Một số bạn bè, người quen lẫn... không quen ở Việt Nam, hôm nay nhắn tin hàng loạt hỏi mình thất thanh về việc “
ngày mai tiêm vaccine hết hạn cho trẻ con”, hỏi mình có nắm được thông tin này không? Có người còn nhờ mình thử hỏi các giáo sư XYZ bên này, xem “
có thể gia hạn vaccine hết hạn như vậy được không?”.
Bởi lẽ, “
có lô vaccine Pfizer đến 28/11/2021 là hết hạn 6 tháng, giờ gia hạn thêm 3 tháng là 28/2/2022”, mai trẻ con phải đi chích, cảm thấy hoang mang quá. Bạn khác thì đặt câu hỏi, “
sao lại được gia hạn thêm 3 tháng sau khi đã hết hạn, nếu vẫn dùng được sao không cộng thêm 3 tháng ghi rõ trên bao bì luôn, vớ vẩn...”.
Liếc trên mạng, thấy đâu đâu cũng “
hiển thị” một văn bản từ Bộ Y tế gửi Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật các địa phương, về sự “
triển hạn” này. Vô số ý kiến rất bất bình, như của nhà báo Hoàng Hải Vân (cựu Tổng TKTS báo “Thanh Niên”), cật vấn “
chẳng lẽ Bộ Y tế nước ta coi trẻ em nước nhà không bằng dê gà chó lợn?”.
Những quan ngại trên, đương nhiên là rất hợp lý. Rất may là vô tình, hôm kia, mình đọc được
một mẩu tin trên báo bên này, cho hay từ tháng 9/2021, Cơ quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) đã cho
gia hạn thời hạn sử dụng của vaccine Pfizer thêm 3 tháng, và các lô hàng mới của hãng này đã ghi thời hạn 9 tháng trên nhãn.
Tra lại, thì thấy EMA ra quyết định từ ngày 10/9, mà tới hôm 29/11, Viện Dược phẩm và Thực phẩm Quốc gia (OGYÉI) mới “
lưu ý” Hãng Thông tấn Hungary (MTI) về sự gia hạn, rồi báo chí đăng lại cũng rất thưa thớt. Đủ thấy bên này họ không mấy quan tâm tới vấn đề này, phải chăng, vì độc giả của họ cũng chả mấy lưu tâm.
Lại nhớ, mình đi tiêm 3 lần, làm càn chụp ảnh tùm lum (mặc dù trên nguyên tắc là không được chụp), nhưng không lần nào thấy cái vỏ bao thuốc, có lần định chụp cái lọ “
làm kỷ niệm” cũng bị ngăn lại ngay, đúng là phi dân chủ :). Thế thì làm sao “
giám sát” được hạn sử dụng, rồi ngộ nhỡ họ tiêm “
giả dược” thì sao, v.v...
Ngẫm lại, có lẽ ở bên này, dù là nước phát triển, hay “
đang phát triển” đi nữa, thì đối với những ai sử dụng tân dược hoặc đi tiêm, một điểm căn bản là họ tin chính quyền không... lừa họ, cho họ dùng đồ hết “
đát”, đáng vứt đi. Đó là khác biệt lớn nhất với Việt Nam, nơi mình cho là đang có khủng hoảng niềm tin trầm trọng.
Đó là lý do chính của làn sóng “
auto-chửi” trên mạng, như một người bạn rất uyên bác của mình ở nhà nhận xét trong vụ triển hạn này. Và khủng hoảng niềm tin ấy, đáng tiếc và rất buồn, có cội rễ thực tế từ những trải nghiệm ròng rã của người dân, trước cách hành xử “
nói vậy nhưng không phải vậy” của chính quyền.
Mình đồng ý với một bạn trẻ ở bên này, cho rằng, lẽ ra, “
họ nên có kế hoạch truyền thông kèm theo các nghiên cứu và bằng chứng khoa học xác đáng để mọi người an tâm hơn và KHÔNG NÊN dùng loại vaccine này để tiêm cho đối tượng là trẻ em như ở Việt Nam”. Một lần nữa, đây là một lỗi lớn về mặt truyền thông!
Mình nghĩ, nếu ý thức được rằng mình không được tin cậy, thì lẽ ra làm gì cũng cần lý giải, thưa thốt... trước cho dân biết (còn đã “
biết” mà có “
hiểu” hay không là chuyện khác). Lại nhớ chuyện “
cổ học”, cứ mò qua ruộng dưa của người khác rồi thậm thụt giày dép ở đó, thì có “
ngay” (?) có lúc cũng dễ bị nghi là “
gian” :).
Chưa nói đến chuyện, khả năng bảo quản vaccine và nhiều vấn đề khác của y tế Việt Nam, cộng với những ca “
sốc phản vệ” (mà ai biết được có phải “
phản vệ” hay không nếu thiếu minh bạch?) đều là những chuyện phải tính đến khi phải đối mặt với công luận, vào lúc đụng tới một chuyện nhạy cảm là tiêm cho trẻ em...
