Đại lễ 15-3: NHỚ VỀ “NHỮNG CHÀNG TRAI THÁNG BA”

“Ngày chào đời của nền tự do Hungary” là cách mà Thủ tướng Orbán Viktor gọi sự kiện lịch sử lớn lao này trong lá thư gửi Hung kiều trên toàn thế giới, được Hãng Thông tấn Hungary MTI loan vào sáng 15-3-2021. Ông kêu gọi người Hung hãy “cùng nhau nhớ về 1848 trong tâm hồn” trong hoàn cảnh đặc biệt hiện tại, “tự hào và ngẩng cao đầu” khi nghĩ tới “những người anh hùng đã thắp sáng ngọn đuốc tự do Hungary mùa xuân 1848”.

“Ngọn đuốc ấy, tới giờ vẫn rạng sáng Châu Âu, bởi lẽ nó được hàng triệu người Hung trong và ngoài nước gìn giữ từ thế hệ này qua thế hệ khác”. Trong thư, Thủ tướng Orbán Viktor ca ngợi “các bác sĩ, y tá, nhà khoa học, nhân viên thực thi pháp luật, hàng chục và hàng trăm ngàn người đi làm mỗi ngày và giữ vững nghề nghiệp của họ bất chấp nguy cơ lây nhiễm bệnh” là “những người thừa kế ngày nay của những chiến binh 1848”.

 

“Những chiến binh đang chiến đấu không mệt mỏi trong suốt chiến dịch dài hơi này để lấy lại mạng sống cho chúng ta và sau khi virus rút lui, cùng những dân tộc khác sống với chúng ta, để tiếp tục xây dựng ngôi nhà chung của tất cả người Hungary, bồn địa Kárpát (Carpathian)”, ông Orbán Viktor ví von. Nhắc lại, vào ngày này, 173 năm trước, giới trẻ Hungary đã đứng lên lật đổ chế độ phong kiến suy tàn của triều đại Habsburg (Áo).

Được khởi xướng bởi 25-30 thanh niên trí thức ở độ tuổi 20-28 - đi vào lịch sử với cái tên “Những chàng trai tháng Ba” (Márciusi ifjak) cùng những tên tuổi chính yếu và nổi bật như Petőfi Sándor, Jókai Mór, Vasvári Pál, Irinyi József... - , cuộc cách mạng đã đặt nền móng cho một nước Hung hiện đại, và trở thành sự kiện dài hơi nhất, để lại nhiều dư âm nhất trong số các cuộc cách mạng bùng nổ trong năm 1848, “Mùa xuân của các dân tộc”.

 

Với bản “Yêu sách 12 điểm” mang tên “Dân tộc Hung muốn gì? Hãy mang lại hòa bình, tự do và đồng thuận”, giới trẻ cách mạng đã biến ngày 15-3-1848 thành “ngày vĩnh viễn không bao giờ quên của tự do nhân dân, tự do báo chí” (lời của văn hào Jókai Mór trong hồi tưởng “Giới thanh niên tháng Ba”), và những yêu cầu, đòi hỏi của 1848 mãi mãi trở thành khát vọng tự do, dân chủ cho tới ngày nay của các phong trào tự do Hungary.

“Tên Người, Giới trẻ Pest - Ghi danh vào sử sách...” (Ott áll majd a krónikákban - Neved, pesti ifjúság...), câu thơ của Petőfi Sándor - thi hào, chiến sĩ cách mạng, anh hùng dân tộc, liệt sĩ 1848 trong thi phẩm “Mười lăm tháng Ba 1848” (15-ik március, 1848) đã trở thành sự thật. 15-3 được ghi nhận trong Hiến pháp Hungary như một trong ba đại lễ thường niên của nước này, và có lẽ là đại lễ gần nhất với trái tim người Hung yêu nước và yêu tự do...