“HÃY BIẾT TƯỞNG NHỚ...”

Lời người dịch: Aleksandra Dulkiewicz, cộng sự đắc lực và bạn thân của gia đình cố Thị trưởng Gdańsk Paweł Adamowicz đã có một bản điếu văn đầy xúc động trong dịp tang lễ hôm 19-1-2019 tại Nhà thờ Đức Bà Maria tại Gdańsk. 

Gdańsk, thành phố biển và tâm điểm lịch sử Ba Lan, nơi ghi nhận phát súng đầu tiên khởi đầu Thế chiến thứ Hai, để sau đó lại là cái nôi của Công đoàn Đoàn kết (Solidarność) giúp Ba Lan giành tự do và thoát khỏi thể chế độc tài cộng sản, tuần qua lại trở thành tâm điểm của nước mắt và sự bàng hoàng khi thị trưởng đô thị lịch sử này bị một thanh niên 27 tuổi cầm dao đâm chết, đúng lúc ông tham gia lễ bế mạng cho một chiến dịch từ thiện. 

Dư luận buộc tội cho sự thù oán chính trị quá căng thẳng tại Ba Lan khiến những kẻ điên rồ quyết tâm ra tay. Nhưng cũng có những nghi ngờ nặng nề hơn, rằng đây là vụ án chính trị tàn bạo được lên chương trình một cách vô cùng độc ác. Ba Lan tới nay vẫn chưa hoàn hồn sau cơn địa chấn lớn do vụ giết người gây ra.

Aleksandra Dulkiewicz sinh năm 1979, là cán sự lâu năm gắn bó với thị trưởng Gdańsk. Chuyên về kinh tế và môi trường, cô mới được Paweł Adamowicz thăng chức Phó Thị trưởng tỉnh Gdańsk đầu năm nay. Từ đêm xảy ra vu tấn công thị trưởng, cô hiển nhiên trở thành nhân vật đứng đầu thành phố và cáng đáng trách nhiệm giải quyết khủng hoảng lớn chưa từng có này. 
 
Hiện Aleksandra Dulkiewicz đang chính thức giữ chức Thị trưởng Lâm thời. Gdańsk phải tổ chức bầu chọn thị trưởng mới trong vòng 3 tháng kể từ ngày Paweł Adamowicz qua đời.

Trân trọng giới thiệu tới độc giả toàn văn bài điếu văn động lòng này! (*)

 

Thưa hai vị thân sinh của Thị trưởng, bác Ryszard và bác Teresa,

Thưa Magda (vợ của Thị trưởng - ND) yêu mến, các cháu Tunia, Terenia (cách gọi tên Antonina và Teresa, hai con gái của Thị trưởng một cách trừu mến - ND), anh Piotr (anh trai của Thị trưởng - ND) thương yêu, 

Hỡi cư dân Gdańsk, 

Trước mặt tôi là bức tranh tam bản mang tên “Sự phán xét cuối cùng” của họa sĩ Hans Memling. Khi xưa, bức họa này nằm tại ngôi thánh đường nơi chúng ta đang ngồi, nay được lưu giữ tại Bảo tàng Quốc gia Gdańsk. 

Chính giữa bức họa là Đức Chúa Trời, ngồi trên cầu vồng. Những mảnh đời thánh thiện được Chúa tách khỏi hồn của những kẻ bị nguyền rủa, bằng cán cân do tổng lãnh thiên thần đang khoác áo giáp gánh trên tay. Kế bên là cảnh những con người thánh thiện đang bước trên những bậc pha lê lên thiên đàng. Tôi tin rằng Ngài Thị trưởng của chúng ta, Paweł Adamowicz, với hành trang là những điều thiện từng làm, đã khiến cán cân ngả cho ông được bước lên những bậc pha lê đó để về phía thiên đàng. Trên thiên đàng, đã có bạn bè đồng hương Gdańsk chờ ông: Jan Heweliusz, Joanna Schopenhauer, Daniel Gralath, Alina Piętkowska, Maciej Płażyński, Adam Rybicki, Đức Tổng giám mục Tadeusz Gocłowski, Olga Krzyżanowska. 

