ROBERTINO LORETTI, MỘT THỜI VÀ MÃI MÃI

Thần đồng thuở ấy...

Những lời hát khắc khoải mà trong sáng của cậu bé 13 tuổi Robertino Loretti trong nhạc phẩm Ý kinh điển "Torna a Surriento" của Ernesto de Curtis (1902), thường được biết đến ở Việt Nam qua lời Việt "Trở về mái nhà xưa", đưa chúng ta về kinh thành Roma của nước Ý, những năm cuối thập niên 50 thế kỷ trước. Để nhớ về một giọng ca không tuổi...

Robertino Loretti chào đời tại Roma ngày 22-10-1947 trong một gia đình nghèo khó, cha mẹ có cả thảy 9 người con. Năm cậu lên 10 tuổi, do cha bị ốm và không thể kiếm tiền nuôi gia đình, cậu bé đã phải bươn chải với nhiều nghề, lúc thì phụ trong một lò bánh mỳ, khi thì ở một tiệm cà phê. Sở hữu giọng hát trong trẻo và hồn nhiên trời phú, cộng với lòng say mê có thể hát ở bất cứ nơi nào, dù là đang làm việc vất vả, chẳng bao lâu, cậu bé Robertino đã được mọi người xung quanh để mắt tới.

Một bận, một nhà hàng nọ, khi tổ chức lễ cưới, đã kéo cậu tới hát và giọng ca, cũng như phong cách biểu diễn trẻ trung và thuyết phục của cậu bé hơn 10 tuổi đã chinh phục được mọi khách mời. Tiếng lành đồn xa rất nhanh, từ đó, hễ cứ có đám cưới trong vùng là Robertino Loretti lại được mời đi hát tại nhiều tiệm cà phê, nhà hàng. Những bài "tủ" của cậu thường là dân ca Ý với làn điệu da diết, ngọt ngào.

Giấc mơ của Robertino thuở ấu thời - được đến trường học nhạc "bài bản" - đã không bao giờ trở thành hiện thực do hoàn cảnh gia đình chật vật, tuy nhiên, bù lại, cậu bé thần đồng có được kỹ năng trình diễn và khả năng giao tiếp ngay từ những ngày đầu, tại các hàng quán, trước đủ các giai tầng khán thính giả sang, hèn.

Năm 1960. Robertino Loretti thường hát ở tiệm cà phê Grand Italia, thu hút được sự chú ý của không ít người, trong đó có cả khách ngoại quốc hiếu kỳ, khi đó bắt đầu đổ về Roma trước ngày hội Olympic tổ chức ở đây. Trong số đó, có ông bầu Volmer Sorensen, một gương mặt nổi tiếng của truyền thông Đan Mạch, khi đó đang làm việc cho Đài phát thanh xứ này.

Nghỉ hè tại Roma cùng vợ là nữ ca sĩ Grethe Sunck, hai người đã phát hiện ra tài năng thiên bẩm - và cả khả năng tài chính - trong giọng ca của cậu bé chưa đầy 13 tuổi và lập tức, họ đã ký một hợp đồng với cậu bé. Robertino Loretti sang Đan Mạch và không phải chờ đợi lâu, được xuất hiện trong chương trình truyền hình "Tv in Tivoli"; với chất giọng truyền cảm, trẻ trung và thanh mảnh, cậu đã lập tức chinh phục được khán giả Đan Mạch.

Chỉ trong vòng vài tháng ngắn ngủi, cả thế giới đã biết đến cái tên của cậu bé thần đồng Robertino Loretti. Những hợp đồng biểu diễn, thu băng đĩa, phim ảnh... đến với cậu như mưa. Chớp nhoáng, cậu đã có hàng loạt chuyến lưu diễn tại Phần Lan, Thụy Điển, Iceland, Bỉ, Đức, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ và Áo.

