Đây là điều khó hiểu vì các nước Châu Âu - trong đó có Hungary - không có thói quen dùng khẩu trang. Ngay cả trong mùa dịch bệnh, tới giờ, cũng hầu như không thấy người dân bản địa đeo khẩu trang và trong các khuyến cáo y tế, không có nội dung dùng khẩu trang, hoặc nếu có, chỉ đối với người nhiễm bệnh, hay có khả năng nhiễm bệnh (ở đây không nói tới các bác sĩ và nhân viên y tế làm việc trong môi trường tiếp xúc nhiều với bệnh nhân).
Vậy cần hiểu câu nói trên của vị chính khách như thế nào?
Câu trả lời của ông bộ trưởng sở dĩ được đưa ra, vì ngày hôm qua, Phòng Y tế Hungary (Magyar Orvosi Kamara, MOK) - cơ sở quy tụ những người làm trong ngành Y tại Hung
than phiền rằng loại khẩu trang y tế (
sebészi maszk) mà các bác sĩ dùng không thích hợp để bảo vệ sức khỏe những người đang điều trị bệnh nhân nhiễm virus, vì loại khẩu trang này chỉ ngăn được virus khỏi lan truyền từ người bệnh, chứ không bảo vệ được các bác sĩ.
Chủ tịch MOK, ông Kincses Gyula nói rằng ngoài loại khẩu trang y tế đơn giản hiện
do các tù nhân sản xuất tại các cơ sở thi hành án, ngành Y trước mắt không có bất cứ trang bị bảo hộ nào khác trong việc cung cấp dịch vụ y tế cơ bản và trong đa số các cơ sở y tế, do đó chính các bác sĩ trở nên những người dễ bị tổn thương nhất trong công việc vì dịch bệnh. Cho dù có máy trợ thở đi nữa cũng vô ích, nếu không có ê-kíp phù hợp, theo ông.
Phó Chủ tịch MOK, ông Lénárd Rita
nói cụ thể hơn: các bác sĩ khu vực chỉ được nhận 50 chiếc khẩu trang y tế và loại khẩu trang đó không thể bảo vệ được họ, bởi lẽ họ là người tiếp xúc nhiều nhất với bệnh nhân và do đó được coi là những người dễ bị tổn thương nhất. Cho dù các thiết bị bảo hộ hiện là “
hàng hiếm” ở Châu Âu, nhưng theo phản ánh của giới bác sĩ Hung, loại khẩu trang có thể bảo vệ được họ, thì lại không có ở bất cứ đâu.
Khẩu trang y tế thông thường, loại dùng một lần rồi bỏ, bất kể là có mấy lớp,
theo giới y học chỉ có tác dụng... trấn an, nhưng nguy hiểm hơn, nó khiến người dùng tưởng nhầm là có thể tránh được virus. Đây là loại các bác sĩ phẫu thuật khi mổ hay dùng để tránh gây lây nhiễm cho bệnh nhân. Loại này do không che được hết mặt nên virus vẫn có thể “
bay” vào thoải mái, chưa kể do bị hơi thở làm ẩm nên lại là sân chơi đắc ý của các loại vi khuẩn.
Đây là điều không lạ vì giới y tế Hung và quốc tế, cũng như giới chức y tế công cộng thế giới đã nhiều lần nhấn mạnh về tác dụng thực sự của khẩu trang và việc sử dụng chúng. Theo giới khoa học, duy nhất có loại khẩu trang FFP3 (có thể gọi là mặt nạ thì đúng hơn) thường dùng trong công nghiệp hóa chất là có thể “
đối đầu” với virus. Nếu dùng liên tục, đúng cách loại mặt nạ này, thì sẽ có chút tác dụng phòng ngừa, như đã
nói trong bài này.
Có thể đặt câu hỏi Hungary có loại khẩu trang FFP3 kia không (cần biết giá của loại “
mặt nạ” này, trước là 500-700 Ft, giờ là 1.500-2.600 Ft, mà phải mua cả bọc 10 chiếc)?
