Người Việt tại Kharkov (Ukraine): KHÓ KHĂN NHƯNG CHƯA HẾT HY VỌNG

Cẩn thận xếp và treo mẫu hàng lên giá ngay ngắn trong gian hàng rộng chừng 10m2 trong khu Trung tâm thương mại Barbasova (Kharkov, Ukraine), anh Huy (quê Nam Định) và vài người đồng hương vẫn lắng tai nghe vài người bạn đồng nghiệp nguời địa phương bàn tán về tình hình chiến sự vùng Donbass cách chỗ họ có 300 km. Nơi các lực lượng tình nguyện và quân Chính phủ Ukraine đang thắt chặt vòng vây quân ly khai địa phương và lính đánh thuê từ Nga.

Rồi mọi người chuyền nhau câu hỏi đầy lo âu: “Nga có đưa quân sang toàn Ukraine không?”. Bằng tiếng Nga lõm bõm, những người Việt nhỏ thó cùng chia sẻ những thông tin chính trị, cái thứ đáng ngán mà mới chỉ vài tháng trước đây họ chả bao giờ thèm để ý.

Giờ thì họ theo dõi hàng ngày, bằng mọi cách, bởi thứ đáng ngán ấy đối với những người dân bình thường như họ lại quá ảnh hưởng tới nồi cơm của mình.


Mười giờ sáng nhưng khu chợ thương mại rộng gần trăm hec-ta, lớn nhất nhì Đông Âu này có vẻ như người bán hàng nhiều hơn cả khách. Mới lác đác các “công” (gian hàng liền kề - xuất phát từ xưa, khi gian hàng được làm từ các công-ten-nơ) mở cửa. Trước biến cố Maidan lật đổ chính quyền đầy tai tiếng và tham nhũng của Tổng thống Yanukovich để sở hữu cái “công” thế này, anh Huy phải gom góp trăm ngàn “đô” (khoảng 2,1 tỷ VND) và anh “chơi” tới 2 “công”.

Anh cho biết “công” của anh là loại bình thường, có những cái vị trí “đẹp” có khi có giá gấp hai, ba lần. Nhiều người đồng hương của anh có vài, thậm chí hàng chục “công” như thế hoặc rộng hơn. Giờ đây thì những gian hàng này có giá bèo đến mức chả ai muốn nói và chả ai mua bán vào thời điểm này. Thậm chí có người buộc bỏ của chạy vì không chịu nổi tiền đóng phí hàng tháng cho chủ chợ do hàng hóa ế ẩm.


Người Việt ở đây làm đủ thứ việc, miễn hợp pháp và kiếm được tiền như dịch vụ chuyển hàng, tiền, vận tải, bán vé máy bay cho đến cắt tóc, hàng ăn và thậm chí bán nước dạo.

Bạn có thể bất ngờ khi đến đây nếu trước đó bạn từng tin vào điều mà báo chí một số nơi vì mục đích chính trị loan tin người nói tiếng Nga hay thứ tiếng khác ngoài tiếng Ukraine bị “phát-xit” trù dập hay miệt thị. Tiếng Việt ở đây có lẽ là ngôn ngữ phổ thông thứ ba sau tiếng Nga và Ukraine. Bạn có thể nghe hay giao tiếp thoải mái mà không ai phàn nàn. Người dân nhiều dân tộc buôn bán ở nơi này như Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập hay người da đen gốc Phi... Người dân ở đây thật vô cùng hiền hòa và dễ mến.

Khách hàng của anh Huy và cả khu thương mại này chủ yếu những người mua “optom” (mua sỉ) từ các tỉnh miền Nam nước Nga và vùng lân cận như Donbass đang chiến sự của Ukraine. Giờ đây thì đi lại không còn dễ dàng trong điều kiện chiến tranh cộng với việc thắt chặt chi tiêu của người dân khiến việc buôn bán ở đây khá khó khăn. Những khách hàng mua lẻ người địa phương cũng vắng đi nhiều.


Cộng đồng Việt Nam ở Kharkov là một trong những cộng đồng người Việt lớn nhất ở Ukraine - khoảng năm ngàn người - được tổ chức, quản lý chặt chẽ và khá thành công. Nhiều doanh nghiệp lớn của người Việt được hình thành từ đây. Một số ít doanh nghiệp ấy nhanh chóng chuyển đổi kinh doanh sang mảng khác như nhà hàng, văn phòng cho thuê, làm nông nghiệp hoặc xuất khẩu hàng từ Ukraine.

Một số người tạm đóng cửa hàng về cố quê Việt Nam chờ thời.

“Anh và vợ phải trực tiếp lấy hàng từ kho, bày xếp và đứng bán cả bảy buổi trong tuần thay vì thuê nhân viên bản địa như trước đây” - giọng đượm buồn, anh Huy chia sẻ. Anh chị từng làm việc ở Ukraine theo Hiệp định Hợp tác Việt Nam - Liên Xô từ những năm 80 của thế kỷ trước. Số phận đã gắn kết họ cùng hàng ngàn đồng hương của họ với mảnh đất bát ngát và hiền hòa này.


“Hòa bình sẽ sớm trở lại bởi người dân Ukraine cũng như Nga hiền hòa, chung một văn hóa, lịch sử chả có lý do gì để hiềm khích hay thù nghịch nhau. Cái đó đang diễn ra do ý muốn áp đặt kiểu nước lớn mà thôi” - anh Huy khoát tay như một chính khách thực thụ. “Đất nước Ukraine giàu có tài nguyên thiên nhiên và con người, vị trí đẹp nhất nhì Châu Âu, đất đai phì nhiêu vào bậc nhất thế giới này chỉ ổn định là sẽ đầy cơ hội phát triển”.

Tôi nhìn thấy ánh mắt tuy lo âu nhưng tràn đầy niềm tin vào tương lai của anh Huy cũng như nhiều đồng bào của tôi ở Trung tâm Barbasova trên là trời, dưới là hàng hóa này. Tôi tin việc kinh doanh của họ sẽ ổn định trở lại bởi tôi tin vào sự chăm chỉ, cần kiệm của người Việt. Sau họ còn có nhiều người thân, bố mẹ... nơi Tổ quốc thứ nhất của họ - Việt Nam.