Ghi chép của Hoàng Thị Vinh: BẦU CỬ TỔNG THỐNG UKRAINE TẠI SAN FRANCISCO

 
Tòa Lãnh sự nhìn từ ngoài phố

Từ bảy giờ sáng ngày 25-5-2014, Tòa lãnh sự Ukraine tại San Francisco đã mở cửa. Gần hai mươi tình nguyện viên (TNV) và Ban tổ chức (BTC) bầu cử đã sẵn sàng đón tiếp các công dân Ukraine từ mười hai bang miền Tây Hoa Kỳ đến bỏ phiếu. Đây là một trong bốn điểm bầu cử tại Mỹ, bên cạnh New York, Washington và Chicago. Số lượng công dân đủ tư cách pháp lý bỏ phiếu và đăng ký ở điểm San Francisco là hai mươi hai nghìn năm trăm người (22.500).

Gặp nhau thay cho lời chào là lời cầu mong “Vì Ukraine!”, “Vì một Ukraine vẹn toàn!”, “Vinh quang Ukraine!”. Nhiều người đi cả gia đình ba bốn thế hệ. Người già nhất đi bầu cử là một cụ ông sinh năm 1926 đến từ Los Angeles. Có cháu Anhia Sistaluk là cử tri Ukraine có mẹ gốc Việt, có ông cụ đến từ Sacramento hủy lịch hẹn mổ mắt để đi bỏ phiếu, có anh đeo nạng gỗ có người đi kèm... Nam nữ già trẻ hầu như mặc áo thêu dân tộc gọi là vishivalka. Các cháu nhỏ mặc áo thêu đủ màu. Một số cô gái đeo cườm tết hoa truyền thống của thanh nữ Ukraine trên đầu.

Hòa cùng dòng người, tôi cũng chọn mặc áo thêu vishivalka dân tộc Ukraine, thêu chỉ màu đỏ, màu của tinh thần Sống mới, ủng hộ ứng viên tổng thống Piot'r Poroshenko. Mới từ sáng sớm bạn bè tôi từ Ukraine (Kiev, Odessa, Jitomir…) và các nước (Berlin, Praha, Hà Nội…) đã liên tục đưa tin và bình luận, bàn tán về tình hình bầu cử... Số cử tri Ukraine trên thế giới đi bầu khá đông đủ, như mong đợi của nhiều người lo lắng cho nước.

Biết BTC bầu cử và Cơ quan Lãnh sự làm việc suốt gần mười ngày qua từ 9 giờ sáng đến 11 giờ đêm, nhiều cử tri đã mang đồ ăn đến như, chẳng hạn món golubsiy (giống nem nhưng quấn bằng lá bắp cải và hấp), bánh ngọt, hoa quả. Đặc biệt có một chiếc bánh ngọt khắc quốc huy Ukraine, một chiếc khác tô màu xanh bầu trời, vàng đồng lúa như màu cờ Ukraine và dòng chữ bằng kem viết lên: “Ukraine, chúng con luôn bên Người!”.


Chúng tôi, những TNV người Mỹ, người gốc Nga và người Việt ai cũng vui mừng hòa với không khí tưng bừng của bầu cử. Cử tri và Ban bầu cử vừa làm việc vừa lặng lẽ hát những bài hát ngợi ca Ukraine, cầu nguyện điều tốt lành, một lòng vì Ukraine: “Các bạn ơi, nào chúng ta cùng nhau, vì Ukraine, vì Tổ quốc”. Tôi nhìn mọi vừa hát vừa tiến đến thùng phiếu, nước mắt trào lên vì xúc động, yêu thương. Chồng tôi và đồng bào anh hát ru Tổ quốc qua cơn hoạn nạn, hát cho con thuyền đất nước ra khơi.

Bầu cử thành công ngay từ vòng một đã chứng tỏ việc cho rằng Ukraine đang theo hướng chia cắt, nội chiến, dân Ukraine muốn theo Nga, không muốn phát triển và hội nhập cùng Cộng đồng Châu Âu là những vu khống quá hoang đường, dối trá. Ông Poroshenko được bầu với số phiếu cao nhất trong tất cả các tỉnh vùng. 45.379 người Ukraine ở nước ngoài đã bỏ phiếu cho Tổng thống thứ năm Ukraine với tỷ lệ phiếu bầu là 62,31%.

Như thế, ông Poroshenko là tổng thống đầu tiên của Ukraine sau khi Liên bang Xô-viết sụp đổ giành được chiến thắng ngay trong vòng một với số phiếu 57,7% (con số khi 98,42% phiếu đã được kiểm)!