Trả lời báo giới, Bộ Các nguồn Nhân lực Quốc gia cho hay: họ có hơn 60 ngàn chiếc FFP3 có thể bảo vệ ở mức cao nhất cho các nhân viên y tế. Ngoài ra, một quy định mới đảm bảo để các bác sĩ khu vực giảm thiểu sự gặp gỡ với bệnh nhân có thể nhiễm Coronavirus.
Con số 60 ngàn chiếc FFP3 có đủ có ngành Y của Hungary trong cuộc chiến chống Covid-19 hay không? Theo trả lời của Bộ trưởng Gulyás Gergely trong cuộc họp báo chiều nay, thì đây là mặt hàng khan hiếm và đang phải đặt mua, và các nhân viên y tế tiếp xúc trực tiếp với người bệnh lây nhiễm Coronavirus sẽ được nhận khi “
hàng về”. Phóng viên của mạng 444.hu chất vấn, thế còn các bác sĩ khu vực chỉ có khẩu trang y tế thì làm sao?
Bởi lẽ, theo các bác sĩ thì loại khẩu trang đó không có tác dụng bảo vệ - ký giả mạng 444.hu đặt vấn đề. Vị bộ trưởng trả lời ngập ngừng: “
Theo tôi... khẩu trang nào mà cũng bảo vệ được, vấn đề là nó bảo vệ được đến đâu thôi, và chúng tôi cố gắng để mọi người đều nhận được sự bảo vệ toàn diện nhất”. Ông cũng biện bạch thêm: những thiết bị bảo hộ bây giờ là hàng khan trên toàn thế giới nhưng Hung sẽ cố gắng bằng mọi giá để có được.
Câu nói của ông Gulyás Gergely - tất nhiên theo hướng “
bênh” chính quyền trước câu hỏi “xoáy” của mạng tin đối lập, ý nói rằng nếu không có loại “
mặt nạ” FFP3 thì “
theo ông” khẩu trang y tế dùng cũng tạm được, chỉ không tốt bằng thôi! - nên có phần lấp lửng nhưng cũng không quá sai, vì như đã nói ở trên, khẩu trang khác nhau ở mục đích sử dụng (nhằm bảo vệ ai, người đeo hay người đối diện?) và ở sự bảo vệ của nó được đến mức nào.
Tuy nhiên, ký giả mạng 444.hu vẫn tiếp tục vặn hỏi: thế không thể chuẩn bị trước được hay sao? Và từ đó, chúng ta
biết thêm một điều thú vị (mà nếu báo chí không hỏi, thì không chắc người dân đã biết): ngay từ đầu, khi bệnh dịch vừa lan tới Châu Âu, Hungary có nhập từ Đức 120 ngàn khẩu trang, nhưng vì sau đó chính quyền Đức cấm xuất khẩu khẩu trang nên “
món hàng” này vẫn nằm ở cảng Hamburg cho dù đó là thứ do Hung “
đặt hàng”. (*)
KẾT LUẬN:
Nhiều khi đọc một dòng trên báo cũng không dễ để hiểu được nội dung của nó, cho dù chúng ta có thể hiểu từng câu từng chữ, nếu không nắm được toàn cảnh của câu chuyện. Câu nói (mang tính chất “
ý kiến cá nhân”) của ông bộ trưởng không làm ảnh hưởng gì đến quan niệm chính thức của giới y học Hung và quốc tế về tác dụng và cách sử dụng khẩu trang, có thể tìm thấy trong các khuyến nghị cho tới giờ này của chính quyền các nước!
Cuối cùng, như khuyến cáo của giới chức y tế thế giới, hãy rửa tay và khử trùng thường xuyên và đúng cách, hạn chế việc đưa tay lên mặt, tăng cường sức đề kháng bằng các loại vitamin, v.v... Khẩu trang cần dùng đối với các bệnh nhân hoặc các ca nghi nghiễm, với người thể lực kém, các bác sĩ và nhân viên y tế tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, và sự bảo vệ ở mức cần thiết trước virus chỉ có được nếu dùng đúng cách và đúng loại khẩu trang.
(*) Ở phần trên của cuộc phỏng vấn, vị bộ trưởng cũng đã nhắc qua về vụ đặt hàng này.