Paweł Adamowicz mang sắc thái Gdańsk trong huyết quản, dù ông là thế hệ đầu tiên trong gia đình định cư nơi đây. Gia đình ông xuất thân từ Vilnius, thuộc Litva, tới Gdańsk trong làn sống tái di cư sau Thế chiến Hai. Bản sắc Gdańsk được khắc thành bản sắc của Paweł Adamowicz sâu đậm đến nỗi niềm tự hào và nguồn sáng tạo đúc kết từ truyền thống và văn hóa Gdańsk đã được Paweł Adamowicz lấy làm thông điệp quan trọng nhất trong mọi nhiệm kỳ thị trưởng, mang lại những thành quả không thể phủ nhận.     

Hôm trước, có nhà báo đưa ra câu hỏi với một phụ nữ: “Thưa, sao bà lại đứng từng ấy giờ đồng hồ chỉ để dừng một vài giây bên linh cữu Thị trưởng?”, người phụ nữ người Gdańsk đó đáp lại: “Vì Ngài Thị trưởng đã dạy cho tôi biết về niềm tự hào được là người dân Gdańsk”. 

Ắt hẳn, do gia đình Paweł là dân nhập cư đến Gdańsk nên ông là người thật sự quan tâm tới những người coi Gdańsk là tổ quốc mới. Ngay từ những ngày đầu giữ cương vị thị trưởng, Paweł luôn nỗ lực đón nhận mỗi năm ít nhất một gia đình đến Gdańsk từ Kazakhstan, Uzbekistan, hay từ những vùng miền có người Ba Lan bị đày ải trước kia. Chính ông trực tiếp tìm nhà, tìm việc làm cho họ, tìm cả trường học cho con cái họ, khi họ gặp khó khăn thì Paweł cũng hỗ trợ, Paweł quan tâm tới tương lai của họ. Vì vậy mà tại Gdańsk, chương trình hội nhập cho người nhập cư được hình thành - đó là chương trình đi đầu cả nước. Bởi vì: lòng hiếu khách là bản tính của Gdańsk.

May cho Paweł là anh đã được gặp Solidarność - Công đoàn Đoàn kết - trong đời. Solidarność đã khơi dậy trong ông ý thức công dân. Câu nói quen tai: “Gdańsk - thành phố của Tự do và Đoàn kết” được thị trưởng nhắc đi nhắc lại - chưa bao giờ là khẩu hiệu trống không. Ông luôn hàm ơn các tên tuổi làm nên Tháng Tám (tháng 8-1980, ngày thành lập Công đoàn Đoàn kết - ND), hàm ơn các công nhân xưởng đóng tàu, hàm ơn các nạn nhân của những viên đạn tháng 12-1970. Ông nhiều lần khẳng khái nói lời hâm mộ tới Lech Wałęsa. Paweł Adamowicz đã luôn tin tưởng vào Solidarność. Cùng nhau hành động cho mục tiêu tốt đẹp, với nhiều thiện chí, sự trân trọng và lòng tôn trọng. Ông cũng tin vào Tự do và các lựa chọn rất cá nhân của mỗi người để bênh vực cái tốt. 

Chắc ít ai ở đây biết, rằng cả chục năm nay, Paweł tham gia với tư cách cá nhân chương trình nuôi con vượt khoảng cách để chăm bẵm cho ba em nhỏ mồ côi tại Kongo và Rwanda. Với tư cách cá nhân, ông đã giúp đỡ rất nhiều người. Thông đức của người Công giáo cũng đã không cho ông ngồi yên khi dân tỵ nạn bị ruồng rẫy. Tất cả - đều nhân danh Đoàn kết và Tự do. 