Điều quan trọng của cuộc bầu cử lần này là lãnh đạo và đa số cử tri Ukraine cùng chung một ý chí sớm đưa đất nước thoát khỏi chiến tranh, sớm ổn định, bắt đầu một trang sử mới để phát triển. Ở đây, trên nước Mỹ, không cử tri nào tôi gặp tỏ ý nghi ngờ rằng chính quyền Ukraine đã cấm tiếng Nga, hắt hủi người nói tiếng Nga ở Ukraine. Không ai nhắc đến từ ly khai, không ai bàn đến khả năng Ukraine bị chia cắt hay nội chiến. Ai cũng nhức nhối thương người dân trong nước; dân Crimea bị chiếm đóng, mong họ không bị gây khó dễ khi đi bầu cử ở các vùng lân cận của bán đảo này.


Tôi đã có dịp đặt hai câu hỏi cho hai chục cử tri “bạn có tâm trạng và tinh thần như thế nào khi đi bỏ phiếu?” và “bạn mong chờ điều gì từ tân tổng thống được bầu?”. Ai cũng vui vẻ trả lời: tâm trạng phấn khởi, lạc quan. Những mong đợi từ vị nguyên thủ quốc gia mới cũng đơn giản và truyền thống: hòa bình, no ấm, độc lập. Mọi người không đề cập đến hai chữ “tự do”, “dân chủ” vì hai yếu tố đó đã được định hình và ngày một hoàn thiện trong gần hai tư năm qua, kể từ ngày đất nước Ukraine độc lập.

Sau đây là những mong mỏi và tâm nguyện ấy, mà tôi đã ghi lại được.

Chị Yanna - nhân viên Lãnh sự Ukraine tại San Francisco: Mong có nhiều thay đổi tốt đẹp trong Hiến pháp mới.

Anh Sasha - nhân viên Lãnh sự Ukraine tại San Francisco: Mong sao Tổng thống thực hiện những lời đã hứa. Riêng Lãnh sự tại San Francisco xin được thêm người vì Bộ Ngoại giao cắt giảm nhân sự nhiều quá.

Bà Natasha - chủ cửa hàng nội thất ở Sacramento: Tống thống làm sao để dân có tiền đủ ấm no, giảm giá kẹo chocolate và bánh gato Kiev nhân dịp này để cả nước vui mừng (cười vui). Hãy nói với Putin là trả ngay Crimea, đền bù thiệt hại gây ra ở Ukraine thì chúng ta trả ngay nợ khí đốt.

Ông Valera - giáo sư ngành Hóa học đến từ TP. Lafaete, CA: Chỉ mong Tổng thống dẹp hết bọn làm trò đi, mọi cái còn lại dân sẽ vượt qua hết.

Chị Ludmila, doanh nhân Mỹ, có công ty ở Kiev: Mong sao cho có việc cho người dân làm việc, ít ngày lễ để bớt ăn chơi hơn. Thuế khóa thế nào để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Tổng thống là nhà kinh doanh, ông từng hiểu chính sách thuế trước đây ở Ukraine đã bóp chết doanh nghiệp đến mức nào. Tôi không nghi ngờ một tương lai gần tốt đẹp cho đất nước.


Cụ Anatolyi - gốc Kiev: Tôi quên hộ chiếu, không được bầu. Nhưng nếu được, tôi cũng không bầu cho ông Tổng thống mà người ta đang bầu đâu. Tại sao? Tại vì Tổng thống phải là người đặt quyền lợi dân tộc lên trên hết! (Cụ bà đứng bên - cũng đồng ý kiến với cụ ông).

Chị Lesya gốc Lvov, họa sĩ thiết kế, từ San Francisco: Mong sao lương hưu đủ sống, người già được có các chế độ xứng đáng. Đến phút nay tôi hết bi quan về một nước Ukraine phụ thuộc Nga. Yêu bao nhiêu thì ghét cũng bấy nhiêu. Tính cách người Nga là vậy. Nếu 80% dân số ủng hộ Putin, thì từ nay cũng sẽ có ít nhất 40% không ủng hộ. Đừng lo Putin sẽ giày vò Ukraine lâu thêm. Dân gốc Ukraine ở Nga không ít.

Anh Olesander Niniv - sinh viên Ukraine sang học tiếng Anh tại San Francisco: Lạc quan. Hy vọng nhiều điều tốt đẹp.

Vợ chồng anh Alex đến từ TP. Sunnyvalle quấn cờ trên vai đi bỏ phiếu. Chị vợ là người Mỹ sinh trưởng tại Hoa Kỳ, nói: Tôi khủng khiếp và đau xót khi nhìn cảnh chết chóc xảy ra trên đất Ukraine. Mong sao Tổng thống sẽ tìm cách sớm đưa đất nước thoát khỏi cuộc chiến có vẻ lặng lẽ mà ghê gớm đang bò dần như con quái vật vào đất Ukraine.

