Quân nhân Ukraine tại một chốt kiểm soát bên đường - Ảnh: Gleb Garanich (Reuters)
Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International - AI) đánh giá như thế nào về tình hình nhân quyền tại các vùng đang xảy ra chiến sự ở Ukraine đang là đề tài được bàn cãi trên một vài forum và mạng xã hội, trong đó có diễn đàn VNU (Người Việt ở Ukraine).
Rất đơn giản, có thể vào thẳng trang nhà của AI để đọc
tường trình ngày 7-9 của họ, dựa trên những bằng cứ do nhóm công tác của AI trực tiếp điều tra, tìm kiếm và thu thập tại hiện trường.
Trong đó, AI buộc tội cả hai bên (quân đội Ukraine và lực lượng phiến quân ly khai thân Nga) phải chịu trách nhiệm bởi những “tội ác chiến tranh” do họ gây ra. Rằng cả hai bên đều hoàn toàn vô cảm trước tính mạng của thường dân, và vi phạm thô bạo những bổn phận mà luật quốc tế quy định.
Bản báo cáo của AI có nhắc đến một số hành vi mà họ coi là “tội ác chiến tranh”, ở cả hai phía. Chẳng hạn, quân đội Ukraine theo AI đã nã súng vào các khu dân cư một cách không chọn lọc, tính toán, còn phiến quân ly khai thì bắt bớ, bạo hành và giết hại dân cư.
Với kết luận như vậy, AI kêu gọi chính quyền Ukraine hãy đưa ra tòa những kẻ phải chịu trách nhiệm. Thậm chí, có thể truy tố cả lãnh đạo quân đội Ukraine lẫn thủ lĩnh các lực lượng “dân sự” nếu họ biết, hoặc lẽ ra phải biết về những hành vi phạm tội này, nhưng đã không làm gì để ngăn cản và trừng phạt những thủ phạm, theo AI.
Đặc biệt, AI cho hay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Nga “tiếp tay” về quân sự cho các lực lượng phiến quân, và kêu gọi Moscow phải ngừng ngay những chuyến “hàng” - vũ khí đạn được - được chuyên chở liên tục cho các nhóm ly khai.
Trên đây là những ý chính của bản báo cáo do AI, một tổ chức nhân quyền độc lập đưa ra vào ngày 7-9 vừa qua. Truyền thông Phương Tây khi đưa tin, đều rất trung thực, nói đến trách nhiệm của cả đôi bên. Ngay cả báo Việt Nam cũng đã
có bài khá đầy đủ, dựa trên nguồn tin đứng đắn, khả tín.
Riêng Nga thì, như có blogger đã phát hiện,
lờ tịt đi phần phê phán phiến quân và vạch rõ trách nhiệm của Nga, chỉ nhằm vào phần chỉ trích quân đội Ukraine. Lối đưa tin ấy - đã khiến nhiều người Việt và cả một số tờ
báo Việt ngữ bị lừa - muốn gọi là “đưa tin một chiều” cũng được, hay “lừa đảo” cũng được.
Bởi lẽ, như chúng ta hay nghe, một nửa sự thật thì không phải là sự thật. Sự thật ở đây rất nhãn tiền: một bản tin được đăng công khai và minh bạch của một tổ chức quốc tế uy tín, vẫn có thể bị truyền thông dối trá biến thành “hàng giả”, “hàng nhái”, và vẫn có khả năng lừa bịp những ai không được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin khác.
