KÓKA JÁNOS ĐƯỢC BẦU LÀM CHỦ TỊCH ĐẢNG SZDSZ

Fodor Gábor và Kóka János - có thể tương lai đảng SZDSZ phụ thuộc vào kết quả cuộc bầu cử hôm nay - Ảnh: Reviczky Zsolt (”Tự do Nhân dân”)

CUỘC ĐẤU TAY ĐÔI NGẠT THỞ

Cuộc đọ sức giữa hai đối thủ “ngang phân” Kóka János (35 tuổi, vốn là một nhà kinh doanh, một triệu phú, nay giữ chức bộ trưởng Tài chính và Giao thông Hung - được coi là niềm hy vọng của tương lai) và Fodor Gábor (45 tuổi, một trong những gương mặt huyền thoại của biến cố 1989-90 ở Hung, rất được ưa chuộng trong quá khứ) đã diễn ra đầy hồi hộp và căng thẳng. Ở vòng đầu, khi đếm phiếu, Kóka đã dẫn rất xa (khiến một số đại biểu nghĩ rằng ông đã thắng cuộc, nên đã… bỏ về nhà!), nhưng rốt cục Fodor “đuổi kịp” và hai người cùng nhận được 377 phiếu bầu (3 phiếu không hợp lệ và một đại biểu không bỏ phiếu). Phát biểu trước báo giới, Fodor Gábor tuyên bố rằng đây là một kết quả không tồi, nhất là vì nguyên chủ tịch SZDSZ Kuncze Gábor đã hô hào các đảng viên SZDSZ bầu cho đối thủ của ông, Kóka János.

Mặc dù Điều lệ của SZDSZ không ghi rõ trong trường hợp bằng phiếu thì sẽ ra sao, nhưng hai ứng viên đồng ý bầu lại. Tận dụng khoảng thời gian ngắn ngủi để chuẩn bị cho kỳ bầu thứ hai, Kóka János và Fodor Gábor lại đích thân đi một vòng vận động tranh cử. Hai ê-kíp của các ứng viên cũng làm việc gấp gáp: các phóng viên chứng kiến cảnh họ gọi điện liên hồi cho số đại biểu đang trên đường về nhà, yêu cầu trở lại ngay (cho dù phải phóng… tắc-xi) để bầu lại. Một chính khách nhận xét: kết quả cân bằng này cho thấy đảng SZDSZ đang có sự phân hóa trầm trọng, và có lẽ trong vòng hai, sẽ không ai thay đổi ý kiến; do đó, “phe” nào có… ít đại biểu về nhà giữa chứng, “phe” đó sẽ chiến thắng. Giữa chừng, tờ báo điện tử [index] đếm được 59 đại biểu không hề rời chỗ ngồi và cũng không trao đổi với ai, hẳn là để khỏi bị ảnh hưởng khi bỏ phiếu. Theo thông tin hàng lang, ai đó đã tính được rằng xác suất để hai ứng viên có cùng số phiếu bầu, là 1/14.000.

Chờ đợi kết quả (1): Fodor Gábor - Ảnh: Szabó Bernadett (”Tự do Nhân dân”)

Hóa ra, chỉ có 8 đại biểu về nhà giữa chừng. Vào hồi 7 giờ 3 phút tối, kết quả chung cuộc được công bố: trong số 749 đại biểu còn lại ở hội trường và nhận phiếu, tất cả đều bỏ phiếu và có 2 phiếu không hợp lệ. Chiến thắng thuộc về Kóka János với 380 phiếu (Fodor Gábor được 367 phiếu).

VỀ TÂN CHỦ TỊCH KÓKA JÁNOS

Tân chủ tịch SZDSZ, ông Kóka János, tốt nghiệp trường Y và năm 2004, khi mới 32 tuổi, đã giữ chức bộ trưởng Kinh tế và Giao thông của nội các Gyurcsány. Trước đó, trong vòng 10 năm, ông làm kinh doanh (chuyên ngành Tin học). Từ năm 1994, Kóka làm quản lý dự án, rồi giám đốc thương mại của hãng Elender. Từ năm 1996, ông là giám đốc điều hành, rồi chủ tịch Hội đồng Quản trị Elender. Thời gian 2000-2002, ông là phố chủ tịch hãng PSINet (chi nhánh Châu Âu). Cũng trong những năm đó, ông là giám đốc một công ty cổ phần khác về Tin học. Năm 2002, Kóka trở về hãng cũ và giữ cương vị tổng giám đốc thương mại một công ty con của Elender. Năm 2003, ông là chủ tịch Hiệp hội các doanh nghiệp tin học, nơi mà từ năm 2000, ông là thành viên Đoàn Chủ tịch.