Còn Alex nói anh rất lạc quan khi Tổng thống mới là doanh nhân biết đặt tên mình vào thương hiệu kinh doanh như sự bảo đảm uy tín. (Roshen là tên nhà máy bánh kẹo, lấy từ phần giữa của họ tên ông Poroshenko - tác giả)

Chị Svetlana Petrovna: Nhân dân đã bừng tỉnh, dù khó khăn nhưng đã đồng lòng chuẩn bị đối phó mọi tình huống và chuẩn bị hội nhập phát triển với EU.

Ông Yurii Babkov, Trưởng Ban Bầu cử khối miền Tây, Mỹ: Cảm xúc vui vẻ vì sau một thời gian chuẩn bị ngày bầu cử đã đến. Thành viên Ban Bầu cử và cử tri vui mừng hát ca, trao đổi với nhau số điện thoại, mặc áo dân tộc như ngày hội. Đó là điều mà điểm bầu cử San Francisco chúng tôi có thể tự hào.

Mong sao Tổng thống giữ vững tinh thần kiên trinh lãnh đạo đất nước trong giai đoạn hết sức phức tạp này. Mong sao Tổng thống có thể nhanh chóng đem lại hòa bình cho đất nước, cương trực đối phó với Nga. Làm được những điều đó, Tổng thống sẽ để lại dấu ấn lịch sử xứng đáng với cha ông đã dựng nước, giữ nước.


Oleksey Stephanovskiy - TNV, giám đốc công ty phần mềm, khách công tác đến từ Kharkov: Tổng thống cần có thái độ đúng đắn kiên quyết đối với Putin. Không trở thành độc tài, hãy là nhà dân chủ tiến bộ. Và hãy có luật bầu cử minh bạch. Mọi cái còn lại dân sẽ đồng hành cùng lãnh đạo.

Chị Irina: Chị họ tôi ở Crimea khổ lắm. Họ phải bỏ của chạy lấy người. Của cải suốt đời làm ra mất trắng, có thể gia đình chị tôi phải xin tị nạn ở Ba Lan. Hãy nhanh chóng giúp người dân Ukraine ở Crimea!

Chị Marta: Trong quan hệ với nước Nga, chúng ta chỉ có thể hoặc chết, hoặc chiến thắng.

Anh Igor, người Mỹ gốc Saint Peterburg: Mong sao tân Tổng thống mới không là một Yanukovich mới, khi đó mọi việc sẽ OK ngay.

Ông Sevchyk từ Sacramento: Chúng ta ở cạnh những nước lớn hung hăng thật nguy hiểm. Nhung tôi tin hai dân tộc chúng ta sẽ vượt qua vì thế giới đang tiên đến sự công bằng, văn minh. Việt Nam vẫn kiên trinh chứ? Chúng tôi rất lo lắng cho Việt Nam và tin rằng mọi việc sẽ tốt.t

Cháu Aleksandra (bốn tuổi) mặc chiếc áo vishivalka rất đẹp, rành mạch nói bằng tiếng Nga: Đất nước của cháu là Ukraine. Ở đó đang có chiến tranh và trẻ em ở đó rất bất an. Nước cháu chưa có Tổng thống. Cháu cùng bố mẹ, và chị gái đi bầu cử chọn Tống thống mới. (Và cháu hỏi lại mẹ Irina: mẹ và bố đã bầu ông Lyashko đúng không?). Vì Tổng thống là người chính yếu nhất nước, cháu mong Tổng thống giúp làm sao cho bà cháu và họ hàng cháu có thể sang đây thăm cháu.


Cháu còn khoe cháu nói được cả tiếng Ukraine, tiếng Nga, Anh và một ít tiếng Tây Ban Nha. Thật đáng yêu!


Đến hai mươi giờ cùng ngày, cuộc bỏ phiếu kết thúc. Không ai đến muộn mà không kịp bỏ phiếu. Người bỏ phiếu cuối cùng của điểm San Francisco (điểm cuối) đồng thời cũng là cử tri Ukraine bỏ phiếu cuối cùng trên thế giới. Ban Kiểm phiếu làm việc cật lực đến gần 3 giờ sáng ngày thứ Hai 26-5. Mọi thành viên đều vui vẻ vì cuộc bỏ phiếu diễn ra tốt đẹp. Tại San Francisco, số phiếu dành cho tân Tổng thống Poroshenko là 60,3% .

