CHIẾN TRANH KHẨU TRANG

Mỹ “nẫng tay trên” của Pháp là tiêu đề của nhiều phóng sự, bài báo trên truyền thông Pháp tuần này. Đây là mấy chuyện không mới, nhưng khi lan đến làng Facebook Việt Nam đôi chỗ lại dấy lên những tranh luân, có người cho là “fake news” chứ làm gì có chuyện “Mỹ mà xấu thế”. Vậy thực hư chuyện là thế nào?

Số là, đài báo Pháp - cùng các nhân vật chính trị - xám mặt thuật lại trên báo chí về tình trạng các kiện hàng khẩu trang đặt mua của Trung Quốc, ra đến tận máy bay thì bị “giành” lại bởi người Mỹ, với giá gấp 2-3 lần, và trả tiền mặt tại trận! (Hình dung như phim buôn ma tuý Mỹ với mấy anh to con găm súng, đeo kính đen xách va-li ngập tiền đô mở cái xoạch) Máy bay liền cất cánh, chỉ mỗi tội đổi luôn lộ trình, rẽ phải qua Thái Bình Dương!

Cuối tuần trước, tin này chưa đăng tải rộng trên báo Pháp như hai hôm nay, nhưng trên truyền hình thì các nhà báo và khách mời đã bàn luận rôm rả.

Bảo vệ khẩu trang hơn... giữ vàng!

Rạng sáng ngày 2-4, chuyến máy bay chở hàng khẩu trang từ Trung Quốc cập bến sân bay Charles de Gaulle! Truyền hình quay phim, phỏng vấn đội cảnh sát yểm trợ, chắc đón tổng thống cũng chả chu đáo và sốt sắng hơn thế được.

Người phụ trách an ninh chuyên chở chuyến hàng, khi được phỏng vấn, cũng nhấn mạnh: “Chúng tôi được trang bị vũ khí hạng nặng để bảo đảm an toàn cho chuyến hàng đến nơi an toàn”. Nhà báo còn bình luận: “Cảnh sát trang bị tận răng bảo vệ hành trình chuyên chở của món hàng, đó không phải là các thỏi vàng ròng, nhưng giờ phút này những chiếc khẩu trang có giá vài centimes lại quý hơn thế!”.

Hàng chở thẳng trong đêm, cảnh sát tiếp tục hộ tống, còn không tiết lộ sẽ đến đâu, để bảo mật! Vì tình trạng phá bệnh viện để trộm kho khẩu trang diễn ra khá nhiều trong thời gian gần đây!

Một vụ mua bán hàng hoá, về đến Pháp rồi, mà phải huy động lực lượng bảo vệ kinh khủng đến vậy?

Mấy hôm nay, báo chí Pháp đăng hàng loạt, còn chính phủ Mỹ bác bỏ thông tin này, dù có mở ngoặc thêm là có thể tư nhân Mỹ chứ không phải chính phủ mua phá giá. Chủ tịch vùng Ile de France và vùng Grand Est là hai vùng có số ca bệnh nặng nhiều nhất Pháp, đều phát biểu “kể khổ” tình trạng bị mua phá giá bởi khách hàng Mỹ.

Cũng không thấy mắng vốn “đối tác chiến lược Trung Quốc” vì quay lưng theo tiếng gọi đồng tiền, chả biết có tôn trọng hợp đồng hay không? Mấy nhà chuyên môn bình luận, khi được hỏi về nghi ngờ các số liệu, sản phẩm từ Trung Quốc thì nhìn nhau cười: “Thời điểm này chúng ta đang cần Trung Quốc nên không phải lúc để lên giọng”.

Pháp chuyển sang ưu tiên hàng “Made in France”

Mặt khác, để ý sẽ thấy chính phủ Pháp từ cuối tuần, đổi chiến thuật trong tuyên bố chính thức. Thay vì tuần trước còn chắc nịch “nhiều đơn đặt hàng đã gửi đi, hàng sẽ về tuần tới” hay “chúng tôi đặt hàng Trung Quốc và nhiều nước khác hơn 1,5 tỷ khẩu trang”. Thì sáng sớm thứ Ba, ngày 31-3 đột nhiên thấy Tổng thống đi thăm… nhà máy sản xuất khẩu trang và có bài phát biểu dài ngoằng!

Từ nay, Pháp sẽ tăng cường sản xuất trong nước, ưu tiên tăng ca sản xuất các trang thiết bị y tế nhiều nhất có thể tại Pháp! Bốn nhà máy sản xuất tai Pháp vốn đã tuyển dụng thêm người làm, thêm dây chuyền sản xuất, tăng ca 24/24h để cho ra 1 triệu khẩu trang mỗi ngày. Máy trợ thở cũng sẽ sản xuất tại Pháp, đang trong quá trình kiểm duyệt tiêu chuẩn an toàn, sẽ xuất xưởng 1.000 chiếc trong hai tháng tới.

Một động thái đáng chú ý khác là các nhà chức trách nhấn mạnh: “Bây giờ chúng tôi thiết lập một đầu cầu vận chuyển thẳng từ Trung Quốc để đảm bảo hàng khẩu trang sẽ về Pháp”! Nếu không có vụ “hớt tay trên” kia thì sao phải kỹ thế? Có vẻ như, chính quyền Macron đang nuốt cục nhịn, không còn dám đặt niềm tin vào “đối tác thiết bị y tế chiến lược” Trung Quốc!