Điều lý thú là đến năm 2006, Kóka János mới gia nhập đảng SZDSZ (đảng này, năm 2004, đã đồng tình đề cử ông vào ghế bộ trưởng Kinh tế), và được coi là niềm hy vọng mới của đảng. Từ khi tham chính, ông đã từ bỏ mọi chức vụ lãnh đạo trong kinh doanh.

Sở thích của Kóka János là lái máy bay (ông từng có phi cơ riêng, nhưng đã bán đi khi bị dư luận xì xào), đi xe đạp, lái thuyền buồm, chơi bóng quần (squash) và du lịch. Cao 1m91, đã ly dị vợ, Kóka János có một con gái (Bianka) và bạn gái ông (Szandrocha Kamilla) là một sinh viên môn Chính trị học.

NIỀM HY VỌNG CỦA SZDSZ?

Mặc dù cuộc vận động tranh cử giữa Kóka János và Fodor Gábor đã diễn ra căng thẳng, có lúc hơi thô bạo, nhưng cả hai ứng viên đã tỏ ra hết sức “quân tử”. Trước ngày bầu cử, Kóka đã tuyên bố nếu thắng cử, ông vẫn tính đến sự trợ lực của Fodor Gábor “ở bất cứ cương vị gì mà ông ấy muốn“, và lời hứa này đã được nhắc lại sau khi kết quả chung cuộc được công bố. Trong phát biểu của mình sau đó, Fodor Gábor cũng chúc mừng đối thủ và đề nghị những người ái mộ ông “hãy làm tất cả vì thành công của đảng“. Ông nói thêm: “Bây giờ, tôi cần chứng tỏ rằng tôi có thể hợp tác với [Kóka] János“.

Trong ngày mai (1-4-2007), hai yếu nhân của SZDSZ có thể sẽ gặp gỡ nhau để bàn về sự công tác trong tương lai.

Hai muơi phút sau khi Kóka chính thức “đăng quang”, thủ tướng Gyurcsány Ferenc đã có một thông cáo chúc mừng tân chủ tịch SZDSZ, trong đó có đoạn: “Một điều kiện để nước Hung thành công là nó phải có một chính phủ thành công. Liên minh cầm quyền phải đặt trên cơ sở những đối tác quan tâm và tôn trọng lẫn nhau, tìm những điểm tương đồng trong sự thỏa hiệp và tôn trọng những khác biệt của nhau. Lợi ích của nước Hung và của Đảng Xã hội là tiếp tục liên minh cầm quyền. Tôi tin rằng đây cũng là lợi ích của Liên đoàn Dân chủ Tự do. Nước Hung cần một Đảng Tự do mạnh mẽ, cần đến các bạn!“

Chờ đợi kết quả (2): Kóka János và bạn gái - Ảnh: Szabó Bernadett (”Tự do Nhân dân”)

Đánh giá về hai ứng viên và về cuộc bầu cử, ông Csepeli György, một nhà tâm lý xã hội học, cho “Tự do Nhân dân” biết: trong ngày hôm nay, có thể nhận thấy rằng khoảng cách giữa hai đối thủ là tối thiểu. Là thành viên ê-kíp của Kóka János, ông Csepeli “tự phê”: lợi thế ban đầu của Kóka đã giảm liên tục, vị bộ trưỏng này - do trrọng trách trong chính phủ của ông - đã không tập trung được hoàn toàn để vận động tranh cử, nhiều lần ông sai lầm và những sai sót này đã được đối thủ tận dụng triệt để. Bởi lẽ, Fodor Gábor là một chính khách đầy kinh nghiệm, có sự chuẩn bị tốt và thạo mọi “bài bản” của vận động chính trị. Đối lại, Kóka János thuộc thế hệ trẻ thông minh, tham vọng và hoàn toàn có đủ điều kiện để trở thành một chính khách giỏi.

