PHÁ ĐÌNH CÔNG, HAY TĂNG NHÂN LỰC ĐỂ "TỰ VỆ"?

* "Phá bĩnh đình công"

Một trong những điểm căn bản giữa quan hệ giữa cơ sở tuyển dụng lao động (TDLĐ) và người lao động (NLĐ), là NLĐ có quyền đình công (theo những điều khoản trong luật định), mà không sợ bị cơ sở TDLĐ trù úm, mất việc, phân biệt đối xử... Hiểu với nghĩa như thế, các nghiệp đoàn tại Hungary, xưa nay, đều lý giải Luật Đình công theo hướng cơ sở TDLĐ không được quyền thuê, hay nhận thêm, nhân công khác thay thế họ, như trong thời gian diễn ra đình công, hoặc sau đó.

Chính vì thế mà 4 ngày sau khi cuộc đình công ở phi trường BA được khởi đầu, quyết định của Ban lãnh đạo BA lập tức nhận thêm các nhân viên bảo vệ người ngoại quốc (ở đây là Hy Lạp), đã bị giới lao động phản ứng dữ dội. Sau khi phát ngôn viên của BA, ông Szollár Domokos tuyên bố BA nhận nhân công đến từ các nước thuộc EU để giảm những tổn thất vật chất của phi trường và các hãng hàng không, nhất là trong hoàn cảnh những ngày lễ Noel sắp đến, Liên đoàn các Hội đồng Lao động Quốc gia Hungary đã kêu gọi các tổ chức lao động trong nước và quốc tế ngăn chặn sự tuyển dụng mà họ coi là "bất hợp pháp" này. Hai nghiệp đoàn đề xướng cuộc đình công ở BA thì cho rằng, đây là một "chuỗi những hành vi vi phạm Luật Lao động và Luật Đình công Hungary ở mức cao nhất, trắng trợn và chưa từng thấy", bởi lẽ, "rất buồn rằng khoản tiền mà người ta trước nay vẫn tiếc rẻ, không cho NLĐ Hungary, nay được dùng để "nhập khẩu", huấn luyện khẩn cấp và trả cho những kẻ đến từ ngoại quốc, với mức lương gấp nhiều lần mức lương trong nước". Các tổ chức bảo vệ quyền lợi của NLĐ Hungary còn bất bình vì, trong khi một NLĐ Hung phải trải qua những cuộc thanh lọc kéo dài nhiều tháng để được vào phi trường làm việc, thì "những kẻ phá bĩnh đình công" chỉ cần học qua một khóa vài giờ "làm vì" là đã có thể ngông nghênh thay thế NLĐ Hung. "Những kẻ phá bĩnh đình công do không trải qua các kỳ thi chuyên môn Hungary, không nói được tiếng Hung, điều này có thể khiến phi trường Budapest bị tụt lùi trong các bảng xếp hạng", các nghiệp đoàn còn bày tỏ quan ngại.

* Cơ sở TDLĐ cũng có quyền "tự vệ"?

Để trả lời, tập đoàn vận hành phi trường Budapest cũng ra một tuyên bố, khẳng định luật pháp Hungary không cấm việc các cơ sở TDLĐ nhận nhân công mới theo tinh thần "tăng nhân lực". Bởi lẽ, theo họ, cuộc đình công kéo dài chẳng những gây tổn thất ặng nề cho hành khách, cho các hãng hàng không, cho hãng điều hành sân bay, mà còn ảnh hưởng ghê gớm đến nền du lịch Hungary - do đó, việc đảm bảo sự hoạt động của phi trường là bổn phận của họ và họ có quyền làm điều đó, trong khi vẫn tôn trọng những người đình công và không làm gì mang tính trù dập hoặc phân biệt đối xử với NLĐ Hung. Ngoài ra, do Hungary là một thành viên của EU, việc tuyển dụng NLĐ tại Hungary cũng được thực hiện trên cơ sở nguyên tắc tự do làm việc trên toàn Liên hiệp Châu Ấu - do đó, một khi NLĐ Hungary không muốn làm việc thì việc người nước ngoài - có đủ chuyên môn - tới tạm thay thế họ chừng nào tình thế còn đòi hỏi, là điều bình thường và được pháp luật cho phép.

Dễ thấy là xuất phát từ những mâu thuẫn chồng chéo của lợi ích đôi bên, thông qua việc diễn giải rất khác biệt các điều luật, sự đôi co giữa các nghiệp đoàn và cơ sở điều hành phi trường Budapest sẽ còn kéo dài, nhất là khi nghiệp đoàn cho rằng điều kiện tiên quyết để đôi bên có thể ngồi vào bàn đàm phán là phải "tống khứ" gần 150 kiểm sát viên an ninh đến từ Hy Lạp. Động thái này cũng cho thấy Luật Đình công của Hungary - như ở trạng thái hiện tại - là rất có vấn đề, và đây là điều khiến các nhà làm luật Hung phải để tâm.

(*) Theo tin giờ chót, Ban lãnh đạo BA và giới nghiệp đoàn dường như sẽ đạt được thỏa thuận nếu sáng thứ Sáu 19-12, các nghiệp đoàn bằng lòng với giải pháp nhượng bộ do cơ sở TDLĐ đưa ra.