Cựu Bộ trưởng Nội vụ Biszku Béla (91 tuổi), người bị coi là cái cớ để Quốc hội Hungary thông qua đạo luật nói trên – Ảnh: MTI
Ngày 30-12-2011, theo đề xuất của dân biểu Liên đoàn Thanh niên Dân chủ Gulyás Gergely, Quốc hội Hungary đã thông qua đạo luật khẳng định rằng những tội ác chống sự nhân bản không bao giờ hết thời hiệu, và cho phép truy cứu hình sự một số tội ác xảy ra dưới thể chế độc tài cộng sản.
Ðược thực thi kể từ ngày 1-1 năm nay, căn cứ đạo luật này, đảng cánh hữu FIDESZ chủ yếu muốn quy trách nhiệm những lãnh đạo chính trị cộng sản đã tổ chức, hoặc “đặt hàng” những hành vi phi pháp, những tội ác trong các cuộc đàn áp, thanh trừng sau cách mạng dân chủ 1956.
Trung tuần tháng 10 năm ngoái, trong một cuộc họp báo sau khi đệ dự luật lên Quốc hội, dân biểu Gulyás Gergely đã thông báo rằng sau khi đạo luật có hiệu lực pháp luật, nhóm nghị sĩ FIDESZ sẽ tiến hành những biện pháp cần thiết để khởi động các vụ án.
Trả lời phỏng vấn Hãng Thông tấn Hungary MTI ngày 9-1-2012, vị chính khách này cải chính: “
Về phần mình, hôm nay, chúng tôi đã thực hiện hành động cần thiết để lưu ý về khả năng khởi động các vụ án hình sự. Nghĩa là, khi đạo luật đã đi vào thực thi, nếu có lời tố cáo, sẽ không có trở ngại gì để thực hiện những thủ tục hình sự được xác định trong đạo luật”.
Theo quan điểm của vị dân biểu, sẽ không có lợi nếu ông hoặc nhóm dân biểu FIDESZ thực hiện việc đệ đơn tố cáo sau khi đã đề xuất đạo luật, vì nó sẽ có hại cho “chính nghĩa” và khiến FIDESZ có thể biến thành bia chỉ trích một cách hoàn toàn không cần thiết.
Ông Gulyás Gergely nhấn mạnh: khó ước tính được bao nhiều người có thể bị truy cứu hình sự - theo ông, nhiều nhất có lẽ chỉ là vài chục. Ông cũng nói thêm: những thông tin có thể cần thiết cho các thủ tục hình sự có thể tìm thấy nhiều nhất là ở Kho Thư khố Cơ quan An ninh Quốc gia.
Tính đến ngày 4-1 năm nay, theo nguồn tin của nhật báo “Dân tộc Hungary” (Magyar Hírlap), chưa có đơn tố cáo nào được đệ lên Viện Kiểm sát Thủ đô Budapest và Viện Kiểm sát Tối cao Hungary trên cơ sở đạo luật được thông qua cuối tháng 12 năm ngoái.
Lý giải đạo luật mới, nhóm đề xướng cho rằng trong thời gian tồn tại của thể chế độc tài cộng sản (được coi là từ ngày 20-8-1949 đến ngày 1-5-1990), đã xảy ra nhiều tội ác mà ngay Bộ Luật Hình sự thời đó cũng coi là hành vi phạm tội, như sự giết người có chủ đích, việc sử dụng nhục hình để có lời khai “như ý”, bắt bớ người trái phép, v.v...
Tuy nhiên, nhân danh đảng, nhà nước, được sự đồng tình hoặc vì lợi ích của chính quyền, những tội ác này đã được thực hiện vì lý do chính trị mà các thủ phạm không bị trừng phạt. Ðạo luật vừa được thông qua cho phép “sửa sai” và “bù đắp quá khứ” xét trên góc độ đó.
Trước và sau khi đạo luật được thông qua, nhiều ý kiến cho rằng có thể luật chỉ mang tính biểu tượng, chứ không khó khả thi trong thực tế vì nhiều lý do, chẳng hạn, các thủ phạm đều đã ở tuổi “gần đất xa trời”, sau hơn nửa thập niên rất khó thu thập các bằng cứ, v.v...
Ngoài ra, không ít người quan niệm rằng, trong hoàn cảnh Hungary khủng hoảng toàn diện về kinh tế và chính trị như hiện tại, liên minh cầm quyền muốn dùng vũ khí pháp luật để “dằn mặt” phe cánh tả, khi họ lôi một chuyện trong quá khứ để bêu riếu ít nhất là Ðảng Xã hội Hungary MSZP.
Như thế, tuyên bố nói trên của dân biểu FIDESZ Gulyás Gergely, người đề xướng đạo luật, cho thấy đảng cầm quyền quyết tâm theo đuổi việc
trực diện và trong sạch hóa quá khứ, ngay cả khi một bộ phận không nhỏ trong công luận Hungray hoài nghi với động cơ thực sự của họ...
