Cuộc chiến Ukraine: HÒA ĐÀM, PHẢI CHĂNG NÊN VÀO THỜI ĐIỂM NÀY?

Cuộc chiến ở Ukraina thật sự thảm khốc, được gây ra bởi một tên độc tài ngày càng điên khùng. Không ai bắt mỗi người cần lên tiếng, nhưng cũng đừng nên đặt câu hỏi cho những người lên tiếng về sự công bằng, rằng sao anh không lên tiếng cho những bất công khác.

Con người không hoàn hảo, không thể có vô hạn thứ có thể lên tiếng. Thế giới cũng không bao giờ tuyệt đối công bằng. Nhưng điều chắc chắn là sự dè bỉu việc lên tiếng trước một cái xấu không làm thế giới tốt lên và công bằng hơn.

Cuộc chiến này làm gì có thể có tranh luận đúng sai? Nó là sự hiển nhiên, không có gì có thể biện minh cho sự ngang ngược đưa xe tăng, bom đạn vào phá tan đất nước người ta. Cả một đất nước Ukraine rộng thứ 2 Châu Âu đang bị tàn phá, nhà nhà tan nát, ly tán. Và điều ghê sợ hơn là những sự khủng khiếp gấp nhiều lần hiện tại còn có thể đang ở phía trước.

Ukraine có hơn 43 triệu dân, mới có chừng 2,5 triệu di dời  và cùng lắm sẽ có 7-10 triệu người sang được nước khác. Vậy thì là đại đa số là ở lại. Số người hy sinh hiện tại ở đơn vị nghìn người đã thấy thảm khốc. Nếu trải thảm bom, sự khủng khiếp còn có thể gấp chục nghìn lần! Chục nghìn lần mức hiện tại, ai có thể hình dung nổi? Đó là chưa nói đến sự lan rộng ra toàn thế giới.

Điều gì sẽ có thể làm cho Putin chùn bước?

Có lẽ chỉ có hai khả năng: một là sức ép của cả thế giới, đặc biệt trong nội tại nước Nga, để làm lung lay chính quyền; hai là qua đàm phán thương lượng.

1. Về khả năng thứ nhất, rất khó để xác định điều kiện đủ. Nhưng điều cần thiết là tiếng nói của toàn thế giới làm những người Nga ở ngoài nước, những người nhiều thông tin hơn và ít nguy hiểm hơn so với trong nước, lên tiếng phản đối chính phủ.

Tiếng nói của người Nga ở ngoài nước hiện còn rất lẻ tẻ. Chỉ khi tiếng nói người Nga khắp nơi cất lên, từ đó làm cơ sở cho những người Nga trong nước phản đối mạnh mẽ theo, vượt quá ngưỡng có thể đàn áp thì mới có hy vọng. Và cùng sức ép khủng hoảng kinh tế, chính phủ Putin mới có thể chùn bước.

2. Về khả năng thứ hai - đàm phán,  liệu đây có phải là thời điểm tối ưu cho đàm phán, về phía Ukraine?

Việc chiến đấu kiên cường rõ ràng là để có vị thế tối ưu trên bàn đàm phán. Để đánh giá liệu thời điểm hiện tại là đang có vị thế tối ưu thì cần so sánh với các thời điểm trong quá khứ từ đầu cuộc chiến, và dự đoán các thời điểm trong tương lai.
Thời điểm hiện tại hiển nhiên là tốt hơn nếu đầu hàng ngay khi Nga tiến vào. Dù có chấp nhận mọi yêu sách của Nga đưa ra hiện nay trên bàn đàm phán thì cũng nhẹ hơn là đầu hàng từ đầu, bởi khi đó Nga sẽ lập chính phủ mới để đồng ý với mọi điều kiện của Nga, và nguy cơ thanh trừng thảm khốc tất cả những người phản đối chính sách của Nga, nước Ukraina sẽ chìm lâu dài trong đen tối.

Thời điểm hiện tại có tốt hơn các thời điểm trong tương lai?

Khi hiển nhiên là NATO sẽ không trực tiếp tham chiến và Putin thì không đời nào chịu thua, tình hình khả quan hơn cho Ukraine trên chiến trường là khó xảy ra. Tình huống xấu có thể đến là sau khi mở hành lang “nhân đạo” về phía Nga và Belarus thì sau khi đợt di chuyển kết thúc, Nga coi như đã hoàn thành việc tách người thân Nga ra khỏi Ukraine và coi những người còn lại đều là chống đối Nga và họ sẽ rải bom nặng nề.

Không loại trừ với sự điên rồ của Putin là nếu tấn công, trải bom vẫn bế tắc là có thể thả bom hạt nhân xuống và xoá sổ Kyiv. Và đáng buồn cho Ukraine là dù ngay cả khi Nga làm như vậy, thế giới cũng sẽ chỉ phản đối bằng các lệnh trừng phạt chứ không ai dám tham chiến bởi sự lo sợ chiến tranh hạt nhân sẽ lan ra trên toàn thế giới.

Do vậy, rất có thể thời điểm hiện tại là lúc có vị thế tốt nhất cho chính phủ Ukraine đàm phán. Kết quả đàm phán tốt thế nào cho Ukraina cũng phụ thuộc vào sức ép, tiếng nói của cả thế giới để Putin thấy được sự bất lợi nếu kéo dài chiến tranh.