Tướng Giáp và Fidel Castro (năm 2003) - Ảnh: Reuters
“Napoleon đỏ” đã qua đời, hưởng dương 102 tuổi.
Võ Nguyên Giáp, vị tướng Bắc Việt, huyền thoại của cuộc chiến Đông Dương (chấm dứt với thất bại của Pháp) và cuộc chiến Việt Nam (chống Mỹ), một trong những chiến lược gia quân sự vĩ đại của thế kỷ 20, đã qua đời tại Hà Nội ngày thứ Sáu này.
Gần như hoàn toàn là công lao của ông khi các lực lượng quân đội Việt Nam đã chiến thắng quân Pháp tại Điện Biên Phủ (năm 1954) sau cuộc chiến tranh du kích đẫm máu kéo dài 8 năm, nhưng ông cũng là Tổng tư lệnh (QĐNDVN) trong suốt cuộc chiến Việt Nam, và ông cũng là người đã tổ chức các đơn vị tự vệ Bắc Việt trở thành một quân đội.
Liên quan tới cuộc chiến Việt - Mỹ, tướng Giáp có vai then chốt khiến quân đội Hoa Kỳ phải rút khỏi Việt Nam. Ông là người giám sát nhiều chiến dịch lớn, như chiến dịch tết Mậu Thân (1968) làm xoay chuyển cục diện cuộc chiến, và chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc chiến tranh (năm 1975).
Tướng Giáp sinh ngày 25-8-1911 tại tỉnh Quảng Bình, miền Trung Việt Nam. Từ thập niên 20, ông đã tham gia chính trị trên tư cách một nhà báo, khi ông gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương. Những năm 30, ông bị án tù vì những hoạt động chống thực dân Pháp. Năm 1940, ông trốn sang Trung Quốc và gặp gỡ Hồ Chí Minh tại đó.
Sau khi về nước, tướng Giáp đã tổ chức đội quân du kích kháng Pháp. Về sau, bên cạnh chức danh Tổng tư lệnh, ông còn giữ cương vị Bộ trưởng Nội vụ, và trong 35 năm ông là Bộ trưởng Quốc phòng. Cho đến năm 80 tuổi, ông vẫn là phó thủ tướng. Ông là tác giả nhiều cuốn sách về chiến lược quân sự.
Tướng Giáp được vinh danh là “Napoleon đỏ” vì những tài năng của một vị thống soái. Trong cuộc chiến Đông Dương, thất bại của nước Pháp cũng đánh dấu mốc lần đầu tiên một quốc gia châu Á chiến thắng một cường quốc phương Tây.
Sau khi từ giã chính trường, tướng Giáp sống ở Hà Nội, tại ngôi nhà kiểu Thuộc địa của ông, đã có rất nhiều vị lãnh đạo tìm đến thăm ông để được chụp ảnh cùng. Mặc dù ở tại quê hương, cho đến cuối đời ông là một nhân vật rất được tôn trọng, song đối với dân miền Nam, những người cùng chiến đấu với quân đội Mỹ, tướng Giáp là kẻ thù số một trong một thời gian dài.
Năm một trăm tuổi, tướng Giáp còn xuất hiện trước công chúng: ông không nói được, nhưng có ký một tấm thiệp cám ơn những lời chúc của “các đồng chí”. Ông qua đời vào tối thứ Sáu, giờ địa phương, tại một quân y viện Hà Nội, nơi ông đã được điều trị trong bốn năm vừa qua.
