(NCTG) Mikhail Goirbachev, Tổng bí thư cuối cùng của ĐCS Liên Xô, Tổng thống đầu tiên và cũng là cuối cùng của Liên bang Xô-viết, người chủ trương perestroika (cải tổ) và glasnost (công khai hóa và minh bạch hóa) vốn xa lạ và đi ngược lại những nguyên tắc của thế giới CS Liên Xô để rồi dẫn đế chế này tới sụp đổ, vừa qua đời sau thời gian lâm trọng bệnh kéo dài, hưởng thọ 92 tuổi.
Cùng Ronald Reagan ký Hiệp định giải trừ vũ khí hạt nhân (năm 1987) - Ảnh: Bettmann
Sự nghiệp của ông đã và sẽ còn là đề tài tranh luận của giới sử gia, nghiên cứu và người dân trên thế giới - đặc biệt là dân Nga, quốc gia đang tiến hành một cuộc chiến xâm lược với ý đồ không giấu giếm là tìm lại vầng hào quang đế chế một thời - nhưng một điều chắc chắn: nếu không có ông, quá trình thay đổi thể chế ở vùng Đông - Trung Âu và ngay tại Liên Xô sẽ đi theo cách khác.
NCTG đã có nhiều bài vở phân tích và nhận định về Mikhail Goirbachev, nhưng tựu chung, với Hungary, ông đã để mặc cho nước này theo những chuyển biến dân chủ mà không theo lối mòn của 1956 hay 1968 (hoặc giả, vào thời điểm đó, ông cũng khó làm khác). Với nước Đức, ông cũng góp phần cho sự thống nhất của quốc gia này vào 1990, đồng thời chấm dứt “Chiến tranh lạnh”.
Gorbachev (thứ ba từ bên phải) và Andropov (bên trái ông) cùng các lãnh đạo ĐCS Liên Xô vào năm 1984, khi Gorbachev đang ở ngưõng cửa của quyền lự tối cao - Ảnh: Vladimir Musaelyan, Eduard Pesov (ITAR-TASS)
Mikhail Gorbachev ra đi để lại một câu hỏi mà cho tới nay vẫn là nội dung của nhiều tranh cãi nảy lửa cho đến tận bây giờ: ông đã bị “Phương Tây lừa”, hay cố tình bỏ qua việc đòi hỏi NATO không được mở rộng về phía Đông (trong các văn kiện ký kết) như là một điều kiện để chấp nhận nước Đức thống nhất (bản thân ông đã từng có những phát biểu không thống nhất về việc này).
Cái chết của ông, đúng vào lúc cuộc chiến Ukraine đang ở hồi khốc liệt và căng thẳng nhất, cũng mang tính định mệnh: vốn là người chỉ chủ trương cải biến CNXH ở Liên Xô theo con đường dân chủ hóa ở mức vừa phải để có thể cứu vãn thể chế CS đương thời, ông không còn có dịp chứng kiến kết cục cuộc chiến giữa một Ukraine khát khao dân chủ, với một nước Nga độc đoán tệ hại.
Cùng Ngoại trưởng Hungary Horn Gyula, một trong những kiến trúc sư của biến chuyển dân chủ và thay đổi thể chế năm 1989-90 - Ảnh tư liệu
(NCTG) “Lần đầu tiên tôi thấy hơi thở của mình, sự hiện diện của mình trong cái công việc nhỏ bé đó mà không nghĩ tới bất kỳ điều gì khác. Thật là vi...
(NCTG) Tình hình dịch bệnh cũng không thuận lợi cho các cặp đang yêu: theo một khảo sát được thực hiện với ứng dụng nghiên cứu thị trường Opinio, hầu...
