CÂU CHUYỆN ÔNG GIÀ NOEL VÀ LỄ HỘI THÁNH SINTERKLAAS, HÀ LAN

Và từ đó cho đến ngày nay, cứ vào đêm ngày 5-12 hàng năm tất cả trẻ em Phương Tây và nhiều nước trên thế giới đều được nhận quà trong những chiếc giày từ Thánh Nicolas.

Những ngày băng giá cuối năm ở Hà Lan và trên toàn thế giới lại là những ngày sôi động nhộn nhịp nhất, khi mọi người đều nô nức chào đón Giáng Sinh, chuẩn bị cho năm mới và tôn vinh một vị thánh có rất nhiều công trạng rao giảng và đem đức tin Thiên Chúa đến với nhân loại. Đó là Ông Già Noel, hay Thánh Santa Claus. Ông Già Santa Claus có thật hay chỉ là những câu chuyện huyền thoại? Ít ai biết rằng câu chuyện về Thánh Nicholas, tiền thân của Santa Claus, lại là một câu chuyện hoàn toàn có thật.

Từ ngàn năm nay người dân xứ sở hoa tulip vẫn làm lễ tưởng niệm vị thánh này trong ngày được cho là ngày lễ lớn nhất trong năm, bởi Nicholas là vị thánh độ mạng cho trẻ em và người đi biển, và dân Hà Lan cũng vốn là dân miền biển từ xa xưa. Cũng ít ai biết rằng, chính những người Hà Lan đầu tiên đặt chân đến Mỹ, thiết lập thuộc địa tại New York từ năm 1624, đã đem hình ảnh của Thánh Nicholas theo. Từ đó Thánh Nicholas theo các đoàn di dân đi khắp bốn phương.

Cho đến sau năm 1783 là năm chấm dứt cuộc chiến tranh giành độc lập của người Hoa Kỳ với nước Anh, Thánh Nicholas chính thức là vị thánh mang quà ngày Giáng Sinh cho trẻ em Mỹ, nhưng dưới một nhân dáng mới và một cái tên mới: Ông Già Santa Claus. Cái tên Santa Claus bắt nguồn từ tên gọi Thánh Nicholas của người Hà Lan là Sinter Claas, người Mỹ đọc nhầm thành Santa Claus và tên này được giữ nguyên cho đến ngày nay.

Sinterklaas (Thánh Nicholas) sinh năm 280 tại Patara ở Lycie và mất vào ngày 6-12-352. Vào thế kỷ thứ tư, ông là Tổng giám mục vùng Myra, thủ đô của Lycie thời bấy giờ  (ngày nay là Demre, Thổ Nhĩ Kỳ). Sau khi chết ít lâu, ông được phong thánh và trở thành nhân vật chính của rất nhiều truyền thuyết. Thi hài ông được đem chôn và thờ phụng ở Tây Ban Nha.

Có ba câu chuyện lưu truyền về lòng nhân từ bác ái cứu khổ cứu nạn của Thánh Nicolas còn được lưu truyền cho đến ngày nay.

Câu chuyện thứ nhất kể về những thủy thủ một chiếc tàu sắp bị đắm trong vùng biển Địa Trung Hải đã khấn tên ngài và ngài đã hiện ra cứu họ giữa phong ba bão táp biển khơi. Từ câu chuyện này, mãi cho đến ngày nay, người Hy Lạp, người Nga và người Hà Lan khi hạ thủy một con tàu thường làm lễ khấn nguyện xin Thánh Nicholas bảo hộ cho họ được bình yên trên các nẻo đường hàng hải.

Thánh Nicholas còn được xưng tụng là thánh hộ mạng cho những cô gái nghèo không có của hồi môn qua câu chuyện ngài đã quẳng ba túi vàng bí mật vào nhà cho ba cô gái trong một gia đình nghèo tại thành Myra. 

Câu chuyện thứ ba kể Thánh Nicholas trở thành thánh hộ mạng cho trẻ em, bắt nguồn từ chuyện ngài đã giải cứu cho những đứa trẻ thoát khỏi tay bọn hải tặc Ả Rập.

 

Ban đầu, ngày lễ thánh Nicholas chỉ được mừng ở các nước Tây Âu. Theo truyền thống, Sinterklaas đến Hà Lan vào thứ Bảy khoảng giữa tháng 11 bằng tàu thủy từ Tây Ban Nha. Rời tàu thủy, ông leo lên một con ngựa trắng, có tên là Amerigo và diễu hành qua các đường phố. Trẻ em và người lớn đứng hai bên đường đón mừng ông bằng những bài hát Sinterklaas quen thuộc.

