Porto: RƯỢU VANG, HỘI THÁNH JOHN VÀ NHỮNG CÂY CẦU BẮC QUA SÔNG DOURO

Chiều buông trên sông Douro

Đất nước Bồ Đào Nha, đối với tôi, là một sự sắp đặt của số phận. Vốn có một tuổi thơ gắn bó với những trang sách về Châu Âu, ấn tượng đầu tiên của tôi về đất nước và con người ở đây cũng đi ra từ sách vở, qua hình ảnh những nhà thám hiểm Bồ Đào Nha đã rong ruổi khắp năm châu bốn bể. Những cái tên như Bartolomeu Dias, Vasco da Gama, hay Ferdinand Magellan, từ lâu đã khơi gợi trong tôi sự tò mò và niềm mong ước được khám phá.

Gần một năm ở Bồ Đào Nha đã cho tôi biết thêm nhiều điều về đất nước này, một xứ  sở của những kỷ niệm mà tôi sẽ luôn mang theo trong những cuộc hành trình kế tiếp của mình. Trong đó, dĩ nhiên cũng có những kỷ niệm về Porto.


Không ít thành phố lớn ở Châu Âu gắn liền với những dòng sông. Paris có sông Seine, London có sông Thames, Roma có sông Tiber, v.v… Một vài thành phố không chỉ có một mà những hai dòng sông chảy qua, ví dụ như Lyon có Saône và Rhône. Một số đô thị khác lại vừa có sông, vừa có biển, chẳng hạn như Lisbon và Porto. Khác với Lisbon, tôi có nhiều thời gian lui tới và lưu lại Porto trong thời gian ở Bồ Đào Nha. Những chuyến đi đó để lại trong tôi nhiều ký ức rất đẹp về nơi này, thành phố của rượu vang, Lễ hội Thánh John và sông Douro chảy ra Đại Tây Dương.
 
Cách Lisbon khoảng 4 tiếng đi tàu (loại tàu chậm) về phía Bắc, Porto là thành phố lớn thứ hai ở Bồ Đào Nha. Sân bay quốc tế Francisco de Sá Carneiro có đường bay của Ryanair đi đến khá nhiều thành phố lớn của châu Âu. Nhiều chuyến du lịch ba-lô của tôi ở Lục địa già đã bắt đầu ở đây.
 

Mặc dù không phải là thủ đô của Bồ Đào Nha, cái tên Porto lại xuất hiện sớm hơn Lisbon trong biên niên sử của đất nước này. “Porto” trong tiếng Bồ có nghĩa là “hải cảng”. Vào thời La Mã, khu vực quanh cửa sông Douro có tên gọi là Portus Cale. Qua thời gian, “Portus Cale” trở thành “Portucalense” và cuối cùng là “Portugal”. Tên gọi “Porto” chính là từ chữ “Portus” trong “Portus Cale” mà ra.

Vùng đất phía Bắc Bồ Đào Nha, bao phủ bởi núi non ở phía Đông, sông Minho ở phía Bắc (bây giờ là biên giới tự nhiên với xứ tự trị Galicia của Tây Ban Nha), Đại Tây Dương ở phía Tây và sông Douro ở phía Nam, chính là cái nôi của nước Bồ Đào Nha độc lập đầu thế kỷ XI.
 

Sông Douro chảy qua Porto gắn liền với tên tuổi một món hàng xuất khẩu hảo hạng của đất nước này: rượu vang. Xuất phát từ Tây Ban Nha, con sông này là tuyến đường vận chuyển rượu quan trọng và đã có hàng trăm năm lịch sử. Được sản xuất từ những lò rượu ở Pinhão hay São João de Pesqueira, những thùng rượu vang được chở đến Porto xuôi theo dòng chảy của Douro, trước khi được đưa lên thuyền để xuất khẩu ra khắp thế giới.
 

