Quốc vụ khanh Illés Zoltán trong “vòng vây” của giới ký giả - Ảnh: index.hu
Lý do là theo ông Illés, mưa sẽ khiến có thêm chất thải từ bể tràn vào dòng suối Torna. Nhưng ngược lại, vị Quốc vụ khanh cũng cầu trời cho mưa vì như thế, những diện tích bị ô nhiễm không bị khô và hàm lượng bụi độc có hại cho cơ thể không tăng.
Những việc cần làm ngay
Hiện tại, MAL Zrt. đang tìm cách làm giảm tải cho vách chắn của bể chứa số 9. Bởi lẽ, sự dịch chuyển của các vách bể số 10 - trong ngày thứ Năm, những vết rạn lại thêm 1-1,5cm - khiến thành bể chứa số 9 bên cạnh (chứa 5 triệu m3 bùn đỏ) có thể bị hư hại, do đó nửa lượng nước phủ trên bùn đỏ được bơm sang bể chứa số 10A hiện đang còn trống.
Cùng các ký giả đứng trên đỉnh đập chắn của bể chứa số 10, ông Illés Zoltán cho hay xét về dài hạn, bùn đỏ trong bể chứa cần được đậy bằng một lớp đất hoặc thạch cao để chấm dứt nguy hiểm do bụi độc (từ bùn khô) gây ra. (Bụi bùn khô do gió cuốn di và xâm nhập vào phổi có thể gây nguy hại đến tính mạng).
Tuy nhiên, vấn đề cấp thiết nhất hiện tại là phải vá lại phần vách bị vỡ, nhưng điều này chưa thể thực hiện được nếu các đoạn vách khác còn có thể bị trượt hoặc nghiêng, điều mà các nhà địa chất học cho rằng chắc chắn sẽ xảy ra trong vòng vài ngày.
Ông Illés hy vọng rằng sẽ thực hiện được giải pháp tối hậu khi một đê chắn bằng đá về bê-tông cốt thép. Dài hạn hơn, cần chôn bùn và trồng cây lên trên - tổng chi phí cho việc đên bù thiệt hại và thực hiện giải pháp tối hậu đó là chừng 20-40 tỷ Ft (tương đương 100-200 triệu USD).
Cần tiền - và những luật định mới
Hiện tại, do tai nạn vừa qua không được coi là “thiên tai” nên Hungary không được nhận hỗ trợ tài chính từ EU. Vì vậy, Chính phủ Hungary dự định sẽ tận dụng cơ hội nước này làm Chủ tịch luân phiên của EU vào năm 20101 để đề xuất thành lập một quỹ xử lý các thảm họa tương tự, cũng như, để Liên hiệp Châu Âu liệt bùn đỏ vào hàng chất thải độc hại nguy hiểm.
Trong nước, Chính phủ Hungary có lẽ sẽ dễ dàng hơn với những luật định sửa đổi do ông Illés công bố, theo đó, các cơ sở công nghiệp tiềm ẩn những rủi ro như ở Ajka chỉ được hoạt động nêu đóng bảo hiểm trách nhiệm.
Ngoài ra, những nhiệm vụ phức tạp liên quan đến thẩm định và kiểm tra xây dựng sẽ không do chính quyền địa phương thực hiện, mà sẽ được chuyển cho cơ quan xử lý thảm họa hoặc cơ quan bảo vệ môi trường.
Cảnh tượng kỳ lạ
Nhiều biện pháp phòng chống bùn đỏ đã được ráo riết tiến hành trong những ngày qua: một con đập nhỏ được MAL Zrt. xây chặn giữa bể chứa số 10 và làng Kolontár, còn trong làng thì cả hệ thống đê phòng hộ đã được xây xong.
Trái với nguyện vọng ban đầu là được rời làng đi lập nghiệp nơi khác, đến nay, đa số cư dân Kolontár cho hay họ muốn ở lại làng và sẽ được nhận nhà mới tại một khu cư dân sắp được xây dựng.
Khu làng chết Kolontár - vẫn được cảnh sát vác súng canh phòng nghiêm ngặt - để lại cho giới ký giả một ấn tượng khó tả và khá đặc biệt. Dù “cấm cửa” với “người ngoài” và ngay cả giới báo chí cũng chỉ được bén mảng khi giới chức cho phép, nhưng làng vẫn đông nghịt bởi các toán công nhân, cảnh sát, cứu hỏa, cứu thương, các nhân viên xử lý thảm họa và các sinh viên Đại học Quốc phòng đi thực tập.
Đâu đâu trong làng cũng thấy máy móc, công cụ, ủng cao su cùng những chai nước khoáng vứt lăn lóc. Trên bầu trời, một chiếc trực thăng cảnh sát lượn đi lượn lại để giữ trật tự. Cư dân và gia súc thì không hề thấy.
Có cái gì kỳ lạ như trong một bộ phim thảm họa ở một hành tinh nào đó...
(*) Bản tin đã đăng trên “Tuổi Trẻ”.