Rất nhanh chóng, Robertino trở thành một "công dân thế giới" theo cả hai nghĩa đen và bóng của từ này: cậu chỉ còn có thời gian về thăm quê hương trong những ngày nghỉ và lễ hội dân tộc, giữa hai chuyến công diễn. Giới phê bình gọi Robertino là một "Caruso mới của nước Ý"; trong các buổi diễn, cậu hiện diện cùng những tên tuổi đương thời như Nana Mouskouri, Josephine Baker, Pat Boone và Marlene Dietrich. Có những bận, 50.000 khán thính giả đã tập trung nghe cậu hát.

Robertino không chỉ hạn chế những thành công của cậu tại trời Âu. Trong sự nghiệp ca hát hết sức ngắn ngủi của mình, cậu còn kịp chinh phục những mảnh đất xa xôi như Hoa Kỳ, Canada, Úc, Nhật và Liên Xô. Đặc biệt, Robertino là một trong vài ngôi sao phương Tây vô cùng hiếm hoi có dịp công diễn tại Liên Xô và trở thành ca sĩ ngoại quốc được ưa chuộng nhất của mọi thời đại ở xứ sở cộng sản này. Nữ du hành gia Nga Valentina Tereshkova, người phụ nữ đầu tiên bay vào vũ trụ, cũng đã yêu cầu được nghe Robertino Loretti trong chuyến đi lịch sử ngày 16-6-1963 trên con tàu Vostok 6.

Thu đĩa hát đầu tiên năm 1960 và thực sự chỉ còn tỏa sáng trên tư cách một thần đồng nhí" thêm 1 năm nữa, với những ca khúc đã trở thành kinh điển như "Mặt trời của tôi", "Mẹ", "Trở về Surriento", "Santa Lucia", "La Paloma", "Ave Maria"..., có lúc Robertino được cho là còn nổi tiếng hơn cả Vua nhạc Rock Elvis Presley! Chính Elvis, thời gian này, cũng hát lại (cover) bản tiếng Anh của ít nhất 1 ca khúc đã nổi tiếng dưới sự trình diễn của cậu bé người Ý.

*

Năm 1961 đến với Robertino Loretti như một thời khắc định mệnh. Đi biểu diễn không ngừng, hát hết sức lực, kiếm được nhiều tiền hơn bao giờ hết, nhưng bước vào tuổi 14, giọng hát tenor trong trẻo, dễ thương của cậu đã vĩnh viễn mất đi. Cảm thông với người nghệ sĩ đã sang tuổi trưởng thành, chấp nhận chất giọng baritone của Robertino trong những năm tháng sau đó, nhưng đối với đại đa số người hâm mộ, cậu bé thần đồng đã không còn nữa!

Vẫn hát và hát không ngừng; đến nay đã bán được gần 60 triệu đĩa, một con số đáng nể; còn được mời công diễn tại Nga và Trung Quốc khi đã ở độ tuổi "lục tuần"; nhưng thực sự, ngày nay, rất ít ai còn biết Robertino ra sao, làm gì và ở đâu. Cho dù, ông vẫn sống âm thầm tại Roma, là láng giềng của hai tài tử điện ảnh lừng danh Sophia Loren và Marcello Mastroianni và là chủ của nhiều nhà hàng, quán bar và câu lạc bộ... - nhưng, vinh quang thực sự của ông đã chấm dứt cách đây tròn 45 năm!

Và bây giờ - bên người hâm mộ ở Liên bang Nga

Đối với nhiều thế hệ người Việt, Robertino Loretti còn mãi với những ca khúc chứa trên loại đĩa than to kềnh càng đầu thập niên 60, thường được giới du học sinh tại Liên Xô và Đông Âu mang về Việt Nam, hoặc qua lời Việt do nhiều nhạc sĩ đặt. Sau Robertino, không ít ca sĩ nổi danh đã ca lại những bài ấy, với sự xử lý kỹ thuật có thể còn hoàn hảo hơn nhiều cậu bé tự học ở tuổi 13-14 thuở nào; ấy vậy mà khi nghe lại, ít ai khỏi cảm giác bùi ngùi trước một giọng hát hết sức trong sáng, mong manh và ngơ ngác trước cuộc đời của Robertino Loretti.

Bởi lẽ, đó là những bài ca - đượm ký ức thời gian - của giọng hát một thời và mãi mãi!