Boris Nemtsov: TỪ TỈNH TRƯỞNG ĐẾN NHÀ HOẠT ĐỘNG CHÍNH TRỊ ĐỐI LẬP

Theo bài phân tích trên mạng korrespondent.net, Nemtsov chào đời tại Sochi năm 1959. Về sau, ông cùng gia đình chuyển về sống tại TP. Gorki (tên gọi thời Xô-viết của TP. Nizhny Novgorod hiện nay). Tại đây, ông đã theo học ngành Vật lý Hạt nhân, trường Tổng hợp TP. Gorki mang tên Lobachevsky. Tại Viện Nghiên cứu Khoa học Vật lý Hạt nhân TP. Gorki (trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô), ông đã bảo vệ luận án Phó Tiến sĩ.

Vào những năm 90 thế kỷ trước, Nemtsov trở thành tỉnh trưởng đầu tiên của tỉnh Nizhegorod thời hậu Liên Xô. Từ năm 1991 đến 1994, ông là Đại diện Toàn quyền của Tổng thống tại khu vực Nizhegorod này. Năm 1991, Tổng thống Boris Yeltsin đã chỉ định Nemtsov vào vị trí Tỉnh trưởng và đến năm 1995, ông tái đắc cử vào vị trí này với 58,9% số phiếu bầu.

Năm 1997, Nemtsov chuyển về làm việc ở Chính phủ với cương vị Phó Thủ tướng thứ nhất. Trong số các lĩnh vực ông phụ trách, ông đã giám sát cuộc cải cách hệ thống an sinh xã hội. Do vậy, từ tháng 4-1997, ông giữ thêm cả cương vị Bộ trưởng Bộ Nhiên liệu và Năng lượng, rồi sau đó trở thành thành viên của Hội đồng An ninh Nga.

Khi làm việc trong chính phủ, Nemtsov là một nhà chính trị của công chúng chứ hoàn toàn không phải là một nhà quản lý có tính chất văn phòng. Cho đến tận bây giờ, nhiều người vẫn còn nhớ lời hứa “sẽ chuyển chỗ các công chức nhà nước từ xe Mercedes sang xe Volga” của ông.

Đối với các cử tri thì áp lực và độ minh bạch này thật sự đã gây ấn tượng mạnh. Theo cuộc thăm dò diễn ra thời điểm đó của quỹ “Ý kiến xã hội”, vào tháng 4-1997, 29% người Nga sẵn sàng bỏ phiếu để Nemtsov trở thành tổng thống. Tỉ lệ ủng hộ này còn lớn hơn số người ủng hộ người đứng đầu Đảng Cộng sản Nga Gennady Zyuganov.

Tuy nhiên, sau vụ Nga vỡ nợ tháng 8-1998, Nemtsov đã phải viết đơn từ chức và rời bỏ chính phủ. Cuối năm đó, ông lãnh đạo Ủy ban Chính trị của phong trào chính trị xã hội “Nước Nga trẻ” - về sau, tổ chức này đã tham gia vào liên minh “Lực lượng cánh hữu”. Đây chính là khối “Liên minh cánh hữu” (SPS) đã tham gia tranh cử những năm 90 thế kỷ trước, do chính Boris Nemtsov, Irina Khakamada và Sergey Kiriyenko đứng đầu.

Tháng 12-1998, Nemtsov được bầu làm đại biểu Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) và ở vị trí Phó Chủ tịch cơ quan. Cũng trong năm đó, ông đã ủng hộ việc đưa Vladimir Putin thành người kế cận của Yeltsin, tuy nhiên sau này ông thừa nhận đó là sai lầm của mình. Thời kỳ 2003-2007, khối “Liên minh cánh hữu” (SPS) đã không vượt qua mức hạn định 5% số phiếu để có mặt trong Duma Quốc gia.

Năm 2008, Nemtsov rời “Liên minh cánh hữu” và thành lập phong trào liên minh dân chủ mới mang tên “Đoàn kết”. Do vậy, “Liên minh cánh hữu” đã tan vỡ.

Nemtsov ứng cử chức Thị trưởng Sochi trên cương vị ứng cử viên của tổ chức “Đoàn kết”, tuy nhiên ông chỉ thu được 13,6% phiếu trong vòng bầu cử lần hai. Tháng 12-2010, ông đã cùng hai nhà hoạt động chính trị khác là Vladimir Rizkov và Mikhail Kasyanov đứng đầu Đảng Nhân dân Tự do (PARNAS) nhưng chính quyền đã từ chối hợp pháp hóa đảng này. Do đó, vào tháng 6-2012, đảng này phải hợp nhất với Đảng Cộng hòa (RPR) của Rizkov và Nemtsov trở thành đồng chủ tịch tổ chức hợp nhất RPR-PARNAS.

