ỨNG VIÊN CỦA LIÊN MINH CẦM QUYỀN ĐẮC CỬ TỔNG THỐNG HUNGARY

Bà Novák Katalin đắc cử với 137 phiếu thuận, 51 phiếu chống (dành cho ứng viên của phe đối lập là ông Rónai Péter) và 5 phiếu không hợp thức, và do đó đã giành được phần thắng ngay trong vòng đầu của cuộc bầu bán, do chiếm được hơn 2/3 số phiếu của các dân biểu trong Quốc hội.

Đây là một phần thắng đã được biết trước, vì riêng liên minh cầm quyền đã có đủ 2/3 số ghế trong Quốc hội và do đó, việc đảm bảo sự lựa chọn cho ứng viên của họ là điều đương nhiên. Là nữ tổng thống đầu tiên của Hungary, bà Novák Katalin tuyên thệ ngày hôm nay và sẽ nhận nhiệm sở vào 10/5 tới.

Đồng thời, bà cũng là tổng thống trẻ nhất trong lịch sử nước này, và là vị nguyên thủ quốc gia thứ 6 của nền Đệ tam Cộng hòa Hungary, kể từ khi nước Hung thay đổi thể chế vào năm 1990. Nhiệm kỳ của tân tổng thống kéo dài 5 năm, và trên nguyên tắc có thể gia hạn đối đa một lần.

Nói được 4 ngoại ngữ (Anh, Pháp, Đức và Tây Ban Nha), có bằng Luật và Kinh tế, bà Novák Katalin đã đi qua mọi nấc thang trong ngành Ngoại giao, và từ năm 2010 trở đi, là một nhân viên tâm phúc trong nội các của Thủ tướng Orbán Viktor. Sự nghiệp của bà thăng tiến hết sức nhanh chóng.

 

Trên cương vị một chính khách trong sắc áo Liên đoàn Thanh niên Dân chủ (FIDESZ), trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2018, bà Novák Katalin đã được xếp thứ 4 trong danh sách dảng cử toàn quốc, chỉ sau 3 yếu nhân của liên minh cầm quyền là Orbán Viktor, Semjén Zsolt và Kövér László.

Mùa thu 2020, bà được bổ nhiệm làm Bộ trưởng không Bộ phụ trách các vấn đề gia đình, và là “gương mặt” của chính phủ Orbán trong việc thiết lập và triển khai những chính sách được xem là trọng điểm, liên quan tới phụ nữ, trẻ em, người hưu trí... mà nội các cánh hữu này luôn nhấn mạnh.

Mặc dù được xem là tác giả những biện pháp hỗ trợ gia đình luôn được phe cầm quyền cho là điểm mạnh đáng kể của họ, nhưng bà Novák Katalin bị phe đối lập chỉ trích là một “cán bộ đảng”, không đại diện cho mọi giai tầng của xã hội Hungary, và do đó không xứng với vai trò tổng thống.

Bởi lẽ, nguyên thủ quốc gia của Hungary, theo “định nghĩa” trong Hiến pháp, phải là người “biểu thị sự thống nhất của dân tộc và giám sát hoạt động dân chủ của bộ máy nhà nước”, nghĩa là phải đứng ngoài và đứng trên mọi đảng pháp, điều mà bà Novák Katalin không có, theo phe đối lập.

 

Vì thế, sau khi được Thủ tướng Orbán Viktor đề nghị làm ứng viên tổng thống vào tháng 12/2021, bà đã từ chức bộ trưởng để chuẩn bị cho cương vị này. Tuy nhiên, ngay sau khi bà Novák Katalin đắc cử tổng thống, phe đối lập vẫn coi đây là sự “ô nhục”, “sự bầu bán của những kẻ tội phạm”.

Ghi chú:

(*) Theo bản Hiến pháp, phạm vi thẩm quyền của Tổng thống Hungary rất rộng. Tổng thống nắm quyền Tổng tư lệnh Quân đội Hungary, và có thể thực thi một cách độc lập những nhiệm vụ như sau:

- Đại diện cho Hungary.

- Tham dự và phát biểu tại các phiên họp Quốc hội.

- Đề xuất luật, trưng cầu dân ý cấp quốc gia

- Ấn định thời điểm tổ chức các cuộc bầu cử, cũng như thời điểm bầu cử nghị sĩ Nghị viện Châu Âu và trưng cầu dân ý tầm quốc gia

- Triệu tập phiên họp thành lập của Quốc hội (khóa mới)

- Giải tán Quốc hội

- Gửi đạo luật đã được Quốc hội thông qua cho Tòa án Hiến pháp để kiểm tra tính hợp hiến của nó, hoặc gửi lại cho Quốc hội để cân nhắc

- Giới thiệu nhân sự cho các cương vị Thủ tướng, Chánh án Tòa án Tối cao, Công tố viên trưởng (Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao) và Thanh tra giám sát các quyền cơ bản

- Ký bổ nhiệm các thẩm phán chuyên nghiệp và Chủ tịch Hội đồng Ngân sách

- Ký bổ nhiệm Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Hungary

Ngoài ra, Tổng thống có quyền thực thi một số biện pháp với sự nhất trí của bộ trưởng:

- Căn cứ sự cho phép của Quốc hội, thừa nhận thời hiệu của các hiệp định quốc tế.

- Phong hàm và tiếp các đại sứ và đặc sứ, bổ nhiệm hiệu trưởng các trường đại học.

- Bổ nhiệm các bộ trưởng, Thống đốc và các Phó Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Hungary, lãnh đạo các Cơ quan Quản lý Độc lập và các giáo sư đại học.

- Bổ nhiệm và thăng chức cho các vị tướng.

- Trao tặng các huân chương, giải thưởng và danh hiệu tầm quốc gia, cho phép sử dụng những giải thưởng cấp nhà nước của nước ngoài.

- Thực hiện quyền ân xá cá nhân.

- Đưa ra quyết định trong các vấn đề liên quan tới nhập tịch và cho thôi quốc tịch.