CHUYỆN ĐẶT TÊN Ở HUNGARY

"Hoáng tử bé" của Antoine de Saint-Exupéry

Đó là chuyện Việt Nam, nhưng ít ai biết rằng tại Hung cũng có những ví dụ tương tự. Chẳng hạn, một trường hợp xảy ra cách đây mươi năm.

Một cặp vợ chồng người bản xứ sinh hạ một cậu con trai kháu khỉnh. Tin này, tự bản thân nó, không có gì lạ - rắc rối chỉ đến khi cặp vợ chồng muốn đặt cho cậu quý tử cái tên "Hoàng tử bé" (Kisherceg). Nhưng, theo luật định ở Hung, chỉ có thể chọn cho trẻ sơ sinh một trong số hơn 2.000 họ tên được liệt kê trong cuốn cẩm nang "Tên của người Hungary", do (nhà ngôn ngữ học) Ladó János lựa chọn, và được các vị "quan lớn" có thẩm quyền chuẩn y. Mà ông Ladó này, vì một lý do nào đó, lại không đưa cái tên "Hoàng tử bé" vào danh mục.

Trường hợp cha mẹ muốn đặt cho con cái một tên ngoài danh sách (chẳng hạn, nhiều bậc phụ huynh Hung khoái phim bộ Mỹ, Mexico, Brasil..., thường muốn lấy tên các tài tử nam thanh nữ tú trong đó để đặt cho con mình), chiểu theo lệ, phải xin ý kiến (và sự chấp thuận) của Viện Ngôn ngữ học trực thuộc Hàn lâm viện Hungary. Rủi thay, trường hợp của gia đình "Hoàng tử bé" lại rơi vào tay một nhà ngôn ngữ học khó tính, bà này cho rằng không nên đặt cho con trẻ cái tên nói trên với lý do quái đản: "Sẽ nực cười biết chừng nào nếu ngộ nhỡ cậu bé ấy sau này trở thành thủ tướng và anh ta tự giới thiệu như sau trước bàn dân thiên hạ: Chào các vị, tôi là Hoàng tử bé!".

Chuyện như bịa, nhưng thực trăm phần trăm! Các nhà chức trách từ chối không làm khai sinh cho chú bé và đến khi cha mẹ chú đệ đơn lên chưởng khế của vùng, chú bé mới được làm giấy tờ, nhưng cái tên "Hoàng tử bé" không được ghi vào giấy. Từ đó, bắt đầu một cuộc chiến dữ dội giữa cha mẹ chú và chính quyền, để chú bé được gọi bằng cái tên mà gia đình muốn đặt cho chú.

Năm cậu bé tròn một tuổi, gia đình cậu đệ đơn kiện lên tòa án, theo họ, cái chỉ thị của chính phủ bắt các bậc phụ huynh phải chọn họ tên theo cuốn "Tên của người Hungary" đã đi ngược lại Luật Gia đình ở điểm "cha mẹ được quyền tự do đặt tên cho con cái". Mẹ chú bé phát biểu rất hùng hồn: "Chúng tôi vô cùng căm phẫn vì ở một xứ sở được gọi là dân chủ, nhà nước lại can thiệp thô bạo đến thế vào đời tư của công dân. Nếu cần, chúng tôi sẽ kiện lên Tòa án Hiến pháp, thậm chí, lên cả Tòa án Strassbourg!"

Tuy nhiên, gia đình "Hoàng tử bé" đã bại trận ở cả hai phiên tòa sơ thẩm và chung thẩm tại Hung. Giữa chừng, cậu bé được hai tuổi và vẫn chưa có tên họ chính thức. Mẹ cậu bé, trước kia từng sống nhiều năm ở Úc, được nhập tịch nước này. Cậu bé lập tức được tòa đại sứ Úc cấp giấy khai sinh, thậm chí cậu còn có hộ chiếu Úc. Xứ sở chuột túi sẵn sàng khai sinh cho cậu với cái tên "Little Prince", nhưng cha mẹ cậu vẫn muốn cậu mang tên "Hoàng tử bé" theo tiếng Hung.

Khi "Hoàng tử bé" lên ba, gia đình cậu dự định đi nghỉ hè ở Hy Lạp và họ xin hộ chiếu Hung cho cậu. Lấy cớ "chỉ có thể cấp hộ chiếu cho người có họ tên đầy đủ", Bộ Nội vụ không giải quyết vụ này. Tuy nhiên, Bộ cũng thúc cơ quan có thẩm quyền ở địa phương phải điền tên họ đầy đủ vào bản khai sinh cho cậu. Cơ quan này, sau khi tra sách, thấy cái tên "Hoàng tử bé" vẫn chưa được đưa vào danh mục, liền từ chối và có ý đặt bừa cho cậu bé tên của bố cậu.

Đến đây, gia đình "Hoàng tử bé" quá phẫn uất, họ tuyên bố sẽ từ bỏ quốc tịch Hung nếu cậu bé phải nhận một cái tên mà họ không muốn. Mẹ cậu nói: "Nếu cần, cháu bé sẽ sống tại Hung như một công dân Úc và chính quyền Hung chỉ có quyền hạn với nó như với bất cứ một người ngoại quốc nào!" Rồi hai vợ chồng quyết định đệ đơn lên Tòa án Hiến pháp để chờ phán quyết chính thức về vụ này.

(Cần nói thêm là gia đình cậu "Hoàng tử bé" này đã có một cháu gái đầu lòng, được cha mẹ đặt tên là "Tia nắng" (Napsugár) và cũng phải khó khăn lắm, cái tên này mới được chấp thuận. Vậy là ông bố bà mẹ nọ đã có "tiền án tiền sự" với chính quyền sở tại từ thời xa xưa!)

Về sau, không thấy báo chí Hung tiếp tục đưa tin gì về vụ khiếu kiện kỳ lạ này...