ÁM ẢNH QUÁ KHỨ TRONG VỤ DỰNG ĐÀI TƯỞNG NIỆM VASIL’ BIL’AK

Đảng Bảo thủ Công dân (Občianska konzervatívna strana, OKS) của Slovakia đã đệ đơn tố cáo lên cơ quan kiểm sát nhân việc cựu quan chức cộng sản Vasiľ Biľak được dựng tượng đài ở ngôi làng nơi ông ta chào đời. Đơn tố giác do Chủ tịch đảng Ondrej Dostál, dân biểu Peter Osuský và hai Phó Chủ tịch đảng là Juraj Petrovič và Ivan Kuhn đồng đệ trình.

Như NCTG đã đưa tin, ngày thứ Bảy 21-2 vừa rồi, tại làng Krajná Bystrá (tiếng Hung xưa nay được gọi bằng cái tên Bátorhegyen) ở Slovakia, một đài kỷ niệm - gồm tấm bảng ghi tên tuổi kèm tượng nổi - cựu lãnh đạo cộng sản Tiệp Khắc Vasiľ Biľak đã được dựng lên, và ông này cũng được bầu làm Công dân Danh dự của làng.

Tuy nhiên, ngay trong đêm hôm đó, tấm bảng đã bị hai nghệ sĩ - Peter Kalmus (một nhân vật đối lập quen biết từ thập niên 70, 80 thế kỷ trước) và Ľuboš Lorenz đổ sơn đỏ lên tấm bảng và viết thêm dòng chữ “đồ súc vật”. Ľuboš Lorenz còn viết trên trang riêng ở mạng xã hội Facebook: “Kẻ phản quốc phải bị phán xử, chứ không thể được tưởng nhớ”.

Nhắc lại, từng giữ cương vị Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Tiệp khắc trong vòng 20 năm (1968-1988), ông Vasiľ Biľak (qua đời ở tuổi 96 cách đây một năm) là nhân vật quan trọng nhất trong số năm quan chức cao cấp của Đảng Cộng sản Tiệp Khắc đã ký vào bức thư “mời” Moscow và quân đội các nước thuộc khối Hiệp ước Warszawa vào đàn áp Mùa xuân Praha tại Tiệp Khắc năm 1968.

Theo bản tin của Hãng Thông tấn Slovakia SITA, Chủ tịch đảng OKS Ondrej Dostál cho hay đảng của ông coi hành vi vinh danh cựu thủ lĩnh cộng sản Vasiľ Biľak là sự ủng hộ những phong trào tuyên truyền cho sự đàn áp những quyền tự do cơ bản của con người, phủ nhận hoặc chấp thuận những tội ác của holocaust và các thể chế chính trị.

Bên cạnh đó, Đảng Bảo thủ Công dân còn cho rằng, việc dựng tượng Vasiľ Biľak, cũng như bài phát biểu của Chủ tịch Đảng Cộng sản Slovakia (KSS), ông Jozef Hrdlička trong dịp đó là sự soạn thảo và phát tán, lưu trữ, truyền bá những tư liệu tuyên truyền cực đoan, và tất cả những hành vi này đều là tội hình sự.

Nhóm chính khách đệ đơn tố giác còn đề xuất với chính quyền rằng cần xem xét xem có thể coi những người tham dự lễ “khai trương” đài kỷ niệm Vasiľ Biľak là một “nhóm cực đoan” hay không. Bởi lẽ, theo luật Slovakia, “nhóm cực đoan” là khi có tối thiểu ba người tập hợp lại với mục đích thực hiện hành vi phạm tội cực đoan.

Đi xa hơn nữa, Chủ tịch đảng OKS còn cho rằng, cần điều tra để làm sáng tỏ một câu hỏi: bản thân Đảng Cộng sản Slovakia có phải là một “nhóm cực đoan” bị pháp luật bài trừ hay không?

Trả lời Hãng Thông tấn SITA, Phát ngôn viên Bộ Văn hóa Slovakia Jozef Bednár cũng cho biết, Bộ Văn hóa cho rằng việc dựng đài kỷ niệm cho một nhân vật như Vasiľ Biľak không phải là đúng đắn. Ông Bednár cũng nói thêm: việc vinh danh này là quyết định của chính quyền tự quản địa phương, và họ chỉ cần xin phép Bộ Văn hóa nếu tượng đài được đặt ở khu vực bảo tồn.

Cho đến nay, đã có nhiều tổ chức phản đối vụ vinh danh này, như Viện Ký ức Quốc gia (ÚPN), Hội những cựu tù nhân chính trị Tiệp Khắc, Viện Khoa học Lịch sử và Chính trị (SAV) trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Slovakia, Giám đốc Bảo tàng Khởi nghĩa Dân tộc Slovakia Stanislav Mičev, cũng như Viện trưởng Viện Lịch sử Quân sự Miloslav Čaplovič.