VỤ THẢM SÁT KATYN DƯỚI ÁNH SÁNG NHỮNG TƯ LIỆU LỊCH SỬ (6)

7. Sự xuyên tạc và lấp liếm vụ thảm sát:

* Về phía Liên Xô

Tiền và quân hiệu tìm thấy trong các ngôi mộ tập thể

Để trả lời thông báo của Đái Phát thanh Berlin, Đài Phát Thanh Moscow (ngày 15-4-1943) và tờ “Sự thật” (Pravda, số ra ngày 17-4-1943) đã đăng tải quan điểm chính thức của chính phủ Xô-viết, với nội dung buộc tội phát-xít Đức “đã thực hiện tội ác tày trời”. Theo khẳng định vào tháng 3-1942 của Stalin, “mùa xuân năm 1940, trong khi bị cấm trao đổi thư từ, các sĩ quan Ba Lan được chuyển từ các trại tù Kozielsk, Ostashkov và Starobilsk sang ba trại lao động đặc biệt gần Smolensk, được mang số hiệu 1-ON, 2-ON và 3-ON. Sau khi quân Đức tràn vào đây, chúng đã chiếm các trại này và tử hình các tù binh vào mùa xuân”.

Sau khi chính phủ lưu vong Ba Lan gửi đề xuất lên Hồng Thập Tự Quốc tế, tờ “Sự thật” đăng bài “Những cộng sự viên Ba Lan của Hitler”, rồi rạng sáng ngày 26-4-1943, đại sứ Ba Lan tại Liên Xô, ông Tadeusz Romer nhận được công hàm với nội dung phía Nga chấm dứt quan hệ ngoại giao với Ba Lan. Cơ quan “Foreign Office” (FO, Anh) gửi điện mật tới Bộ Ngoại giao Mỹ báo tin theo FO, “sở dĩ người Nga cắt đứt quan hệ với Ba Lan […] để “ỉm đi” tội ác tày trời của họ”. Cùng lúc đó, lý giải về động thái chấm dứt quan hệ ngoại giao, Stalin coi đó là do cách cư xử của phía Ba Lan: “không thể nối lại các mối quan hệ hữu nghị và công việc giữa nước Nga – Xô-viết và Ba Lan, chừng nào (chính phủ Ba Lan) vẫn còn đưa ra cáo buộc xúc phạm chính quyền và chính phủ Xô-viết”.

Mộ chí hai vị tướng Ba Lan bị Liên Xô sát hại: Bronisław Bohatyrewicz và Mieczysław Smorawiński

Sau khi Hồng quân Nga tiến vào vùng Smolensk và đẩy lùi các lực lượng quân sự Đức, phía Nga lập tức cho một ủy ban của riêng họ - “Ủy ban đặc biệt tìm hiểu và điều tra những hoàn cảnh mà quân xâm lược Đức đã thực hiện trong vùng rừng Katyn để giết hại các tù binh Ba Lan” (U.S.S.R. Spetsial'naya Kommissiya po Ustanovleniyu i Rassledovaniyu Obstoyatel'stv Rasstrela Nemetsko-Fashistskimi Zakhvatchikami v Katynskom Lesu) - tiến hành công việc. Chủ tịch ủy ban này là viện sĩ Nicolai Burdenko [chủ tịch Viện Hàn lâm Y học Liên Xô], trong số các thành viên, có nhà văn Alexey Tolstoi, giáo trưởng Nicolai (đứng đầu chi nhánh Ukraina của Giáo hội Chính Thống giáo Nga, khi đó đặt dưới sự quản chế của cơ quan mật vụ chính trị NKVD). Tuy nhiên, không hề có một thành viên nào đến từ các nước Cộng hòa Xô-viết khác, thậm chí, Liên minh Những người ái quốc Ba Lan (Związek Patriotów Polskich, một tổ chức được thành lập tại Nga và rất phụ thuộc vào Liên Xô), hoặc đạo quân của tướng Berling cũng không có một đại diện nào.

Bích chương tuyên truyền bằng tiếng Pháp của Đức trong Đệ nhị Thế chiến: “Nếu Liên Xô chiến thắng trong cuộc chiến, sẽ có Katyn ở mọi nơi!”

Trong quá trình cất bốc, rất có khả năng là ủy ban này đã “khêu ra” vài tử thi trong số các tử thi nằm dưới ngôi mộ thập thể mà phía Đức đã không đụng đến (tờ trình của ủy ban nhắc đến hơn 900 xác chết được đưa lên, nhưng điều này không được chứng tỏ). Tháng 1-1944, 9 bằng cứ (các mẩu báo vụn, chứng từ của hiệu giặt đồ, bưu ảnh với địa chỉ ở Warszawa) đã được đưa ra nhằm chứng tỏ vụ thảm sát Katyn do quân đội Đức (Wehrmacht) gây ra. Báo cáo của ủy ban khẳng định 11 ngàn sĩ quan Ba Lan bị Đức giết tại Katyn, ngoài ra, nó còn nhắc tới các trại lao động mang số hiệu 1-ON, 2-ON, 3-ON. Tờ tình cũng nói thêm: vụ thảm sát được tiến hành tháng 8/9-1941 bởi tiểu đoàn công binh do đại tá quân đội Ahrens đứng đầu.

Đài tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Katyn tại thành phố Wrocław (Ba Lan)

Những dữ liệu về “tội ác” của phát-xít Đức đã được xuất hiện trong vài lần tái bản (thời sau Thế chiến) của “Đại Bách khoa Toàn thư Liên Xô”, tuy nhiên, trong lần in vào thập niên 70 thế kỷ trước, mục từ về Katyn đã bị xóa.

Cuối thập niên 50 thế kỷ trước, theo chỉ thị của [lãnh tụ] Khrushchev, chủ tịch KGB Aleksandr Shelepin đã xem xét lại vụ thảm sát. Shelepin đã cho thu thập tất cả văn bản trong vụ Katyn và sau khi khảo sát những tư liệu đó, ngày 3-3-1959, trong đề xuất số N-632-S (Н-632-Ш), ông ta đề nghị tiêu hủy 21.857 hồ sơ cá nhân của những sĩ quan Ba Lan bị giết hại, với lý do “xét trên phương diện thực tế và lịch sử, hồ sơ cá nhân của những nhân vật thuộc nước Ba Lan tư sản một thời hoàn toàn không thích hợp để lưu giữ”. Chỉ cần giữ lại một số báo cáo tổng kết trữ trong vài hồ sơ nhỏ và riêng rẽ.

Đề xuất của Shelepin được chấp thuận và từ đó, xuất hiện Hồ sơ số 1 (được coi là “tuyệt mật”); các bằng cứ thì bị tiêu hủy. Về sau, Hồ sơ số 1 này được coi là bí mật quốc gia quan trọng bậc nhất của Liên Xô: các tổng bí thư của Đảng Cộng sản Liên Xô, khi “đăng quang”, đều được nhận và ký vào văn bản này.

Năm 1978, các nhóm công nhân xây dựng xuất hiện tại Katyn, không phải để xóa đi các dấu vết về vụ thảm sát mà để tiến hành xây một công viên tưởng niệm hoành tráng (kiểu Nghĩa trang Quốc gia Arlington). Những cột be-tông được dựng lên, có khắc hàng chữ (phản ánh quan điểm chính thức của Liên Xô): “Tưởng nhớ những nạn nhân của chủ nghĩa phát-xít - những sĩ quan Ba Lan bị quân đội Hitler giết hại năm 1941”.