Theo ông Csepeli György, kết quả “đều” trong vòng đầu chỉ là ngẫu nhiên. Dầu vậy, khi đó rất khó nói ai sẽ chiến thắng vì những lúc ấy, tác động nhất thời luôn có ảnh hưởng quyết định. Hai ứng viên lại có 5 phút để thuyết phục các đại biểu tham dự đại hội và ông Csepeli cho rằng, do phải “ứng tác” nên những khác biệt về tính cách của Kóka János và Fodor Gábor đã trở nên rõ rệt: Fodor đã phát biểu những lời được chuẩn bị tốt, nhưng… rỗng tuếch về nội dung. Ông Csepeli nhận xét: Fodor Gábor đã “làm đứt cầu chì” khi ông phát biểu “sự chính trực và danh dự là học thức, còn kinh nghiệm là nguồn vốn của tôi” - đây là quan điểm “chống tư bản”, ám chỉ đạo đức và lợi nhuận không thể đi cùng với nhau (Kóka János, như đã nói ở trên, từng là một thương gia rất thành đạt). Trong một đảng theo khuynh hướng tự do như SZDSZ, tuyên bố thẳng tuột chống tư bản như vậy, là khó chấp nhận.

Kóka János, được coi là người mang hơi thở mới vào SZDSZ, sẽ đáp ứng được những yêu cầu trong thời đại mới của đảng?

Không ai có thể nghi ngờ “đức độ” và uy tín của Fodor Gábor, từng là sáng lập viên đảng FIDESZ và là người ngay Orbán Viktor, chủ tịch FIDESZ, cũng từng rất nể vì. Fodor Gábor là một nhân vật trụ cột của quá trình thay đổi thể chế ở Hung cuối thập niên 80 thế kỷ trước, cùng nhiều yếu nhân khác của các đảng, nhóm chính trị, ông từng là đại diện của FIDESZ tại Bàn tròn Đối lập, để tìm cách dẫn dắt nước Hung sang thể chế dân chủ, đa nguyên. Năm 1993, khi FIDESZ trở thành một đảng cánh hữu, cảm thấy đảng này phản bội những lý tưởng ban đầu, Fodor Gábor đã ra khỏi đảng và từ bỏ cương vị dân biểu trong “sắc áo” FIDESZ, rồi gia nhập SZDSZ. Tại đây, ông vẫn luôn được ưa thích vì tính cách và quan niệm cởi mở: ngay cả khi giữ chức bộ trưởng Bộ Văn hóa và Giáo dục, ông vẫn mặc quần Jeans, áo phông đi dự các party của giới trẻ (như các concert nhạc Rock tại Đảo Sinh viên thường niên), hoặc lên tiếng đề nghị nên tôn trọng và chấp nhận đồng tính luyến ái (bài viết này của Fodor Gábor được ông cho gửi tới tất cả các trường Trung học tại Hungary, gây xôn xao dư luận). Ông cũng có có tiếng nói đầy uy tín trên cương vị chủ tịch Ủy ban Nhân quyền, Sắc tộc thiểu số và Tôn giáo của Quốc hội Hung.

Tuy nhiên, không ít người cho rằng những vinh quang của Fodor Gábor, thực ra đã thuộc về quá khứ. Ông là người của những hoài niệm, của những biến chuyển chính trị “thời chiến”, hơn là một chủ tịch đảng trong thời kỳ mới, cần sự trẻ trung, năng động, chuyên nghiệp và luôn lấy thành công là thước do phấn đấu. Theo cách nhìn ấy, thì Kóka János thực sự là một nhân vật của tương lai. Có những điểm tương đồng với thủ tướng Gyurcsány Ferenc (cả hai đều từng là doanh nhân rất thành đạt trên thương trường, chuyên nghiệp và quyết liệt trong công việc và có khuynh hướng lãnh đạo đảng theo mô hình lãnh đạo doanh nghiệp), Kóka đã có nhiều kết quả trên cương vị bộ trưởng. Những đại biểu chọn lựa Kóka János, chắc hẳn vẫn giữ sự tôn trọng và kính phục Fodor Gábor, nhưng họ muốn hướng tới một SZDSZ mạnh mẽ, không khoan nhượng, với tỉ lệ phiếu bầu 10% trong tương lai (như Kóka từng hứa hẹn).

Kóka có thực hiện được những gì ông đề ra cho đảng SZDSZ hay không, chúng ta hãy chờ “hạ hồi phân giải”!