VÀI ĐIỀU THÚ VỊ VỀ TÂN THỦ TƯỚNG BA LAN

Cuối tuần trước, một chính khách Ba Lan, ông Mateusz Morawiecki (49 tuổi) đã trở thành thủ tướng nước này sau những thay đổi về nhân sự của đảng cầm quyền PiS (Pháp luật và Công lý).

So với người tiền nhiệm (bà Beata Szydlo), tân thủ tướng là người người học nhiều, hiểu rộng; có trong tay vài bằng đại học và cao học, từ lịch sử, kinh tế cho tới luật quốc tế. Ông cũng là người giầu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều hành kinh tế, từng rất thành công trên cương vị đứng đầu một ngân hàng lớn ở Ba Lan. Mateusz Morawiec sử dụng thành thạo hai ngoại ngữ là tiếng Anh và tiếng Đức, ông được coi như một người hội nhập với châu Âu và thế giới, trái ngược với hình ảnh mang đậm chất “bản địa” của người tiền nhiệm.

Mateusz Morawiecki tham gia các hoạt động chính trị từ khá sớm, khi mới 13 tuổi, trong thời gian thiết quân luật tại Ba Lan (1981) ông đã cùng cha - một nhà hoạt động đối lập - đi rải truyền đơn.

Hàng xóm của những người Việt

Ngay khi ông vừa được đề cử, báo giới đã săm soi các tài sản cá nhân, đời tư, cũng như gia tư của tân thủ tướng. Qua đó, người ta mới biết rằng, Mateusz Morawiecki sống trong một khu được báo giới đánh giá là giầu có, sang trọng và đắc địa vào loại nhất Warszawa. Marina - nơi ông sống - được mô tả như một “thành phố trong thành phố” vì sự kín cổng cao tường của nó, góc nào cũng có camera và các cửa ra vào đều được bảo vệ canh gác cẩn mật.

Nhưng đó lại là một nơi rất quen thuộc với người Việt Nam, bởi trong khuôn viên rộng hơn 18ha này, có chừng dăm bẩy chục gia đình người Việt sinh sống. Một điều khá thú vị là tân thủ tướng là hàng xóm cận kề của những cư dân mắt xếch. Ông cùng gia đình sống trong một dinh thự trị giá chừng 1,2 triệu Euro, gần đó là những ngôi biệt thự của bốn gia đình Việt Nam. Con cái của họ từng học cùng nhau, chơi cùng nhau trong nhiều năm.

Cha đẻ của KAS đầy quyền lực

Với tư cách là Bộ trưởng Bộ Tài chính từ tháng 11-2015, Mateusz Morawiecki là tác giả của nhiều cải cách trong lĩnh vực tài chính, thuế khóa. Ông cũng mạnh mẽ trong việc tuyên chiến với vùng kinh tế xám, thẳng tay với tội phạm trong lĩnh vực gian lận thuế VAT (giá trị gia tăng), thu về cho ngân sách Ba Lan hàng tỷ Złoty. Việc tăng thu này giúp chính phủ đương thời thực hiện được nhiều mục tiêu xã hội mà họ đã cam kết trong thời gian tranh cử.

Ra đời bằng việc hợp nhất ba đơn vị là hải quan, thuế vụ và các cơ quan kiểm tra thuế, KAS (Cơ quan Hành chính Thuế Quốc gia trực thuộc Bộ Tài Chính) được trao nhiều quyền lực mà từ trước tới giờ các nhân viên thuế chưa từng có. Họ có thể khám xét bất cứ công ty nào, có thể làm nhiều lần trong một năm, có thể khám nhà, khám xe của những người liên quan, yêu cầu phong tỏa tài khoản, v.v... Và điều đặc biệt là họ có thể làm tất cả theo cách “tiền trảm hậu tấu”.

 

KAS đang trở thành nỗi kinh hoàng của người Việt khi từ hai tuần lễ nay, họ quần nát trung tâm thương mại Wolka Kosowska, nơi có khoảng 3.000 công ty nước ngoài đăng ký hoạt động, trong đó một nửa thuộc về người Việt.

Đây là chiến dịch với quy mô và cách thức thực hiện được báo chí mô tả là chưa từng diễn ra trước đó, và chưa biết khi nào mới kết thúc. Chính quyền Ba Lan muốn dùng trung tâm này như một thí điểm, trước khi áp dụng rộng rãi với những khu thương mại khác, nơi có nhiều tiểu thương buôn bán.

Tại mọi ngả ra vào của khu thương mại, kể cả những đường đi tắt lắt léo nhất, đều có “trạm gác” của KAS với các nhân viên công lực trong trang phục phản quang. Khách mua hàng đều phải xuất trình hóa đơn, nếu không muốn bị thu giữ hàng hóa.

Việc tịch thu hàng hóa cũng xảy ra với nhiều quầy, cả ở khu Việt Nam cũng như khu Trung Quốc kế bên.

 

Trung tâm thương mại Wolka - khu chợ bán đổ lớn nhất Châu Âu - trông hoang vắng như vừa trải qua một trận chiến với lác đác vài người thập thò bán hàng. Hầu hết các chủ quầy đều đóng cửa và chưa biết lúc nào mới buôn bán trở lại. Ngoài thiệt hại của các chủ quầy, hàng ngàn người bản xứ làm việc ở đây cũng bị ảnh hưởng tới thu nhập.

Phát biểu với truyền thông, Giám đốc Cơ quan Hành chính Thuế Quốc gia nói, việc kiểm tra sẽ diễn ra liên tục và triệt để cho tới khi nào vãn hồi trật tự buôn bán ở khu vực này.

Bắt đầu từ ngày 1-1-2018, Ba Lan áp dụng luật mới trong việc quản lý thuế bằng một tập tin điện tử thống nhất và báo cáo thuế hàng tháng của các đơn vị kinh doanh. Tập tin này sẽ cho phép nhà nước kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các công ty, nhất là khu vực kinh tế xám vốn có nhiều lộn xộn từ trước tới nay và phát hiện các vụ gian lận trong thời gian sớm nhất.

 

Hiện không rõ bao nhiêu công ty Việt Nam có thể qua được cuộc sát hạch này. Nhưng chắc chắn một điều, năm nay, những người hàng xóm của tân thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ đốt ít pháo hơn, mở ít sâm-banh hơn và có thể sẽ không còn những âm thanh ồn ã của những cuộc vui nhậu đón mừng năm mới thâu đêm nữa.