Cầu Erzsébet rực rỡ trong ngày 1-5-2004 - Ảnh: Fazekas István (hvg.hu)
Hungary đã chào đón việc nước này chính thức gia nhập Liên hiệp Châu Âu bằng những lễ hội và nghi thức hết sức trọng thể và trang nghiêm, bắt đầu bằng loạt chương trình “tiền Châu Âu” từ mấy ngày trước đây. Trong khuôn khổ những chương trình rất phong phú đó, người Hung có dịp làm quen với nền văn hóa, ngôn ngữ và xã hội của 25 nước thành viên Liên hiệp Châu Âu, về những khả năng và thử thách mà nước Hung sẽ có khi về lại với mái nhà Châu Âu.
Trên khắp nước Hung, đã diễn ra nhiều chương trình mang tính hồi tưởng về chặng đường dài mà Hungary đã trải qua để (tái) hội nhập với Châu Âu. Được chú ý nhất là chương trình mang tên “
Bạn sẽ để lại gì trước khi vào Liên hiệp Châu Âu?”, do Đài Truyền hình Quốc gia Hung tổ chức tại thủ đô Budapest: trong chương trình này, cư dân Hung đã mang đến những đồ vật, có thời từng là báu vật, hoặc kỷ vật, như xe hơi Trabant của Đức hoặc tủ lạnh Saratov của Liên Xô, những “tuyệt tác” một thời của nền kỹ thuật XHCN, hay cuốn Hiến pháp thời Stalin hoặc những huân chương, huy chương lao động XHCN, v.v...
Thủ tướng Hung Medgyessy Péter, khi được hỏi “
ông muốn để lại gì?”, đã cho biết một cách hình tượng rằng có một số điều ông chắc chắn ông không muốn mang vào EU, chẳng hạn cuốn hộ chiếu cũ của Hung (biểu tượng của sự chia cắt), giấy triệu tập nghĩa vụ quân sự (Hung đã bãi bỏ chế độ quân dịch bắt buộc để tiến đến một quân đội nhà nghề), và cạnh đó, sự chia rẽ dân tộc và chơi xấu trên chính trường. Những kỷ niệm buồn vui, nhiều khi cảm động và gây chấn động của chế độ cũ sẽ được trưng bày trong vòng một tuần tại Budapest và sẽ là một điểm tới của đông đảo du khách ngoại quốc.
Đỉnh cao của loạt chương trình “tiền Châu Âu” diễn ra vào tối và đêm 30-4, trong đó, được chờ đợi nhiều nhất là giây phút 0 giờ ngày 1-5, khi tại Quảng trường Những người Anh hùng ở trung tâm thủ đô Budapest, thủ tướng Hung khỏi động chiếc đồng hồ cát lớn nhất thế giới (đường kính 8m, dày 2,5m và nặng 60 tấn; một tác phẩm nghệ thuật, mang tính biểu tượng, mô tả sự hoành tráng, liên tục và bất tận của dòng chảy thời gian) mang tên Bánh xe Thời gian, đánh dấu sự mở đầu một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên EU - trên nước Hung.
Ngay sau khi khởi động Bánh xe Thời gian, thủ tướng Hungary đã có một bài phát biểu rất cảm động hướng tới hơn mười triệu dân Hung trong và ngoài nước khi ông trang trọng tuyên bố: “
Hungary trở về với Châu Âu, với những giá trị mà từ hàng ngàn năm nay, nó luôn mang trong mình”. Ông Medgyessy Péter nhấn mạnh: “
Nước Hung xứng đáng với điều này vì mười triệu dân Hung đã nỗ lực hết mình vì nó”. Bài phát biểu của thủ tướng Hungary được tiếp nối bằng những chùm pháo hoa trên khắp nước Hung, với bản Quốc ca Hung và Quốc ca Liên hiệp Châu Âu (Giao hưởng số 9 của đại nhạc sư Beethoven).
Những chương trình chính đón chào kỷ nguyên Liên hiệp Châu Âu sẽ còn kéo dài trong vòng hai ngày, những bộ quần áo đầy ấn tượng sẽ được choàng lên các cây cầu bắc qua sông Danube, bờ sông sẽ có những lễ hội của các nước thành viên Liên hiệp Châu Âu, giới thiệu đời sống văn hóa, âm nhạc, ẩm thực và xã hội của từng nước. Hội chợ Sách quốc tế Budapest, mở từ hơn một tuần nay với sự có mặt của nhiều văn hào nổi tiếng, trong số đó có hai nhà văn đoạt Nobel Văn chương là Günter Grass (Đức) và Kertész Imre (Hungary), cũng có những chương trình riêng để đón mừng sự hội nhập của Hungary vào mái nhà chung châu Âu.
Tại các cửa khẩu Hungary, vào hồi 0 giờ ngày 1-5, đã diễn ra những khoảng khắc cảm động khi một xe buýt chở các em thiếu nhi Hung lăn bánh sang Áo chỉ với thẻ căn cước, ở đúng điểm mà trước đây tròn mười lăm năm, ngày 2-5-1989, ngoại trưởng Hung cùng người đồng nhiệm Áo đã cắt hàng rào dây thép gai ngăn trở hai nước. Cựu thủ tướng Hungary Horn Gyula, ngoại trưởng Hung thời bấy giờ, đã coi đó là mốc mà nước Hung bắt đầu trở về với châu Âu.
Nhưng theo nhận định của ông Göncz Árpád, một nhân sĩ nổi tiếng của nước Hung từng bị kết án tù chung thân vì tham gia cách mạng 1956, tổng thống hai nhiệm kỳ đầu tiên của nước Hung độc lập (sau 1989), thì Hungary đã đón chờ giây phút này từ một ngàn năm nay, khi các bộ lạc Hung bắt đầu đến lập quốc ở mảnh đất ngày nay có tên gọi là Hungary!