BÁO CHÍ HUNG TỰ DO, NHƯNG BỊ CHIA RẼ

Trong tờ trình thường niên về hiện trạng truyền thống quốc tế - mới được công bố ngày 1-5-2007, nhân Ngày Báo chí tự do Quốc tế 3-5 (World Press Freedom Day) -, Freedom House nhận định tại Hungary, báo chí được tự do hoạt động, mặc dầu truyền thông Hung phản ánh rõ rệt sự chia rẽ trong đời sống chính trị xứ này. Hiến pháp Hungary đảm bảo quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, đa số các cơ quan truyền thông Hung hoạt động không bị sự tác động của nhà nước.

Cũng như năm ngoái, Hungary được Freedom House cho 21 điểm (trên thang điểm từ 0 đến 100). Xét trên nhiều phương diện (quy chú luật pháp về báo chí, môi trường chính trị và kinh tế, v.v...), một nền báo chí sẽ càng tự do nếu càng nhận được ít điểm. Theo đánh giá của Freedom House, trên 30 điểm, báo chí bị coi là "chỉ tự do một phần", và trên 60 điểm thì là "không có tự do".

"Bản đồ tự do báo chí" của Freedom House: Màu xanh (tự do); Màu vàng (tự do một phần); Màu tím (không có tự do)

Với 21 điểm, Hungary cùng các nước Áo, Pháp, Nhật, Slovenia... ở vị trí thứ 39-45. Trong vùng Đông Âu, trên phương diện tự do báo chí, Hung thua Cộng hòa Czech (18 điểm) và Slovakia (20 điểm), nhưng vượt Ba Lan (22 điểm). Freedom House cho rằng các nước vịnh Baltic đều tự do về báo chí hơn Hung: Estonia (16 điểm), Litvania (18 điểm) và Lettonia (19 điểm).

Trên "bản đồ tự do báo chí" của Freedom House, có thể thấy rằng ranh giới của "khu vực tự do báo chí Tây Âu và Trung Âu" là các nước Hungary, Slovakia, Ba Lan, Áo và Slovenia. Các quốc gia nằm ở phía Nam và phía Đông Hungary - trong số đó có Croatia (37 điểm), Bosnia, Serbia (39 điểm), Romania (42 điểm) và Ukraina - đều thuộc hạng "chỉ tự do một phần".

Nhận xét về tình hình báo chí Hung, Freedom House nhận định rằng Luật Báo chí Hungary (thông qua năm 1996) bị phê bình vì nhiều lý do, trong đó có việc ảnh hưởng của chính trị trong truyền thống được "hợp thức hóa". Freedom House nhấn mạnh: tại Hungary, vu cáo trên báo chí vẫn tiếp tục bị coi là tội hình sự và theo Luật Hình sự Hung, giới ký giả không chỉ phải chịu trách nhiệm về những lời lẽ của mình, mà còn bị "liên đới" khi đăng các tuyên bố - bị coi vụ khống - của những kẻ khác. Bên cạnh đó, các đạo luật về bí mật quốc gia cũng rất đáng lo ngại trên phương diện tự do báo chí.

Tờ trình của Freedom House nhận định: các hãng tư nhân "ngự trị" nền báo chí Hung, tỉ lệ vốn ngoại quốc trong những tờ báo phát hành trên phạm vi toàn quốc và địa phương đều cao. Freedom House cũng cho rằng truyền thông Hung (cả báo giấy và báo điện tử) đang "khởi sắc" và "muôn màu", hơn 30% cư dân Hung truy cập được Internet.

(Trong báo cáo này của Freedom House, Việt Nam được 77 điểm).