Theo lời chị Natasha, TNV đến từ Sacramento, CA, gần trưa các cử tri nghe tin trong nước số phiếu tạm tính của ông Poroshenko lên quá 55% rồi nên họ không đi bỏ phiếu nữa, kẻo tốn thời gian và tiền bạc dù họ trực xe cộ áo quần cả tuần nay. Đi bỏ phiếu về thời gian mất cả ngày, về tiền nong - đỗ xe cũng gần 35 đô-la, xăng xe trung bình mỗi người cũng 60 đô-la nữa. Anh Yurii Babkov, chồng tôi - gần như không hề bỏ vị trí một phút nào khi kiểm phiếu vì anh là Trưởng Ban. Cẩn thận từng li, đề phòng từng tý.

Kết thúc công việc, tôi và anh nhìn sững nhau như vừa đi qua một cái cầu hẹp mà hiểm nguy rình rập. Bất kỳ một cái gì sai sót nhỏ thôi là kết quả sẽ bị hủy. Tất cả những TNV trong gần hai tuần đã cố gắng làm tất cả để không cần tổ chức bầu cử vòng hai tốn kém, kéo dài sự bất ổn trong nhân dân. Tiếc một điều là một số không nhỏ cử tri đến mà không đưa hộ chiếu gốc chỉ đưa bản sao do bị tư vấn sai.

Nhiều cử tri nói tiếng Nga không đọc được tiếng Ukraine, cần người hướng dẫn. Đã có ý kiến là tiếng Ukraine là ngôn ngữ quốc gia và Ban Bầu cử là của quốc gia nên không có hỗ trợ tiếng Nga. Ở đâu cũng có những cản trở! Do đó tôi rất hiểu ý chí người dân Ukraine bất chấp mọi trở ngại, đi bỏ phiếu như một hành động ái quốc và cứu vãn đất nước hết sức có ý nghĩa!


Cách đây hai mươi sáu năm, hàng ngày đi học qua nhà máy bánh kẹo Roshen, khi đó tên là Karl Marx, tôi không thể nghĩ rằng một ngày lại có cơ hội tham gia công tác tổ chức bầu cử và tiếp xúc trực tiếp với những cử tri bầu cho ông chủ nhà máy này. Hạnh phúc hơn nữa là được chứng kiến bước chuyển mình trọng đại của đất nước, với hy vọng một trang sử mới đã được mở ra, để Ukraine đi theo con đường phát triển, xứng đáng với lịch sử lâu đời, văn hóa giàu có, tiềm năng lớn về đất nước, con người.

Trong ánh ban mai xanh mát trên đường về nhà, tôi suy nghĩ miên man. Con đường phía trước của cả hai đất nước – hai quê hương yêu dấu của chúng tôi đang phải chịu nhiều thử thách. Tôi luôn tự hào mình có một Tổ quốc Việt Nam anh dũng để yêu thương, cống hiến; một quê hương thứ hai Ukraine kiên cường để tự hào, phụng sự. Tôi nhớ đến bạn bè từ Odessa, Kiev - Ukraine, Việt Nam, Úc, Hungary, Đức, Tiệp Khắc, Hà Lan, Ukraine, Nga, Mỹ… đã luôn bên tôi  trong suốt gần nửa năm qua, khích lệ và chở che, kể từ những lời bình (comment) nho nhỏ trên mạng FB.

Trong âm hưởng dạt dào của bản Quốc ca Ukraine “Ще не вмерла Україна” (*), tôi khe khẽ hát anh nghe bài tôi sáng tác sáng nay khi hồi hộp chờ kết quả:


Anh cảm động nắm chặt bàn tay tôi: “Đất nước rồi sẽ tươi sáng, em yêu ạ…” .


Thành công của cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine cũng là ước mơ, mong mỏi của bạn bè tôi về một đất nước quê hương đẹp giàu, tự cường, dân chủ, văn minh. Tôi mong một ngày không xa, gần bốn triệu người Việt ở nước ngoài có cơ hội đến các tòa Đại sứ, Lãnh sự Việt Nam trên khắp thế giới bầu ra lãnh đạo cho đất nước mình. Tất cả người Việt đều chung lòng đồng hành cùng đất nước đi về phía trước, với mong mỏi độc lập, tự do, dân chủ, hạnh phúc cho mọi người.

Chùm ảnh những cử tri Ukraine đi bỏ phiếu tại San Francisco:





Ghi chú:

(*) Lời rút gọn khi hát:

Vẫn còn đây Ukraine vinh quang và ý chí,
Vẫn còn đây, anh em ơi, số phận sẽ mỉm cười.
Sạch bóng thù, như sương mai trong nắng sớm.
Ta hồi sinh, anh em ơi, trên đất tổ tiên mình
Vì tự do, nguyện hiến dâng tâm hồn và sự sống.
Hỡi anh em!
Chúng ta người Cô-dắc anh hùng.
(Pavel Chubinskiy, 1865)