15-3: NGÀY LỄ CỦA DÂN TỘC TRỞ THÀNH NGÀY PHÁ PHÁCH

* THỦ TƯỚNG HUNG BỊ LA Ó VÀ HUÝT SÁO

Mở đầu là lễ duyệt đội danh dự và chào cờ, được diễn ra với sự chuẩn bị và những biện pháp an ninh nghiêm ngặt chưa từng thấy tại quảng trường Kossuth vào hồi 9 giờ sáng. Nhóm người biểu tình - con số chừng 1 ngàn, trong số đó nhiều người từng tham gia các cuộc xuống đường chống chính phủ năm ngoái - đã la ó và huýt sáo phá đám hồi lâu khi thủ tướng Gyurcsány Ferenc xuất hiện.

Sau đó, đoàn người kéo đến trước Bảo tàng Quốc gia Hungary (nơi diễn ra cuộc cách mạng 1848). Tại đây, trong chương trình kỷ niệm của nhà nước Hung (dành cho các gia đình, trong đó có nhiều trẻ em) bắt đầu từ 11 giờ, những kẻ chống chính phủ chiếm phần đông trong số 15 ngàn người có mặt lại cất tiếng la hét, miệt thị và huýt sáo phá rối. Thủ tưởng Hung cũng có mặt tại đây trong thời gian ngắn, chỉ còn biết mỉm cười và vẫy tay… chào những kẻ chửi bới ông.

* THỊ TRƯỞNG DEMSZKY ĐƯỢC BẢO VỆ BẰNG… Ô ĐEN

Từ Bảo tàng Quốc gia, những kẻ chống đối đến tượng Petőfi ở Quảng trường 15-3, nơi chính quyền tự quản Budapest tổ chức lễ kỷ niệm cách mạng 1848 vào hồi 1 giờ chiều. Có thể tính trước được rằng cứ nơi nào có mặt thủ tướng Gyurcsány Ferenc, nơi ấy có sự quấy rối (trái với chương trình dự tính, ông Gyurcsány cũng xuất hiện tại buổi lễ này và đoàn người biểu tình đã nhận ra điều đó).

Thị trưởng Budapest Demszky Gábor (SZDSZ) đã phải đọc bài diễn văn trong cơn mưa trứng và cam được ném từ đoàn người biểu tình. Mặc dù đã được các vệ sĩ giương những chiếc ô đen to “che chở”, ông Demszky cũng bị trúng một quả trứng. Gần như phải hét lên để át tiếng la ó và huýt sáo của đám đông, thị trưởng Demszky cho rằng đa số cư dân Hung không đồng ý với những người có hành vi thô bạo như thế trong ngày lễ của dân tộc.

Cuối buổi lễ, đoàn biểu tình đi dọc phố Váci đến quảng trường Vörösmarty, nơi một tổ chức cực hữu mang tên Jobbik Magyarország tổ chức “kỷ niệm”. Từ đó, họ lại thả bộ đến chân cầu Erzsébet (phía Pest), nơi đảng FIDESZ tổ chức đại tuần hành.

* ORBÁN VIKTOR NÓI VỀ TRƯNG CẦU DÂN Ý

Theo những ước tính khác nhau, cuộc đại tuần hành của FIDESZ, chính đảng đối lập lớn nhất ở Hung, đã thu hút được sự có mặt của một đám đông khổng lồ: hơn 200 ngàn (ước tính của Hãng Thông tấn Hungary MTI), 250 ngàn người (con số do FIDESZ đưa ra).

Nhiều chính khách cánh hữu của Hungary và nước ngoài đã đăng đàn diễn thuyết, nhưng bài phát biểu của chủ tịch FIDESZ Orbán Viktor được chờ đợi nhiều hơn cả. Với phong cách “bốc lửa” quen thuộc, ông Orbán tuyên bố: nếu kỳ trưng cầu dân ý do đảng ông đề xướng đem lại kết quả như ý (đa số dân Hung phản đối một số chính sách của chương trình cải cách), khi đó, nội các Gyurcsány không còn cách nào khác: hoặc phải thuận theo ý dân, hoặc phải ra đi.

