VỊ VUA CUỐI CÙNG CỦA TRIỀU ĐẠI ÁRPÁD (Phần cuối)

Xem Phần 1, Phần 2 và Phần 3 của loạt bài.

Rất tiếc, cái chết bất ngờ vào năm 36 tuổi đã khiến vị vua không thể thực hiện được những gì ông muốn...

Chấm dứt một thời đại huy hoàng...

Năm 1300, có vẻ như quyền lực của nhà vua được củng cố, và các thủ lĩnh cát cứ ở các địa phương đã phải thần phục trung ương. Đột ngột, vị quân vương qua đời ngày 14-1-1301 và ngay sau đó, rộ lên tin ông bị đầu độc. Trước đó gần 1 tháng, mẹ ông, bà Tomasina cũng tạ thế, và cũng có khả năng là cái chết của bà, cộng với một căn bệnh hiểm nghèo gì đó đã khiến nhà vua không thể trụ lại được lâu.

Những sự ra đi như vậy luôn đi kèm với các “thuyết âm mưu”. Trong nước, một số nhà quý tộc và cả Tổng giám mục Bicskei công khai đứng về phía cậu bé Caroberto thuộc dòng Anjou khi đó mới 12 tuổi và từ lâu đã nhăm nhe ngai vàng của Hungary. Được sự hậu thuẫn của Vatican, Caroberto được đưa tới Spalato (TP. Split của nước Croatia hiện tại), khi đó thuộc Vương quốc Hungary, và chờ đợi.

 

András Đệ tam tỏ ra không quan tâm trước sự xuất hiện của đối thủ kém mình 2 giáp, trong khi, Caroberto ngày càng tiến gần tới Buda: tháng 1-1301, cậu ta đã tới Zagreb! Ko bao giờ chúng ta có thể biết được vị vua Hung có kế hoạch gì để tự vệ hay không, vì vài ngày sau, ông qua đời tại Buda! Tình huống này, giống hệt như lúc András Đệ tam chuẩn bị chiếm ngôi khi László Đệ tứ bị ám sát vào năm 1290.

Cái chết của András Đệ tam xô đẩy nước Hung vào cuộc khủng hoảng chưa từng thấy trong lịch sử vương quốc này! Ko có con nối dõi, sự ra đi của “vị vua kiệt xuất, niềm hy vọng cuối cùng” thuộc dòng dõi Árpád - như lời một đại quý tộc đương thời - đồng nghĩa với việc họ nhà nội của Szent István đã tuyệt tự. Vương miện Hungary vào tay cậu bé 12 tuổi Caroberto, sau này chính là vua Károly Róbert!

 

András Đệ tam để lại người con gái 8 tuổi, công chúa Erzsébet. Trở thành một nữ tu và sống ẩn dật khổ hạnh, bà còn sống được đến năm 45 tuổi, và trở thành nhân vật cuối cùng của họ nhà ngoại thuộc dòng Szent István. Cái chết của bà vào ngày 6-5-1338 đặt dấu chấm hết cho triều đại Árpád, mà thành viên sáng lập là thủ lĩnh chinh phục đất nước (honfoglaló fejedelem) Álmos, cùng 22 vị vua.

Trái với chính sử, trong dân gian, vẫn tồn tại những truyền tụng về việc triều đại Árpád thật ra còn những hậu duệ trực hệ khác, ví dụ dòng họ Crouy-Channel (Pháp), những người cho tới bây giờ vẫn coi mình là người Hung và thuộc dòng dõi Đại vương công Árpád! Tuy nhiên, sử Hung không chấp nhận điều đó, vì không thể tìm được bất cứ nguồn sử liệu nào chứng tỏ được một cách xác đáng điều đó!

 

Một điều chắc chắn, thời điểm 14-1-1301 mở đầu một thời kỳ trong lịch sử Vương quốc Hungary, khi bất cứ ai cũng có thể ngự trên ngai vàng của Hung, có thể dẫn dắt dân tộc Hung, bất kể họ có thuộc dòng dõi Árpád hay không. “Vương miện Thiêng liêng” của Szent István có thể được đội lên đầu bất cứ vị quân vương “ngoại lai” nào, kể cả những kẻ tiếm quyền bằng thủ đoạn, hay vũ lực...

Nhưng đó đã là một câu chuyện khác rồi...