Thư Hà Nội: HÀNG, CHỢ HÀ NỘI GIÁP TẾT

"... Tết vẫn đến, từ từ và ồn ã: chợt khi nhận ra những nụ hoa vươn cao kiêu hãnh, bạn và tôi sẽ thấy, đúng là Tết đến bên rồi!"

Phố xá nhộn nhịp khác hẳn ngày thường. Người ta lo chạy hàng Tết, tích hàng Tết cho đủ, cho vừa khéo, để các thượng đế rủng rỉnh tới 28, 29 thậm chí 30 Tết ùn ùn kéo nhau đi sắm vẫn thoải mái chọn lựa.

Năm nay vẫn dịch cúm gà, nhưng đã vào đoạn bớt gay gắt hơn năm ngoái, hoặc giả người ta đã có kinh nghiệm để tổ chức các điểm bán gà sạch ngay từ bây giờ nên dân tình có vẻ không quá lo lắng đến chuyện cúng gà, cúng chân giò, hay cách thức nào khác. Nhưng hàng giả vốn là vấn nạn ngày Tết nay cũng không bỏ qua món gà giả. Ấy là nói tới gà sạch giả. Bây giờ hỏi bạn, hỏi tôi xem cái dấu triện gà sạch cụ thể như thế nào để biết gà giả mà tránh, quả thật là chịu. Chẳng thế mà người ta nói ngoài chợ gà sạch và gà "bẩn" trà trộn vào nhau, dân tình Hà Nội phải cái lúc cẩn thận cẩn thận quá đáng, lúc thoải mái thì thoải mái quá đà, nên gà "bẩn" vẫn khá chạy. Thôi thì ai cẩn thận cứ vào siêu thị mà mua. Ở Fivimark người ta xui nhau tranh thủ mà ăn gà, giờ 70 000 đ/1 con khéo chọn có khi 2kg, chứ nay mai 70 000 đ/kg khéo cũng chẳng có mà mua ấy chứ. Có vào Big C hay Metro từ ngày gà sạch được kiểm soát cho phép bán ra mới thấy rằng sau một thời gian "cai", dân tình quả thực được đã thèm thịt gà, nhiều khi cả quầy gà không còn lấy một con nào.

Mà quanh chuyện đồ ăn thì chuyện hàng giả là chuyện hàng ngày, chẳng cứ hàng Tết. Gà sạch giả, rau sạch giả, thậm chí hạt dưa hạt bí cũng giả nốt. Thật chẳng biết đường nào mà lần, đành tin vào siêu thị. Một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng đã không còn dám tin vào chợ phố như trước. Nếu vào dịp cuối tuần đi bất cứ siêu thị nào cũng thấy người cả là người. Còn vào siêu thị lớn thì nơi nào cũng phải xếp hàng dài dằng dặc, bắt đầu từ chỗ gửi xe! Hiện giờ thì Metro liên tục hết rất nhiều loại hàng do người bán lẻ vào khuân tích trữ, nay mai có lẽ siêu thị bán lẻ cũng vãn hàng khi người ta ùn ùn sắm Tết. Nói tới chuyện khuân hàng tích trữ tôi chợt nhớ tới việc tìm bia Hà Nội cùng mấy người bạn. Anh chàng như một số người Hà Nội khác chỉ thích uống loại bia nhẹ nhàng này. Tiện nhà gần tôi chỉ vào Metro. Cách đây một hai tháng thì những thùng bia Hà Nội còn chất hàng đống, chẳng kém gì những thùng Tiger, Heineiken. Vậy mà từ hôm đó, khoảng hai ba tuần trở lại đây, thì chẳng còn lấy một thùng!

Nếu ai phải lo sắm Tết thì hẳn thờ ơ đến mấy cũng phải liếc ngang liếc dọc những quầy hàng đang rộn rã trên phố. Đó là những quầy rượu, bánh, mứt kẹo được chăm chút bóng loáng, ăm ắp mời gọi ngay cạnh chợ Hôm, chợ Hàng Da và các chợ lớn khác. Nếu vào chợ Đồng Xuân thì cứ gọi là người ken người, ngổn ngang những hàng là hàng. Người bán thì bán từng xe, người mua thì khuân từng tải. Hàng họ theo thế mà luồn lách vào từng quầy hàng ngoài kia và còn tỏa đi khắp hang cùng ngõ hẻm miền Bắc này.