Sự kiện này được truyền hình trực tiếp trên khắp vương quốc Hà Lan. Các phụ tá Zwarte Piet của ông ném kẹo và kruidnoten (một loại bánh quy gừng) vào đám đông. Trẻ con hát mừng ông bằng những bài hát Sinterklaas quen thuộc. Sinterklaas đến thăm trường học, bệnh viện và cả những trung tâm mua sắm. Sau sự kiện này, tất cả các thành phố khác trong nước đều có những buổi diễu hành riêng của Sinterklaas vào Chủ nhật sau đó. Những nơi tàu không vào được, Sinterklaas sẽ đến bằng xe lửa, xe buýt, bằng ngựa và bằng cả xe hơi.

Sinterklaas không đi một mình, mà được hộ tống bởi một số Zwarte Piet, người giúp việc của ông. Zwarte Piet có nguồn gốc từ thời xa xưa. Ba cậu con traị bị kết án tử hình vì một tội phạm họ không hề gây ra. Giám mục Nicholas xứ Myra đã can thiệp và họ được cứu sống. Để tỏ lòng biết ơn, các cậu ở lại giúp Sinterklaas. Zwarte Piet leo trèo chạy nhảy từ mái nhà này sang mái nhà khác vào đêm Sinterklaas vác túi quà, chui qua ống khói, và bỏ những gói quà vào giầy của trẻ em đặt cạnh ống khói. Đó là lý do tại sao tay chân mặt mũi Piet đen thui.

Ngày nay, ở Hà Lan người ta giải thích với trẻ con rằng Piet tự nguyện giúp đỡ Sinterklaas và có một ngôi trường đặc biệt ở Tây Ban Nha nơi các Piet theo học làm người giúp việc cho Sinterklaas. Cho đến Chiến tranh Thế giới thứ hai, Sinterklaas chỉ có một người giúp việc. Sau chiến tranh, người Canada giúp đỡ quân lính tổ chức mừng Sinterklaas. Do không bị cản trở bởi kiến thức về truyền thống, người Canada nghĩ rằng một Zwarte Piet đã thú vị, nhiều Zwarte Piet càng thú vị hơn. Từ đó Sinterklaas có nhiều Zwarte Piet giúp việc.

Ngày nay mỗi Zwarte Piet có một nhiệm vụ riêng. Đoàn tùy tùng hộ tống Thánh Sinterklaas da đen này luôn vui nhộn, hài hước khác hẳn hình ảnh Thánh Nicholas điềm đạm, nghiêm trang, mực thước. Họ là những người bạn vui tính phát bánh kẹo, vui chơi với trẻ nhỏ trong lễ hội. Tuy nhiên, hai năm trở lại đây, các nhân vật da đen này đang gây tranh cãi rất nhiều trong dư luận quốc tế. Có quan điểm cho rằng cần phải dẹp bỏ những Zwarte Piet khỏi lễ hội vì nó gợi lại thời kỳ nô lệ của người da đen. Dầu vậy, cuộc tranh luận vẫn chưa có hồi kết, trẻ em và người dân Vương quốc Hà Lan vẫn còn có những người bạn da đen này trong dịp lễ hội truyền thống đón mừng Thánh Sinterklaas.

Trong lễ hội Sinterklaas, cả trẻ con và người lớn đều phải thuộc lòng những bài hát ca ngợi Thánh Sinterklaas và cùng nhau hát, nhảy múa. Đây là ngày lễ trẻ con Hà Lan háo hức chờ đợi nhất trong năm vì nếu ngoan chúng sẽ được Thánh cho rất nhiều quà vào đêm mùng 5, sáng mùng 6-12. Còn nếu hư có thể chúng sẽ không có tên trong quyển sách vàng, ko được nhận quà mà còn bị cho vào bao tải mang sang Tây Ban Nha và phải ở lại đó một năm. Nhưng hầu hết chúng đều là những đứa bé ngoan nên đều được Thánh Sinterklaas cho quà.

Delf, một thành phố cổ của Hà Lan trong ngày lễ hội Thánh Sinterklaas thật nhộn nhịp, tưng bừng. Tất cả trẻ con người lớn đều trong niềm hân hoan phấn khích cao độ. Những đứa trẻ được bố mẹ hóa trang thành những nhân vật da đen Zwater Piet ngộ nghĩnh hay những hoàng tử công chúa bước ra đường phố từ các câu chuyện cổ tích. Những đứa trẻ Hà Lan được báo chí quốc tế đánh giá là những đứa trẻ hạnh phúc nhất thế giới.

Giai điệu những bài hát ca ngợi Thánh Sinterklaas cứ vang xa mãi mãi.

Một ngày lễ, một phong tục thật đáng yêu mở màn cho một mùa đón mừng Chúa giáng sinh và một năm mới tốt lành sẽ đến!

(*) Có thể xem phim “Lễ hội Thánh Sinterklass ở Hà Lan” ở đây.