HUNGARY: CẢNH SÁT BẠO HÀNH DÂN, THỦ TƯỚNG PHẢI TẠ LỖI

Ông Orbán Viktor đặt một cành hoa hồng trắng có buộc dây màu cờ Hungary trên mộ của người xấu số tại nghĩa trang vùng Satu Mare (hiện thuộc lãnh thổ Romania). Một clip dài hơn 3 phút đã được quay về cảnh này, và xuất hiện tại trang cá nhân của vị thủ tướng trên mạng xã hội Facebook.

Đoạn băng cho thấy thủ tướng Hungary đã tự lái xe đến nghĩa trang, và đi một mình tới nơi yên nghỉ cuối cùng của nạn nhân mà không có vệ sĩ hoặc nhân viên tháp tùng. Nhiều ý kiến bình luận đã khen ngợi nghĩa cử của vị chính khách, trên cương vị người đứng đầu nội các Hungary, coi đó là điểm son trong cách hành xử của người lãnh đạo.

Thủ tướng nghe lời triết gia

Triết gia nổi tiếng của Hungary, một trong những nhà dân chủ cựu trào của đất nước này, ông Tamás Gáspár Miklós mới đây đã gửi thư ngỏ đến Thủ tướng Orbán Viktor. Trong lá thư đăng tải trên nhật báo “Dân tộc Hungary” (Magyar Nemzet), có đoạn: “Tôi đề nghị anh hãy tìm gặp anh chị em của người đã khuất và mang hoa đặt tại mộ phần của con người đã ra đi với những đau đớn tột cùng ấy.

Anh cần biết rằng tôi thường chỉ trích sự bạo hành của cảnh sát không chỉ dưới thời anh nắm quyền - tôi còn lên án mọi cách hành xử liên quan đến sự bạo hành của cảnh sát và xúc phạm công lý, vi phạm pháp luật. Một thời, chúng ta đã nhất trí ở điểm này và có lẽ trên phương diện này, chúng ta vẫn luôn thống nhất, cho dù chúng ta không còn đồng lòng ở những điểm khác nữa”.


Trong hồi âm ngỏ cũng được đăng trên tờ “Dân tộc Hungary”, Thủ tướng Orbán Viktor đáp: “Gazsi thân mến! Tôi đã nhận được thư ngỏ anh gửi tôi. hãy bỏ qua mọi phép lịch sự thừa thãi, thư anh khiến tôi dễ chịu. Tôi xin nhận lời khuyên của anh. Thú thực, lẽ ra tự tôi cũng phải nghĩ ra điều đó. Thậm chí, lẽ ra tôi đã phải nghĩ ra điều đó. Dù thế nào đi nữa, tôi cũng đã làm việc anh nhắc”.

Nghi vấn cảnh sát bạo hành gây tử vong

Chiều 8-4-2013, tại thị trấn Izsák, một công dân Romania gốc Hung là Bara József đã bị hai cảnh sát bắt về đồn vì họ tình nghi anh này ăn cắp một chiếc cưa, cho dù, chuyện xảy ra đã lâu và sự xử lý của hai cảnh sát là phạm luật. Sau vài giờ, nạn nhân thiệt mạng ngay tại đồn - theo ý kiến giám định y tế sơ bộ, Bara József đã bị hành hung đến chết do bị đá vào đầu và vào ngực. Một nhân chứng tới nhận diện nạn nhân cho hay, mặt ông ta bị đánh nát nhừ.

Nhật báo “Tự do Nhân dân” (Népszabadság) viện dẫn các nguồn riêng, cho hay: người đàn ông này bị còng tay sau lưng và bị nhiều cú đấm, đá vào thành bụng khiến ông ta chảy máu bên trong, dẫn đến tử vong. Theo hồ sơ của Cơ quan cứu hộ, khi các bác sĩ cứu thương tới đồn, hai cảnh sát nói trên thông báo rằng do đôi bên giằng co nhau nên họ đã... ngã vào người nạn nhân khiến ông ta thiệt mạng!

Trả lời phỏng vấn tờ “Velvet”, người phụ nữ đã sống cùng với Bara József từ 15 năm nay nói rằng ngay từ khi chặn họ lại giữa đường và hỏi giấy tờ họ, hai cảnh sát đã có cách hành xử rất thô bạo như quật người chồng xuống đất và dập đầu anh ta vào bãi cát. Cảnh sát còn muốn khám nhà cặp vợ chồng, mặc dù họ không có giấy phép. Chị vợ cũng bị dọa dẫm khi đặt câu hỏi “bao giờ chồng tôi được thả” - đó là lần cuối chị thấy chồng.

Chính quyền xử lý nghiêm

Một ngày sau khi án mạng xảy ra, trong cuộc họp báo bất thường của Sở Cảnh sát Quốc gia Hungary (ORFK), Thiếu tướng Cảnh sát Papp Károly - người đứng đầu ORFK - đã phát biểu những lời chua xót: “Thay mặt toàn ngành cảnh sát, cho tôi được gửi lời chia buồn đến tang quyến người đã mất. Căn cứ những báo cáo mà tôi được nhận, các cảnh sát đã không tuân thủ những nguyên tắc căn bản khi xử lý. Đối với tôi, không thể chấp nhận được chuyện một cơ quan cảnh sát hoạt động trong khuôn khổ nhà nước pháp quyền lại có thể để xảy ra một việc như thế!”.


Cùng ngày, hai cảnh sát bị tình nghi đã sử dụng nhục hình khi hỏi cung và xâm phạm thân thể người khác gây tử vong đã lập tức bị sa thải và bị truy tố hình sự. Cũng trong ngày 9-4, hai lãnh đạo cảnh sát khu vực đã bị cách chức mà không cần nêu lý do; việc truy cứu trách nhiệm các lãnh đạo khác đang được xem xét trong một cuộc điều tra nội bộ - thậm chí sự ra đi của “sếp cảnh sát” Papp Károly cũng đã được đưa ra.

Theo kết quả một điều tra của Viện Công tố Tối cao Hungary, trong năm 2011, số các vụ phạm pháp do cảnh sát gây ra tại Hung là 1.149 vụ, chiếm tỉ lệ 0,26% tổng số các vụ phạm pháp. Tuy nhiên, trường hợp phạm pháp do cảnh sát bạo hành gây tử vong thì từ nhiều năm nay, tại Hungary không có vụ nào. Như nhận định của cuộc điều tra nói trên: “Cách ứng xử thô bạo, làm nhục và xúc phạm đến lòng tự trọng của con người thích hợp để làm lay chuyển, làm yếu đi niềm tin của người dân vào bộ máy nhà nước”.

Được coi là một vụ trọng án, cơ quan tư pháp Hungary đã ra chỉ thị tạm giam hai nghi can và gần đây nhất, lệnh tạm giam đã được gia hạn trong vòng 90 ngày.

(*) Bài viết đã đăng trên “Tuổi Trẻ”.