Vladimir Putin: STALIN KHÔNG TỆ HƠN CROMWELL

Từng là một “đứa con cưng” giữ cương vị không nhỏ của thể chế Xô-viết, Puitn đã không ít lần khiến công luận ngạc nhiên vì những phát biểu bất ngờ, ít nhiều vẫn theo hướng “hoài cổ”. Chẳng hạn, ông coi sự tan rã của Liên Xô năm 1991 là “thảm họa địa chính trị lớn nhất của thế kỷ 20”, và cho dù trước công chúng ông thường tránh phê phán hay khen ngợi Stalin, Putin đã “tái nhập” nhiều biểu tượng quen thuộc của “kỷ nguyên Xô-viết”. Nói về quá khứ, ông thường nhắc tới những thành tựu thời cộng sản, chứ không đặt trọng tâm và những tội ác của thể chế Stalinist.

Điều này cũng diễn ra trong một cuộc họp báo cuối tháng 12-2013, khi Tổng thống Liên bang Nga cho hay ông muốn tượng đài Stalin và các lãnh tụ cộng sản khác được khôi phục trở lại, hơn hai thập niên sau ngày bị phá bỏ. Trả lời câu hỏi của giới ký giả “ông muốn dựng tượng cho chính khách Xô-viết nào?”, Putin bất ngờ nói lảng sang một đề tài khác, và đưa ra một so sánh: Stalin cũng chả tệ gì Cromwell: “Các vị có thể nói được là Cromwell và Stalin thì khác gì nhau không? Chả khác gì! Trong con mắt những người theo chủ nghĩa tự do thì cả hai đều là những nhà độc tài khát máu”.

Sau đó, Tổng thống Nga lý luận: “Cromwell là kẻ rất tàn ác và có vai trò rất mập mờ trong lịch sử Anh. Nhưng tượng đài của hắn ta vẫn tại vị trước Nhà Quốc hội Anh và không ai có ý lật đổ cả...”.  (Nói thêm là pho tượng Cromwell được dựng năm 1899 và từ đó, nó luôn gây tranh cãi trong công luận và xã hội Anh). Rồi ông Putin khẳng định: điểm căn bản không phải là ở những biểu tượng, mà là việc phải tôn trọng mọi giai đoạn, thời kỳ lịch sử.

Nhìn lại lịch sử, Oliver Cromwell (1599-1658) là nhà lãnh đạo chính trị và quân sự, người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập nền cộng hòa (Commonwealth) ở Anh. Tuy nhiên, ông cũng là nhân vật gây rất nhiều tranh cãi trong lịch sử Anh: mặc dù được đưa vào Top 10 những người vĩ đại nhất nước Anh của mọi thời đại trong một bình chọn do BBC thực hiện năm 2002, ông vẫn bị coi như một kẻ độc tài, một người giết vua. Trong thời gian ông chấp chính, Cromwell bị coi là phải chịu trách nhiệm về cái chết của 22 ngàn người Thiên chúa giáo ở Ireland, 50.700 người theo chủ nghĩa bảo hoàng và 34.100 người theo phe nghị viện ở Anh.

Về Stalin, các nhà sử học cho rằng có lẽ sẽ không bao giờ chúng ta được biết con số chính xác các nạn nhân của ông ta, mà theo theo những ước tính thận trọng cũng phải lên tới tối thiểu là 15 triệu. Nhà sử học nổi tiếng người Anh Robert Conquest đưa ra con số 20 triệu, nhưng một số nhà nghiên cứu khác cho rằng phải 40 triệu.