 

Nghe ngóng tình hình này, chính phủ Canada cũng đứng ngồi không yên. Thủ tướng Canada, nơi đang nóng ruột đợi đơn hàng từ Trung Quốc, cũng tuyên bố “quan ngại” và “sẽ đặc biệt chú ý” đến nguy cơ “hớt tay trên” như thế này!

Séc “bắt nhầm” hàng cứu trợ Ý

Nhưng vụ việc này còn chưa đến độ căng thẳng ngoại giao, như câu chuyện giữa hai nước Cộng hòa Czech và Ý. Trung tuần tháng Ba, chính phủ Séc tưng bừng loan tin “bắt được vụ buôn lậu khẩu trang lớn nhất” tại kho hàng gần sân bay, với chiến lợi phẩm lên tới 680 ngàn khẩu trang và thiết bị y tế, máy trợ thở, không biết từ đâu tới!

Sao mà đúng lúc đến vậy! Lập tức chính phủ của quốc gia Trung Âu hơn 10 triệu dân này phân phối ngay 380 ngàn chiến lợi phẩm cho các bệnh viện trong nước. Chỉ khi một nhà nghiên cứu người Czech, Lukáš Lev Červinka, để ý nhìn thấy trên hình ảnh đoạn phim quay các kiện hàng, có chữ tiếng Tàu và cờ Ý!

Sau khi anh này gửi bức ảnh chụp vỏ kiện hàng đến các nhà báo và các tổ chức phi chính phủ (ONG) Châu Âu, và dòng chữ trên kiện hàng được dịch ra là “Hàng cứu trợ nhân đạo cho nước Ý” thì vụ việc mới bị bung ra trên truyền thông. Thoạt đầu bác bỏ, nhưng dưới sức ép dư luận Czech và Ý, chính phủ Czech cuối cùng cũng điều tra và thừa nhận có “bắt nhầm”, nhưng chỉ công nhận phần lấy nhầm của Ý là 100 ngàn khẩu trang.

Báo chí Ý không tiếc lời “xỉ vả”, cho rằng nước đồng minh Châu Âu này đã cố tình cướp số hàng viện trợ, trong khi nước Ý đang trong những ngày nguy kịch với số người thiệt mạng đứng đầu thế giới, lên đến hơn 5 ngàn người vào thời điểm đó.

Công luận Chech cũng cho rằng đây là chuyện “đáng xấu hổ”của chính quyền. Để sửa chữa lỗi lầm, Czech đã điều một xe buýt chở 110 ngàn khẩu trang trả Ý - tương ứng với số khẩu trang Czech tuyên bố là hàng dành cho Ý, và tặng thêm 10 ngàn khẩu trang cùng loại để giúp đỡ!

Nghe những tin này, chả biết nên cười hay mếu! Từ chuyện coi nhẹ vụ bệnh dịch, không lo trước nguy cơ khan hiếm, để giờ khốn khổ (và tương đối nhục) khi các nước phát triển, thừa tiền nhưng phụ thuộc nguồn cung Trung Quốc, phải chầu chực giết nhau vì món hàng này. Thể diện quốc gia hay quan hệ ngoại giao, ngay cả mối liên kết cộng đồng chung Châu Âu, cũng có thể đốt trong vài nốt nhạc, chỉ bởi thứ đồ vật bé nhỏ mà dân Âu Mỹ vốn chả bao giờ dùng tới mang tên “khẩu trang”!

Còn Trung Quốc sẽ làm giàu thêm?

Mặt tích cực là từ sau vụ này, cũng như chuyện Tây Ban Nha và Czech phải trả lại hàng sản phẩm test thử của Trung Quốc vì phát hiện số lượng lớn bị lỗi, hay chuyện hàng viện trợ của Trung Quốc nhập nhèm đồ quá hạn, kém chất lượng, câu hỏi về việc phụ thuộc hàng hóa bởi Trung Quốc được nghiêm túc đặt ra.

Pháp tích cực sản xuất nội địa các test thử. Đến thời điểm hiện tại, nhiều phòng thí nghiệm đã có khả năng làm test thử máu nhanh cho kết quả dưới 30 phút để biết người nào đã có kháng thể với virus. Một “start-up” khác cũng chính thức sản xuất kit thử nhanh, vận hành như máy thử đường huyết, chích máu ở đầu ngón tay, cho kết quả sau 10 phút. Kit thử này có tiêu chí 100% “Made in France”, từ vỏ bao bì trở đi, với giá thành vài Euro cho một lần thử. Việc sử dụng test này là điều kiện tiên quyết cho việc quay trở lại gỡ bỏ trạng thái phong tỏa, hạn chế đi lại cho người dân.

Có lẽ, sau dịch bệnh, nhiều mối quan hệ hợp tác kinh tế toàn cầu sẽ được suy xét lại, để tìm đến sự tự chủ và cân bằng bởi sản xuất nội địa. Trung Quốc đang nhân tiện “lên lớp” Phương Tây về tính ưu việt của chế độ trong đối phó dịch bệnh. Biết đâu, sẽ “dạy” thêm thế giới đề cao cảnh giác, bớt làm khách hàng của Trung Quốc!