Bến Gaia và Ribeira bên bờ sông Douro là địa điểm của màn bắn pháo hoa trong Ngày hội Thánh John, lễ hội lớn nhất ở Porto, được tổ chức hằng năm vào ngày 23-6. Còn gọi là “Ngày hội của những chiếc búa”, trong ngày này, mọi người dùng búa nhựa để… đập vào nhau thay cho lời chúc may mắn. Vào buổi tối, tất cả tập trung ra hai bên bờ sông, từ phía Porto (bờ Bắc) lẫn Vila Nova de Gaia (bờ Nam) để thưởng ngoạn màn trình diễn pháo hoa đặc sắc trong tiếng nhạc.
 

Những câu cầy bắc qua sông Douro cũng là một nét đẹp mà Porto có thể tự hào nếu đặt bên cạnh những Paris hay Budapest. Sông Douro nổi bật nhất với hai cây cầu bằng thép, được đặt theo tên hiệu của vị vua và hoàng hậu Bồ Đào Nha thế kỷ XIX: cầu Dom Luís I (vua) và cầu Dona Maria Pia (hoàng hậu).
 

Chiếc cầu Dona Maria Pia được thiết kế bởi Téophile Seyrigvà người thầy của mình, kiến trúc sư huyền thoại Gustave Eiffel. Chiếc còn lại, cầu Dom Luís I, được khởi công sau, do một mình Seyrig thiết kế, đã trở thành chiếc cầu dài nhất trong số những chiếc cầu cùng loại vào thời điểm khánh thành (1886).
 

Porto là một thành phố có địa hình dốc. Những con dốc rất cao, dài, và thường nghiêng dần về phía bờ sông. Có lẽ vì chặng đường leo dốc vất vả như vậy, người ta có khuynh hướng qua lại nhiều ở bờ sông nhiều. Bên cạnh đó, mùi vị hấp dẫn của những món đặc sản như rượu vang, cá trích nướng hay Francesinha, từ những nhà hàng bên sông luôn chực chờ để níu chân khách qua đường. Thật vậy, khu vực xung quanh bến Ribeira hầu như lúc nào cũng tấp nập người qua lại, cả ngày lẫn đêm.
 

Cũng như nhiều thành phố khác ở Bồ Đào Nha, Porto không phải là một điểm đến thực sự lý tưởng cho những ai ưa thích sự náo nhiệt. Ngoại trừ những dịp lễ hội đặc biệt, ví dụ như Ngày hội Thánh John, Porto tương đối yên bình vào những ngày khác. Người dân ở đây nói riêng và ở Bồ Đào Nha nói chung hết sức thân thiện, nhiệt tình và mến khách. Bạn cũng không phải lo lắng nhiều về nạn cướp giật hay móc túi nếu so sánh với các thành phố lớn khác ở Châu Âu, ví dụ như Barcelona.
 

Rời khỏi bờ sông, đi lên những con dốc để hướng về trung tâm thành phố, ta sẽ nhận thấy Porto còn sở hữu không ít những công trình kiến trúc đặc sắc khác, ví dụ như tháp Clérigos, hiệu sách Lello e Irmão, nhà thờ Lớn (Sé do Porto), nhà hát Casa da Música, nhà thi đấu thể thao Pavilhão Rosa Mota, v.v…

Tôi tới Porto lần đầu tiên vào tháng 9-2010 trong một chuyến đi do trường đại học ở Bồ Đào Nha tổ chức. Buổi sớm cuối hạ đầu thu bên bờ sông Douro để lại một ấn tượng rất đẹp. Từ Việt Nam đến Bồ Đào Nha, đó là một hành trình tương đối xa, và cũng là một hành trình kỳ lạ của số phận.
 

Từ đất nước của những con người gan dạ đã giương buồm đi thám hiểm khắp năm châu từ cách đây hàng trăm năm, tôi bước những bước đầu tiên trên chặng đường khám phá thế giới đã mơ ước từ rất lâu. Những chuyến đi như vậy đã bắt đầu từ một ngày cuối tháng 8 khi tôi đặt chân xuống sân bay Francisco de Sá Carneiro và vẫn còn tiếp tục cho đến hôm nay…