GÓP Ý: SAO MÀ ĐẦY SẠN!

Hôm nay, mở máy theo dõi tin về tang lễ ông Boris Yeltsin, đập ngay vào mắt tôi là bài "Chùm ảnh: Quốc tang cựu tổng thống Boris Yeltsin" ký Thanh Bình (theo BBC, Reuters) trên mạng tin trực tuyến "VietNamNet". Gọi là "chùm ảnh", tức là phần văn bản chỉ ở mức tối thiểu (vỏn vẹn là các chú thích). Ấy mà, sạn đầy rẫy! Xin đơn cử vài ví dụ:

- "Ông Putin cũng quyết định dời bài phát biểu quốc gia trước Quốc hội Liên bang từ thứ Tư sang thứ Năm (26-4) để tham dự lễ tang người tiền nhiệm".

"Bài phát biểu quốc gia" ở đây, có lẽ tương đương với "thông điệp liên bang" của tổng thống Hoa Kỳ? Dù gì đi nữa, thì dịch là "bài phát biểu quốc gia" cũng không ổn, và vô nghĩa.

- "Lính gác khiêng quan tài cựu tổng thống Boris Yeltsin tới Nhà thờ Chúa cứu thế tại Moscow hôm 24-4. Nhà thờ từng bị lãnh đạo Joseph Stalin cho phá bỏ nhưng được phục dựng lại trong những năm 1990, dưới thời cầm quyền của ông Yeltsin".
 
Từ "quan tài" dùng quá thô và có phần... vô lễ, nên thay bằng "linh cữu". "Lãnh đạo Joseph Stalin" là cụm từ không có nghĩa, đúng ra phải là "lãnh tụ Joseph Stalin". "Những năm 1990", không rõ người dịch định nói đến mấy năm 1990 ở đây? Sao không dùng "thập niên 90 thế kỷ trước"?

- "Thi thể của ông Yeltsin sẽ được quàn tại nhà thờ này".

Nên chăng, dùng từ "thi hài", cũng để chỉ xác của người đã quá cố, nhưng trang trọng hơn?

- "Lễ tang của ông Yeltsin là lễ tang một vị nguyên thủ quốc gia đầu tiên do Nhà thờ Thiên Chúa giáo chính thống Nga cử hành kể từ lễ tang Hoàng đế Tsar Alexander III năm 1984".
 
Trong một câu mà có tới mấy lỗi trầm trọng! "Nhà thờ Thiên Chúa giáo chính thống", có lẽ người dịch định nhắc đến Giáo hội Chính thống giáo (là một nhánh khác hẳn với Giáo hội Thiên chúa giáo)? "Hoàng đế Tsar" cũng là một cụm từ ngây ngô, cho thấy có thể người dịch chẳng hiểu gì cả; từ... nửa thế kỷ nay, người Việt vẫn gọi là Nga hoàng, hay Sa hoàng, chỉ vị hoàng đế của nước Nga. Còn tang lễ của vị Nga hoàng này là vào năm 1894, người dịch bất cẩn nên nhầm cả thế kỷ!

Nga hoàng Alexander Đệ tam có lẽ phải nổi khùng khi biết năm mất của ông bị lùi cả thế kỷ!

- "Dự kiến, các cựu tổng thống Mỹ là Bill Clinton và George Bush Snr (Bush cha) và cựu tổng thống Liên bang Xô-viết Mikhail Gorbachev sẽ tham dự lễ đưa tiễn ông Yeltsin".

Chính ra, cần viết tên tổng thống Mỹ là "George W. Bush". Chức danh của ông Gorbachev, nên chăng, dịch là "chủ tịch" (cho phù hợp với cách gọi thông thường trong khối XHCN xưa)?
 
- "Các quan chức Kremlin nói, cựu tổng thống Yeltsin sẽ được mai táng tại nghĩa trang Novodevichye".

"Các quan chức Kremlin nói", nghe "Tây" quá! "Các quan chức điện Kremlin cho biết rằng", "theo thông báo của các quan chức điện Kremlin"..., nghe "Việt Nam" hơn nhiều chứ!

Rảnh rỗi nên "bới lông tìm vết" chút cho vui, cũng với mong muốn để tiếng Việt được trong sáng, "lành mạnh"! Nhất là trong những dịp quốc tang của xứ sở khác, chúng ta càng nên cẩn trọng trong ngôn từ...