Cũng bởi đức tin mà ông đã tràn trề niềm tin vào con người, bất kể các khác biệt quan điểm. Ông là người rất quan tâm tới con người xung quanh, rất quan tâm tới suy nghĩ của họ, ông không khước từ bất cứ ai. Bởi cởi mở, là một trong những bản tính nữa của Gdańsk. 

Paweł Adamowicz đã thay đổi diện mạo thành phố yêu dấu của chúng ta. Bằng sự chăm chỉ của mình, bằng thói quen đúng giờ mà cô Antonina cũng vừa nhắc tới lúc nãy, bằng cách luôn tìm tòi cảm hứng mới, bằng cách đưa ra những quyết định chuẩn xác và bằng lòng quyết tâm sắt đá, ông đã khiến hôm nay Gdańsk trở thành một trong những thành phố dễ sống nhất tại Ba Lan. 

Thưa ngài Thị trưởng, Thủ trưởng đáng yêu, Paweł vô cùng đáng quý của tôi,

Chắc anh từ trên nhìn xuống, nở nụ cười với ý giấu đi chút vẻ khiêm nhường của mình khi thấy bao nhiêu nam nữ dân Gdańsk khóc cho cái chết của anh, bao nhiêu người đã kể về những thành quả của anh với lòng biết ơn thành thật. Có phụ nữ lớn tuổi hơn anh rất nhiều, nói trong nghẹn ngào rằng anh tốt “như một người cha”. Anh chắc chắn đã thấy người dân mọi thành phố Ba Lan và rất nhiều nơi trên Châu Âu đã biểu tình chống lại thù hằn và bạo lực. Còn đại diện ban ngành tự trị trên toàn Ba Lan đã cùng cảm nhận được lý tưởng mà họ quyết sẽ tiếp tục theo đuổi. 

Làm gì để bù đắp mất mát? Sự tưởng nhớ. Tưởng nhớ - điều mà Magdalena (vợ của Thị trưởng - ND) vừa nói. Chúng ta hãy nhớ tới những điều tốt đẹp được hưởng từ ngài Thị trưởng của mình. Hãy nhớ cảm giác bàng hoàng khi nghe hung tin rằng kẻ cầm dao đã tấn công thị trưởng, hãy nhớ tới nỗi đau của sự mất mát, tới sự bất lực trước bạo hành cùng bao câu chữ vô nghĩa dội vào. Chúng ta hãy nhớ giọng nói nghẹn ngào và dòng nước mắt không biết từ đâu chảy tới. Hãy nhớ rằng khi đó không ai muốn ngồi không trong nhà mà người với người muốn xích lại với nhau. Hãy nhớ khi đó chúng ta đã tự nhủ mình phải sống ra sao.

Chúng ta hãy biết tưởng nhớ. Bởi trí nhớ sẽ ràng buộc. Chúng ta hãy làm tất cả để trở thành cộng đồng như Thị trưởng của chúng ta, Paweł Adamowicz, mơ ước. Chúng ta hãy cởi mở, chúng ta hãy hiếu khách, hãy đoàn kết. Chúng ta hãy tôn trọng những người suy nghĩ khác với ta. Chúng ta hãy dùng sức mạnh của lập luận để thuyết phục nhau, chứ đừng thuyết phục nhau bằng lập luận của sức mạnh. Hãy thể hiện lòng tốt trong cuộc sống hàng ngày, hãy sống cho nhau tốt hơn, cho chính bản thân mình.

Thưa ngài Thị trưởng, Thủ trưởng đáng yêu, Paweł vô cùng đáng quý của tôi,

Hãy trông nom công việc của chúng tôi dưới này. Dưới trần gian này đây, chúng tôi nguyện sẽ chăm lo cho nhau, chăm cho cả Gdańsk của anh và của chúng ta. Tôi hứa, chúng tôi sẽ thực hiện di chúc của anh, bởi Gdańsk là “thành phố tuyệt vời nhất trên đời”. Hẹn gặp lại!

(*) Nhan đề do NCTG tạm đặt.