Năm 2013, Nemtsov trở thành thành viên duy nhất của tổ chức này ở Duma tỉnh Yaroslav. Ngoài ra, trong những năm gần đây, Nemtsov là đồng tác giả của nhiều bản báo cáo mang tựa đề “Putin - những việc nhìn lại” (Путин. Итоги) với nội dung chỉ trích gay gắt thể chế Putin và cả đích danh Putin. Nemtsov là một trong những người có sáng kiến và đứng ra tổ chức nhiều hoạt động đối lập diễn ra ở Moscow suốt từ những năm 2000 đến nay.


Boris Nemtsov bị ám sát đêm 27-2-2015 ngay tại trung tâm thủ đô nước Nga chỉ chưa đầy hai ngày trước khi diễn ra cuộc biểu tình “Mùa xuân” được ấn định vào hôm 1-3, mà ông là một trong những nnhà tổ chức chính. Nhóm tổ chức gọi đó là cuộc tuần hành chống chiến tranh và chống khủng hoảng.

Archiom Lyss, người đứng đầu Phòng Châu Âu của hãng tin BBC cho rằng, với ngoại hình cao ráo, tráng kiên, lịch lãm và đặc biệt lôi cuốn, Boris Nemtsov là một nhân vật rất độc đáo thuộc khối đối lập trên chính trường Nga.

Trong suốt chặng đường hơn 25 năm hoạt động chính trị của mình, ông đã trải nghiệm nhiều điều. Vào những năm 90, ông rất nhanh chóng thành công trên con đường danh vọng từ một tỉnh trưởng một tỉnh nhỏ lên đến cương vị Phó Thủ tướng thứ nhất của Nhà nước Liên bang. Thậm chí ở một thời điểm nào đó, ông còn được coi như người kế cận của tổng thống Boris Yeltsin.

Nemtsov thuộc về một nhóm nhỏ những nhận vật mà đến tận bây giờ vẫn được gọi bằng cái tên “nhà cải cách trẻ”. Ủng hộ tuyệt đối các giá trị dân chủ và nền kinh tế thị trường, ông đóng một vai trò quan trọng trong công cuộc chuyển đổi của nước Nga sang chủ nghĩa tư bản. Nhưng hiện nay, Nemtsov cũng như đường lối của ông mới chỉ được hoan nghênh ở Phương Tây, tại nhiều khu vực của nước Nga, những người không tìm thấy chỗ đứng của mình sau sự đổ vỡ của Liên Xô (cũ) thậm chí còn căm thù ông.

Sau khi Putin lên nắm chính quyền, Nemtsov dần bị rơi vào sự thất sủng. Người ta đã phá hủy đảng của ông bởi những mưu đồ chính trị, theo khẳng định của các đồng minh của ông. Sau đó, chính Nemtsov cũng phải chịu các áp lực và dần hiểu ra rằng ông đang bị cô lập một cách cố ý bởi các trò ảo thuật của dư luận. Ông không còn xuất hiện trên truyền hình, phần lớn các cơ quan thông tin nhà nước đã bỏ qua các nghiên cứu, tìm hiểu tỷ mỉ của ông về tình hình tham nhũng ở nước Nga. Bản thân Nemtsov cũng nhiều lần bị bắt giữ tại các hoạt động đối lập.

Những cận thần của điện Kremlin cho rằng, đơn giản là hiện nay người Nga đã chẳng còn quan tâm đến các chính khách như Nemtsov nữa - bởi vậy nên ông đã biến mất khỏi dư luận. Nhưng những người chỉ trích chính quyền thì cho rằng, Putin cố tình làm mọi việc để phe đối lập biến mất.

Vào ngày Chủ nhật 1-3 này, Nemtsov dự định cùng với các nhà hoạt động khác tiến hành cuộc tuần hành chống lại chính sách của Nga đối với Ukraine, nhưng rõ ràng, cuộc tuần hành này không còn là cuộc tuần hành chống chiến tranh nữa, mà là cuộc tuần hành tưởng nhớ tới Ông, Boris Nemtsov.