Đại học Trung Âu: HUNGARY THUA CUỘC, NHƯNG CEU KHÔNG TRỞ LẠI BUDAPEST
- Thứ năm - 22/04/2021 12:49
- In ra
- Đóng cửa sổ này
(NCTG) “Họ đã xua đuổi một cơ sở giáo dục hoạt động theo các nguyên tắc quốc tế về tự do học thuật và thay vào đó, mời một trường đại học hoàn toàn phục tùng Đảng Cộng sản Trung Quốc” là phản ứng của Đại học Trung Âu (CEU) trước việc chính quyền Hungary buộc phải sửa đổi một đạo luật khiến ngôi trường nổi tiếng này phải rời Budapest qua Vienna.
Như đã biết, đầu tháng 4-2017, Quốc hội Hungary đã thông qua khẩn cấp trong vòng 4 ngày một dự luật về Giáo dục Đại học, với nội dung nhằm vào CEU - ngôi trường được thành lập và tài trợ bởi quỹ của nhà tỷ phú tài phiệt gốc Hung - ông Soros György (George Soros) -, người bị nội các cánh hữu của Thủ tướng Orbán Viktor coi là kẻ thù “bất cộng đới thiên” từ nhiều năm nay, vì tư tưởng cổ vũ cho một “xã hội mở” và tư duy phản biện của ông.
Mặc dù trong một thời gian dài (gần 2 năm), Ban lãnh đạo CEU đã nỗ lực hết sức để đáp ứng những điều kiện ngặt nghèo do chính quyền Hungary đặt ra trong đạo luật - vốn dĩ chỉ nhằm vào trường, và do đó được gọi bằng cái tên “lex-CEU” -, và mặc dù CEU đã được sự ủng hộ tinh thần lớn từ giới khoa bảng quốc tế và chính giới Phương Tây, nhưng rốt cục nội các Hung vẫn tìm mọi cách để vô hiệu hóa hoạt động tại Hungary của trường.
Trước cuộc chiến vô vọng với chính quyền Hungary, vào tháng 12-2018, CEU quyết định chuyển sang Vienna (Áo) chừng 80% các dịch vụ đào tạo, trong đó có tất cả các chương trình đào tạo được Hoa Kỳ công nhận. Tuy nhiên, ngay sau khi Đạo luật Đại học được thông qua, khởi đầu một cuộc chiến pháp lý khác giữa Ủy ban Châu Âu và chính phủ Hungary, với cáo buộc nước này đã vi phạm các bổn phận ghi nhận trong các luật Liên Âu.
Mặc dù trong một thời gian dài (gần 2 năm), Ban lãnh đạo CEU đã nỗ lực hết sức để đáp ứng những điều kiện ngặt nghèo do chính quyền Hungary đặt ra trong đạo luật - vốn dĩ chỉ nhằm vào trường, và do đó được gọi bằng cái tên “lex-CEU” -, và mặc dù CEU đã được sự ủng hộ tinh thần lớn từ giới khoa bảng quốc tế và chính giới Phương Tây, nhưng rốt cục nội các Hung vẫn tìm mọi cách để vô hiệu hóa hoạt động tại Hungary của trường.
Trước cuộc chiến vô vọng với chính quyền Hungary, vào tháng 12-2018, CEU quyết định chuyển sang Vienna (Áo) chừng 80% các dịch vụ đào tạo, trong đó có tất cả các chương trình đào tạo được Hoa Kỳ công nhận. Tuy nhiên, ngay sau khi Đạo luật Đại học được thông qua, khởi đầu một cuộc chiến pháp lý khác giữa Ủy ban Châu Âu và chính phủ Hungary, với cáo buộc nước này đã vi phạm các bổn phận ghi nhận trong các luật Liên Âu.
Sau những cố gắng thỏa thuận bất thành, thủ tục xử lý Hungary của Ủy ban Châu Âu - cơ quan hành pháp tối cao Liên Âu - sau đó được đưa lên Tòa án Công lý Liên Âu có trụ sở tại Luxembourg, là cơ quan của có thẩm quyền tư pháp đối với các vấn đề liên quan đến luật pháp EU. Đầu tháng 10-2020, Tòa ra phán quyết chấp thuận mọi lý lẽ của Ủy ban Châu Âu, và buộc Hungary phải hủy bỏ “lex-CEU” vì vi phạm các điều luật Liên Âu.
Nửa năm sau, nội các Hungary mới đáp ứng yêu cầu này: một dự luật vừa được được Bộ trưởng Bộ Công nghệ và Đổi mới Palkovics László - người chịu trách nhiệm về giáo dục đại học - đệ trình lên Quốc hội, trong đó, điểm quan trọng nhất là loại bỏ yêu cầu từng gây xung đột giữa chính quyền Hungary và CEU. Trong thực tế, như vậy là 4 năm kể từ khi ra đời khiến CEU phải rời Hungary sau 30 năm hoạt động, “lex-CEU” sẽ được xóa bỏ.
Trong tuyên bố mới đây đăng trên trang web của trường, CEU khẳng định: “Đạo luật mới của Hungary không có gì thay đổi với trường chúng tôi. Chúng tôi nghĩ rằng chính phủ Hungary không có ý định tạo điều kiện để các định chế quốc tế như CEU có thể hoạt động tự do tại Hungary. Theo các quy định mới, cũng các quyết định chính trị được đưa ra ở cấp cao nhất sẽ quyết định trường đại học nước ngoài nào có thể hoạt động ở nước Hung.
Trước đây, chính phủ Hungary đã nói rõ ý định sử dụng quyền lực trong tay như thế nào. Họ đã xua đuổi một cơ sở giáo dục hoạt động theo các nguyên tắc quốc tế về tự do học thuật và thay vào đó, mời một trường đại học hoàn toàn phục tùng Đảng Cộng sản Trung Quốc”. CEU cũng nhấn mạnh, mọi thứ là “chuyện đã rồi”, “ván đóng thuyền”, nên “CEU sẽ vẫn ở Áo, một quốc gia tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của tự do học thuật.
Chúng tôi duy trì các hoạt động nghiên cứu ở Budapest, nhưng các nhiệm vụ giáo dục thì không. Chúng tôi sẽ không bao giờ rời thành phố này, nhưng chúng tôi sẽ không còn phục tùng những ý tưởng chính trị bất chợt của một cá nhân và hệ thống chính trị thất thường của ông ta”. Trước đây, CEU từng có ý kiện chính phủ Hungary vì khoản chi phí chuyển trường chừng qua Vienna 200 ngàn Euro, tuy nhiên tới giờ chưa thấy họ nhắc lại điều đó.
Chúng tôi duy trì các hoạt động nghiên cứu ở Budapest, nhưng các nhiệm vụ giáo dục thì không. Chúng tôi sẽ không bao giờ rời thành phố này, nhưng chúng tôi sẽ không còn phục tùng những ý tưởng chính trị bất chợt của một cá nhân và hệ thống chính trị thất thường của ông ta”. Trước đây, CEU từng có ý kiện chính phủ Hungary vì khoản chi phí chuyển trường chừng qua Vienna 200 ngàn Euro, tuy nhiên tới giờ chưa thấy họ nhắc lại điều đó.