Vào siêu thị thì thôi rồi, suốt từ Noel Tết Tây hàng họ đã đầy tất cả các sạp hàng, tràn ra chất ngất tại quầy thanh toán, chưa hết, dọc lối vào lối ra cũng là những núi hàng xếp đặt thành những tháp túi quà rất bắt mắt. Tâm lý người đi chợ hàng ngày chỉ vào quầy rau quầy thực phẩm, cũng phải làm một vòng xem có bánh kẹo gì hay, có đồ dùng gì độc đáo ra đúng dịp Tết. Chẳng có ý định gì khi bước vào, vậy mà khi ra khỏi siêu thị thì thôi rồi, tự dưng thấy cái gì cũng như cần phải sắm sửa đến nơi, các ý định mua sắm cứ gọi là chen chúc nhau đến là khó nhớ. Tuy nhiên, còn nửa tháng nữa mới là Tết nên có vẻ các công ty chưa tung hết mẫu mã mới ra. Chưa thấy những khay mứt, khay kẹo bắt mắt, bánh kẹo chỉ thấy nhiều chứ chưa thấy đẹp hẳn, hoa quả thì chắc vẫn như mọi năm, rượu nội thì các công ty cũ vẫn là những nhãn mác kiểu dáng cũ, cũng có một hai loại vodka mới thì trông cũng na ná kiểu dáng vodka Hà Nội, vang có vẻ đa dạng hơn thì kiểu cách nhãn mác cũng na ná vang Đà Lạt, hoặc giả trông còn dại hơn thế.

Dân tình vẫn sính ngoại nên hàng ngoại được chăm chút hơn cả. Gian hàng bày rượu ngoại lúc nào cũng bóng lộn và được ít nhất hai nhân viên chăm sóc khách hàng rất tận tình. Có cái hay là giá cả trong siêu thị chưa thấy biến động. Tuy nhiên, khác với sự thưa thớt của quầy rượu, quầy bánh kẹo ngoại luôn đông khách. Cá nhân tôi sau khi biết thông tin công nghệ khoan chai tuồn rượu giả vào chai rượu ngoại rồi bít keo, dán tem nhập khẩu giả vào, đố mắt thường nhận ra thì cũng sợ hết vía. Người ta còn bảo, rượu trôi nổi trên thị trường đâu phải chỉ là rượu lậu, rượu giả sản xuất tại chỗ và rượu giả nhập khẩu nhiều vô kể, ngay cả một số nhà hàng còn bán nữa là. Thật chẳng biết nên tin ai, rượu siêu thị khéo cũng chỉ mang đi biếu, còn uống thì khéo chỉ dám dùng rượu nội hoặc giả hàng xách tay miễn thuế chăng. Bánh kẹo cũng khiếp nhưng nhẹ nhàng hơn, nghe đâu chỉ rút bớt ruột hoặc thay hàng nội vào vỏ ngoại, dẫu sao nếu bị lừa thì cũng như là mua đắt thôi, không quá lo lắng như tình trạng rượu ngoại.

Tết nhất ta vốn hay dùng mì chính cho thêm đậm đà đâm ra cả mì chính cũng giả, may mà chỉ là nâng từ loại rẻ vào loại cao cấp hơn và trộn thêm đường, cũng đỡ.

"Giờ vườn đào Nhật Tân cũ đã thay bằng nền cát khu đô thị, ai mà mua được đào, quất Hưng Yên mang về trồng lại ở vùng Nhật Tân, Quảng Bá mới vài tháng cho lại sức và chăm bẵm cấp tốc cho vào Tết thì đã là may lắm..."

Đào giả, quất giả thì là chuyện của nhiều năm nay rồi. Có bao người vội mua ngày cuối năm được cây quất rõ ưng ý, dáng thông, đủ cả lộc, lá, hoa, quả, quả lại còn to còn mọng. Thế mà chưa xong ba ngày Tết lá đã rũ quả đã rời, mới hay công nghệ dính quả vào cuống ngày càng điêu luyện. Giờ vườn đào Nhật Tân cũ đã thay bằng nền cát khu đô thị, ai mà mua được đào, quất Hưng Yên mang về trồng lại ở vùng Nhật Tân, Quảng Bá mới vài tháng cho lại sức và chăm bẵm cấp tốc cho vào Tết thì đã là may lắm. Hưng Yên vẫn là vùng phù sa đất tốt, về tay người trồng hoa Hà thành vốn tay nghề om đào om quất cũng đã điêu luyện thì tuy lá chẳng được xanh đậm, nụ có không được mập trắng, quả có không được căng mọng bằng quất ven Tây Hồ, ven sông Hồng thì cũng còn hơn chán vạn loại quất lá vàng hoe, quả đã nhỏ lại cũng đỏ không ra đỏ, vàng không ra vàng từ các nơi khác đổ về.

