SỬ GIA, NHÀ VĂN LÃO THÀNH FEJTŐ FERENC QUA ĐỜI

Sử gia, nhà văn lão thành Fejtő Ferenc (ảnh chụp tháng 10-2007)

Sống và hoạt động văn nghệ tại Pháp từ năm 1938 trong thực tế, Fejtő Ferenc là một cây bút thiên tả, nhưng ông phản đối mọi biểu hiện độc đoán của CNXH theo mô hình Stalinsit. Vì vậy, phải đến ngày 16-6-1989, trong lễ tái mai táng thủ tướng Nagy Imre, một sự kiện mang ý nghĩa tượng trưng và lịch sử trọng đại trong những chuyển biến dân chủ của Hungary cuối thập niên 80 thế kỷ trước, ông mới về thăm lại quê hương. Những tác phẩm đề tài lịch sử và xã hội của Fejtő Ferenc - nhất là cuốn sách về cuộc cách mạng Hungary 1956, được xuất bản lần đầu cuối năm 1956 với lời nói đầu của nhà văn, triết gia nổi tiếng Jean Paul Sartre - đã có tiếng vang trên thế giới và được dịch ra nhiều thứ tiếng.

Chính phủ Hungary coi Fejtő Ferenc là người con lớn của dân tộc Hung và đứng ra lo việc chuyển thi hài ông về Budapest, cũng như tổ chức tang lễ cho ông. Theo thông báo của Văn phòng Chính phủ, tang lễ sẽ được tiến hành vào hồi 14 giờ ngày 13-6 tại Nghĩa trang ở đường Fiumei (Quận VIII, Budapest), nơi yên nghỉ của rất nhiều nghệ sĩ và danh nhân Hungary. Mộ phần của Fejtő Ferenc sẽ được đặt cạnh ngôi mộ thi hào József Attila, người bạn thân của ông, từng cùng ông chủ trương tạp chí "Lời đẹp" (Szép Szó) vào giữa thập niên 30 thế kỷ trước.

Được biết, thay mặt chính phủ Hungary, thủ tướng Gyurcsány Ferenc sẽ phát biểu vĩnh biệt Fejtő Ferenc và nhà văn Méray Tibor sẽ thay mặt các bạn hữu chia tay ông. Tại buổi lễ, Varnus Xavér, nghệ sĩ phong cầm nổi tiếng nhất thế giới, cũng sẽ chơi các bản nhạc của Bach để tưởng nhớ hương hồn người bạn vong niên Fejtő Ferenc.