VỤ THẢM SÁT KATYN DƯỚI ÁNH SÁNG NHỮNG TƯ LIỆU LỊCH SỬ (3)

Bích chương của Đức về các sĩ quan Ba Lan bị thủ tiêu tại Katyn (tiếng Slovakia): “Những tử thi trong rừng Katyn”

4. Sự thực hiện vụ thảm sát
 
Các danh sách “sơ tán” nhắc đến ở phần trước của bài viết (trừ một vài ngoại lệ, khi quả thực có sự di chuyển tù binh sang trại khác) đều đồng nghĩa với việc tử hình những người tù. Trên cơ sở ấy, tù nhân bị đưa bằng nhiều cách đến nơi họ mà sau đó họ sẽ bị thủ tiêu: đi tàu hỏa, trên những toa dùng để chở súc vật; đi xe tải hoặc thậm chí, đi bộ. Có 5 địa điểm như thế (việc xác định 2 địa điểm cuối vẫn là đề tài tranh luận của các sử gia do chưa có đầy đủ danh sách tù binh bị chở tới đó, vì khá nhiều địa danh đã được ấn định làm nơi thực hiện vụ thảm sát hàng loạt này).

* Katyn

Trong số 5 địa điểm, Katyn là cái tên quen biết nhất. Đây là một khu cư dân ở ngoại ô Smolensk, nơi có một nhà nghỉ của NKVD. Tại đây, 4.410 tù binh đến từ trại giam Kozielsk đã bị thủ tiêu (khả năng là một phần số tù binh này đã bị giết tại “đại bản doanh” địa phương của NKVD, số nhà 13 phố Dzerzhinsky, Smolensk). Tù binh bị đưa theo nhóm (từ 50 đến 344 người) tới đây trong khoảng thời gian từ 3-4 đến 12-5-1940. Trong ngày cuối, có hai nhóm, tổng cộng 205 tù binh. Các nạn nhân bị chôn dưới 8 ngôi mộ tập thể, trong số đó, có thiếu tướng hải quân Xawery Czernicki, các vị tướng Bronisław Bohatyrewicz, Henryk Minkiewicz và Mieczysław Smorawiński và chuẩn úy Janina Lewandowska, người phụ nữ duy nhất.

Các đoàn tù được chở bằng tàu hỏa qua Smolensk đến ga Gnezdovo trong vòng một ngày (GS TS Stanisław Swianiewicz, là nhân chứng của toàn bộ chặng di chuyển trong hai ngày 29/30-6-1940). Từ ga tàu hỏa, NKVD dùng xe buýt chuyển các tù binh đến nơi thủ tiêu, tại đó, những sĩ quan trẻ, khỏe bị trùm áo khoác nhà binh lên đầu và tay bị trói gô ra sau lưng bằng loại dây thừng của Liên Xô (đã được cắt thành những đoạn có đội dài như nhau). Tất cả các tù binh đều bị bắn ở gáy từ cự ly gần, loại vũ khí được sử dụng là súng lục Walther 7,65 ly. Một số nạn nhân còn bị đâm bằng loại lưỡi lê nhãn hiệu Liên Xô (để lại dấu vết đặc thù hình tứ giác).

Katyn - Ảnh chụp ngày 13-10-1943

Tại hiện trường của vụ thủ tiêu và chôn giấu, người ta đã tìm thấy đạn và những vỏ đạn đã dùng. Tuy nhiên, chưa hoàn toàn chứng tỏ được rằng tất cả những nạn nhân đều bị giết tại đây: một số nguồn sử liệu cho rằng một số tù binh đã bị sát hại từ trước đó ở Smolensk, hay Kharkov và Kalinin. Trong một ngôi mộ tập thể, các tử thi được xếp theo một cách khác - có “trật tự” hơn, nằm sấp, úp mặt - và điều này cũng củng cố giả thiết nói trên.

Theo lời khai (được ghi nhận vào những năm 80-90 thế kỷ trước) của một thanh tra nhà tù tên là K. Ye. Borodienkov, có thể chắc chắn rằng trong số các “sát thủ” ở Katyn, có một số nhân viên NKVD địa phương tại Smolensk sau: I. A. Gvozdovsky, I. I. Stiyelmah, I. M. Silchiyenkov và I. I. Gribov.

