“Dân Hung đã đổ máu đủ nhiều để chứng tỏ cho thế giới thấy ước nguyện tự do và công lý của họ” (Bibó István, 1956)
Được quay vào những thời khắc đầy biến động và cam go của biến cố tháng 10-1956 tại Hungary, đoạn đầu phim điểm lại những nét quan trọng nhất của lịch sử dựng nước và giữ nước của Hungary kể từ thời lập quốc. Sau đó là những hình ảnh đầy chấn động của cuộc cách mạng 1956, bó gọn trong khoảng gần một giờ.
Được biết, sáu nhóm quay phim đã đi khắp thành phố và quay được chừng mười ngàn thước phim hết sức quý giá. Sáng 4-11-1956, đoàn làm phim định chuyển phim qua Vienna cho Hội Hồng Thập tự và các tổ chức của Liên Hiệp Quốc, như một lời khẩn cầu thế giới trước thảm cảnh của người dân và cuộc khởi nghĩa tại Hungary.
Tuy nhiên, mục tiêu được đặt ra - đưa thông tin khách quan đến với nước ngoài để xin được hỗ trợ và thuốc men - đã không thành sự thật. Rạng sáng cùng ngày, Hồng quân Liên Xô phong tỏa mọi ngả đường Budapest, Hungary tràn ngập chiến xa và đại bác của quân xâm lược và Thủ tướng Nagy Imre phải đưa ra lời kêu cứu vô vọng đến thế giới.
Trong cảnh rối bời đó, một sự việc hết sức đáng tiếc đã xảy ra: ai đó, trong tâm trạng hoảng hốt, đã bật điện và làm hỏng một phần phim đang được tráng. Còn lại vài hộp phim, hai sinh viên Cao đẳng Điện ảnh đã mang nó trong chiếc túi đeo vai và đưa sang Áo - những thước phim thiếu đầu thiếu đuôi ấy, về sau, đã trở thành “cột sống” của bộ phim tư liệu kể trên.
Được hoàn tất tại München (Tây Đức), “Nước Hung trong khói lửa - Cuộc chiến đấu của một dân tộc vì tự do” là một bản tráng ca rạng ngời tình cảm ái quốc và tình yêu tự do, công lý! Nó cũng nói lên sự đau đớn của một dân tộc bé nhỏ nhưng kiêu hãnh, bị một đại cường chà đạp, trong khi được hưởng thiện cảm và sự khâm phục của người dân trên toàn thế giới.
Những dòng đầu phim rất động lòng, và chứng tỏ lời xiển dương của Tổng thống Mỹ John F. Kennedy dành cho Hungary là có lý: “
Tự thuở khai thiên lập địa đến nay, chưa hề có một giờ khắc nào lại chứng tỏ rõ ràng hơn năm 1956, rằng ước vọng tự do của con người là vĩnh cửu và bất diệt, cho dù nó phải đứng trước một kẻ thù mạnh hơn gấp bao nhiêu lần đi nữa...”:
“
Bộ phim này được thực hiện bởi những nhà làm phim vô danh Hungary, hiện đang sống lưu vong vô tổ quốc, với sự trợ giúp nhiệt tình của các đồng nghiệp Đức, Áo, Pháp và Mỹ. Mục đích của họ là với bộ phim, ước vọng tự do không gì dập tắt nổi, cuộc chiến đấu anh dũng vô song của dân tộc Hungary sẽ trở nên ấn tượng bất diệt và lay động lương tâm thế giới.
Không để để ngần ấy trái tim đổ máu một cách vô ích! Hãy đưa những thước phim này đến với tất cả mọi quốc gia tự do, tới những người xử lý vận mệnh các dân tộc, để họ phải nhận ra, tự vấn bản thân, để họ đừng bao giờ quên: không thể có hòa bình nếu Hungary không được tự do...”.
Có thể xem trực tuyến bộ phim tư liệu quan trọng này (bản tiếng Hung) tại
địa chỉ sau. Bản gốc tiếng Đức
tại đây.