Cho dù MC của đảng FIDESZ yêu cầu những người đến dự chỉ phất cờ Hung và biểu tượng của dân tộc, giới quan sát nhận thấy khá nhiều kẻ cầm loại cờ giống loại mà trước kia, trong Đệ nhị Thế chiến, các phần tử dân tộc cực đoan đã sử dụng.

* TRÒ PHÁ PHÁCH LẠI TIẾP TỤC

Buổi lễ do FIDESZ tổ chức diễn ra trong hòa bình. Tuy nhiên, ngay khi lễ chưa chấm dứt, đoàn người biểu tình được biết tin Budaházy György, kẻ bị truy lùng từ mùa thu năm ngoái vì hành vi phá phách tại tượng đài các chiến sĩ Xô-viết - đã bị bắt và tạm giữ ở gần Nhà Khủng bố (Terror Háza), một đám đông đã tập trung ở đại lộ Andrássy với dụng ý “giải cứu cho vị anh hùng”. Cảnh sát dồn nhóm người này về phía quảng trường Anh hùng rồi giải tán họ; nhưng khi ấy, đám đông đã bắt đầu khiêu khích bằng những hành vi bạo động như ném đá cảnh sát, kiếm tất cả những gì có thể làm vật cản để xây “chiến lũy” trên đường.

Giữa chừng, đoàn người chống chính phủ tụ tập trước Bảo tàng Quốc gia nghe tin các “đồng chí” của mình đang “chiến đấu” tại đại lộ Andrássy - lập tức, họ kéo đến Oktogon. Ở đây, cảnh sát lại tiến hành giải tán bằng cách phun nước và hơi cay. Đám đông tỏa ra nhiều hướng, tại quảng trường Deák và trước Nhà hát Opera còn xảy ra những cuộc đụng độ nhỏ, nhưng cảnh sát Hung - sau vài giờ - đã “giải quyết vấn đề” một cách tự tin, có phương pháp và “nhà nghề” hơn rất nhiều so với năm ngoái.

Hậu quả để lại (theo các dữ liệu ban đầu): 17 thùng rác (30.000 Ft/thùng), 2 container chứa rác (100.000 Ft), 3 bốt điện thoại (21 triệu Ft), 13 ghế gỗ ngoài đường (400.000 Ft) bị đốt, cửa kính một cửa hiệu (250.000 Ft) bị phá, 1 bình đựng hoa (40.000 Ft) và một biển chỉ đường bị phá. Đa lót đường bị cậy ở nhiều nơi, một dàn giáo xây dựng bị lấy đi để dựng “chiến lũy” trên đường phố. Thiệt hại lên tới chừng 18 triệu Ft.

Cảnh sát đưa về đồn 56 người, nhưng chỉ tạm giữ 2 người (một trong số đó là Budaházy György, bị bắt khi cải trang và tham gia lễ “kỷ niệm” của nhóm Jobbik Magyarország - y đã thừa nhận đập phá trong cuộc biểu tình mùa thu năm ngoái). Được biết, điều luật mới về “phản kháng thụ động” đã được áp dụng trong 42 trường hợp (những người không chịu “giải tán” sau khi cảnh sát đã nhiều lần cảnh cáo).

Trong các vụ đụng độ ngày 15-3, một cảnh sát bị thương nặng, 6 cảnh sát và một người biểu tình bị thương nhẹ. Cảnh sát trưởng Bene László cho biết: đã hình thành một nhóm chuyên phá phách, có thể tham dự các cuộc bạo động theo “đặt hàng”. Cảnh sát Hung cho rằng có thể tính đến chuyện những vụ đụng độ ngoài đường phố tương tự sẽ vẫn xảy ra trong tương lai.

Thủ tướng Gyurcsány Ferenc - cũng như ông Balog Zoltán (FIDESZ), chủ tịch Ủy ban Nhân quyền Quốc hội Hung - đã chúc mừng cảnh sát trưởng Bene László vì cảnh sát Hung đã thực thi rất tốt nhiệm vụ được giao một cách chuyên nghiệp và khéo léo.