Đào cũng thế, nếu chẳng chịu được cái giá trên giời của một hai nhà đào Nhật Tân cũ, thì ra chọn ngoài bãi mới thể nào cũng được cây tương đối vừa mắt. Dân đào đã ra cả bãi mới rồi, người ta gọi luôn là khu Nhật Tân mới, cũng đào cả là đào. Ngoài bãi đa số thế chưa đẹp, cây còn non, chặt cành bán đại trà là chính, nụ cành dưới sai mà chót ngọn lại vót, thưa nụ hẳn. Song cũng có tới 2-3 ruộng trồng đào thế, dáng dấp ra phết. Dân chơi đào chẳng mấy ai mua nhầm, chứ tay mơ ra chợ hoa thể nào cũng chóng mặt trước cả rừng đào, rồi thể nào cũng nhắm mắt mua phải đào từ Thái Bình, Hưng Yên, Vĩnh Phúc đưa lại.

Năm nay không rõ người ta còn chơi đào rừng như trước nữa không, chứ cá nhân tôi thấy loại đào phai mọc tự do trong rừng bê nguyên cả vào một sảnh rộng, bống nhiên thấy khí xuân khoáng đạt hẳn lên và rất mới lạ.

Chuyện đào, quất có lẽ phải thêm tuần nữa mới đến hồi rôm rả mà kể tiếp. Giờ đây rõ nét nhất khéo lại là hàng quần áo. Quần áo chỗ nào cũng đùn lên hàng đống. Qua mùa Noel rồi thật cũng khó phân biệt được liệu vẫn là hàng tồn kho thanh lý hay hàng hạ giá cho người khó mua diện Tết đây. Mà sang tới quần áo cũng chưa tránh được nạn hàng giả. Trong số những đống hàng kia nếu để ý sẽ thấy vô số hàng gia công trộn hàng công ty, hàng Trung Quốc địa phương chất lượng rất kém cũng trà trộn vào.

Chỉ còn hàng ô mai, bánh mứt kẹo là còn im hơi lặng tiếng. Ngày thường chẳng mấy ai dùng mứt, mà Tết vẫn còn xa, ô mai và mút mà để lâu thì còn ra gì nữa. Những ngày này vào Gia Thịnh, Gia Lợi trên Hàng Đường bạn vẫn được ngắm nghía hỏi han thoải mái, chẳng như những ngày sát Tết, dân tình phải xếp hàng để mua cho được mỗi loại ô mai vài lạng.

Tháng Tết là tháng mùa của người buôn bán. Bao nhiêu nghề buôn họ trổ cả ra. Nếu mua sắm gì đó, bạn chưa rành lắm ư, hãy hỏi hàng này rồi sang hàng bên cạnh, thể nào bạn cũng biết rõ hàng nhà kia có điểm yếu gì, chẳng mấy chốc khéo bạn cũng ra nghề đến nơi ấy chứ.

Tháng Tết cũng là tháng củ mật đối với cả Hà Nội. Trong các khu tập thể nạn trộm xe máy bắt đầu rộ lên. Độ này nhiều nghiện lại còn giáp Tết, nhà nhà đều phải khóa cửa rất là cẩn thận, kể cả khi có người ở nhà. Nếu không thật là khó nói.

Tuy thế, không chỉ là hàng họ chất đống mới gợi ta về Tết. Quanh quất mọi góc phố hàng cây bạn sẽ thấy tiết xuân lẩn quất. Chen lẫn một vài ngày sầm sì ẩm ướt là những ngày khô ráo, se se lạnh, quanh bàn trà người ta đã hay bàn về Tết. Nghe đâu một vài tỉnh Trung Quốc đã cho đốt pháo, nghe đâu nơi này nơi kia làm bù để nghỉ thông 9 ngày, nghe đâu năm nay trời rét...

Ừ thì hàng giả, ừ thì trộm cắp như rươi, Tết vẫn đến, từ từ và ồn ã. Chợt khi nhận ra những bông dơn trên quầy hoa vươn cao kiêu hãnh, bạn và tôi sẽ thấy, đúng là Tết đến bên rồi.