* Kharkov
 
Ở Kharkov, trụ sở của cơ quan NKVD địa phươg ở địa chỉ số 3, quảng trường Dzerzhinsky. Tại đây, 3.739 tù binh đến từ trại Starobielsk (trong thời gian từ 5-4 đến 12-5-1040) đã bị giết hại. Có 2 nhóm tù (ngày 25-4 và 12-5-1940), tổng cộng 78 tù binh, được chuyển tới trại giam Yuhnov. Thi thể những người bị hại - trong số đó, có các vị tướng Leon Billewicz, Stanisław Haller, Aleksander Kowalewski, Kazimierz Orlik-Łukoski, Konstanty Plisowski, Franciszek Sikorski, Leonard Skierski, Piotr Skuratowicz và Alojzy Wir-Konas - được chôn tại các ngôi mộ tập thể trong rừng, cách làng Pyatykhatky 1,5 cây số.

* Kalinin

Tại Kalinin (tên cũ và hiện tại là Tver), một trụ sở của NKVD địa phương ở số nhà 5, phố Sovietskaya. Ở đó, 6.314 tù binh đến từ trại giam Ostashkovsky trong khoảng thời gian từ ngày 4-4 đến 16-5-1940 đã bị thủ tiêu. Ba nhóm tù (chuyển các ngày 29-4, 13-5 và 16-5), tổng cộng 112 người - được đưa sang trại Yuhnovzky. Thi thể của vụ thảm sát được chôn tại xã Mednoye (cạnh Kalinin), trong 20 ngôi mộ tập thể.

Các đoàn tù binh bị áp giải theo đường bộ, qua hồ Seliger (khi đó đã đóng băng), tới làng Tupik (nay là Splavuchiastok), sau đó đến ga Soroga và từ đây, họ được chở bằng tàu hỏa qua Piena và Lihoslávl đến thằng tòa nhà của NKVD (nay là Viện Y học Tver) tại Kalinin (nay là Tver). Dưới tầng hầm, từng tù binh bị nhận dạng rồi bị còng tay. Sau đó, từng người một, họ bị dẫn đến một phòng mà cửa đã được cách âm. Giống như tại Kharkov, ở đây, nhân viên NKVD cũng dùng súng lục Walther để sát hại các tù binh. (Trong dịp đầu, khi đoàn áp giải lên tới 390 tù binh, việc thủ tiêu ngần này người đã gặp phải khó khăn, bởi vậy, về sau, các nhóm tù binh được hạn chế tối đa là 250 người).

Thi thể những người bị hại được quẳng lên đoàn xe tải chờ ở bên ngoài và chở đến bờ sông Tvertsa, tới xã Mednoye (gần làng Yamok, cách Kalinin 32 cây số). Tại đây, trong khuôn viên khi nhà nghỉ của NKVD địa phương, phía bìa rừng, với một chiếc máy đào đất được chuyển từ Moscow về, các nhân viên NKVD đã đào trước một hố lớn, sâu 4-6 mét và đủ chứa thi thể của 250 nạn nhân. Sau khi các tử thi bị ném xuống hố, chiếc máy lập tức được sử dụng để phủ đất lên như cũ. Tiếp đó, mộ tập thể cho các nạn nhân ngày hôm sau lại được đào…

Các thi thể nạn nhân được cất bốc (tháng 4-1943)

Theo những lời khai (được ghi nhận thập niên 80-90 thế kỷ trước) của D. S. Tokaryev - tư lệnh NKVD  -, “cấp trên” đã cắt cử về Kalinin một “nhóm hành động” để thực hiện vụ thảm sát, mà thành viên gồm thiếu tá Sinegubov, Krivienko và thiếu tá an ninh Blokhin. Theo các nguồn sử liệu khác, trước đó ít lâu, chính Blokhin là “đao phủ” trong các vụ giết hại [các nhà văn, nhà báo, nhân sĩ Nga gốc Do Thái nổi tiếng] Isaac Babel, Vsevolod Meyerhold và Mihail Koltsov.

Kraków tưởng nhớ các sĩ quan Ba Lan bỏ mình tại Katyn

* Kiev

Tại địa chỉ số nhà 17 phố Korolyenk, Kiev, 3.435 (4.181, theo các nguồn khác) tù nhân đến từ miền Tây – Ukraina đã bị sát hại.

* Minsk

Tại số nhà 17, phố Lenina, Minsk, 3.870 (4465, theo các nguồn khác) tù nhân đến từ các nhà tù miền Tây Belorrusia đã bị giết hại.

Chỉ có vỏn vẹn 395 (trước đây, con số hay được nêu là 448) tù binh thoát chết, họ được chở từ ba trại giam đặc biệt đến trại Juhnovszk, rồi trại Gryazovietsky.