Jorge Semprún (1923-2011)
Là một nhà văn viết tiếng Pháp, nhưng Semprún vẫn coi mình là người Tây Ban Nha. Chào đời cuối năm 1923 trong một gia đình trí thức có 6 anh em, cha là giáo sư luật, nhà ngoại giao, Semprún cùng gia đình lánh nạn sang Pháp trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha. Tại Paris, ông theo học văn học và triết học ở Ðại học Sorbonne, rồi gia nhập Ðảng Cộng sản Tây Ban Nha năm 1942.
Thời gian Pháp bị Ðức phát-xít chiếm đóng, Semprún tham gia phong trào kháng chiến Pháp, nhưng được ít lâu thì bị Gestapo bắt (năm 1943) và giam giữ trong trại tập trung Buchenwald. Sau khi Thế chiến chấm dứt, ông định cư ở Paris và làm phiên dịch cho UNESCO trong thời gian 1946-1952, rồi trở thành một nhà cách mạng chuyên nghiệp.
Lần đầu tiên, Semprún bí mật trở về Tây Ban Nha năm 1953 khi nước này còn dưới sự lãnh đạo của nhà độc tài Franco. Một năm sau, ông được bầu làm Trung ương Ủy viên Ðảng Cộng sản Tây Ban Nha. Tuy nhiên, những sự kiện chính trị năm 1956 (Ðại hội XX của Liên Xô, cuộc nổi dậy ở Ba Lan và cách mạng tại Hungary) đã khiến ông có những thay đổi lớn trong thế giới quan.
Năm 1964, Semprún bất đồng với phong trào cộng sản Tây Ban Nha và Tổng bí thư đảng Santiago Carilló và bị khai trừ khỏi đảng. Năm 1968, trước cảnh quân đội Liên Xô và Khối Hiệp ước Warsaw tràn vào Tiệp Khắc đàn áp “Mùa thu Prague” và “CNCS có bộ mặt nhân tính” theo mô hình của lãnh tụ theo hướng cải cách Alexander Dubcek, ông đoạn tuyệt hoàn toàn với những ảo vọng về CNCS.
Năm 1988, sau khi thể chế Franco sụp đổ, Semprún hồi hương và giữ cương vị Bộ trưởng Văn hóa Tây Ban Nha thời kỳ 1988-1991.
Trong sự nghiệp sáng tác, Semprún là chủ nhân của rất nhiều giải thưởng văn học. “Cuộc hành trình lớn”, tác phẩm lớn nhất của ông theo phong cách hậu hiện đại mô tả chuyến tàu khủng khiếp kéo dài 4 ngày đến trại tập trung Buchenwald, nhưng đồng thời cũng là một hành trình về tinh thần: trong những hồi tưởng về trải nghiệm trại tập trung, tác giả xem xét quá khứ cùng những lý tưởng về tinh thần và chính trị của mình.
Một chủ đề lớn khác cũng được Semprún chú trọng là sự phá sản của những lý tưởng và phương pháp cộng sản trong các phong trào cánh tả Phương Tây. Kịch bản phim “Cuộc chiến kết thúc” (La Guerre est finie) do ông viết, và Alain Resnais dựng thành phim với sự thủ diễn của nam tài tử Yves Montand là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của đề tài này.
Năm 1968, với tiểu thuyết “Cái chết thứ hai của Ramon Mercader” (La Deuxiéme mort de Ramon Mercader) pha trộn các yếu tố lịch sử và phản gián, Semprún đưa ra sự thanh toán cay đắng với các hậu quả của cuộc cách mạng Bolshevik.
