TÌNH CỜ

Tròn 117 năm trước, vào ngày này (2-6-1899), cô bé Charlotte Reiniger, được gọi là Lotte, chào đời tại quận Charlottenburg, Berlin.

Lotte từ nhỏ rất thích chơi búp-bê và mê nghệ thuật tranh cắt giấy Trung Hoa. Tỉ mỉ và khéo léo, chỉ với cái kéo, Lotte đã cắt từ giấy bìa đen những bông hoa, chim, bướm, sắp thành những cảnh từ những câu chuyện thần thoại, cổ tích và dựng thành những bộ phim hoạt hình ngắn. Cô là người đầu tiên đã làm được một phim hoạt hình chiếu vào suất diễn tối. Riêng cho bộ phim này (“Những cuộc phiêu lưu của Hoàng tử Ahmed”) cô đã chụp hơn 300.000 tấm ảnh để ghép lại thành cuốn phim.

Kỹ thuật nói trên, bây giờ được gọi là stop motion, hiện tại các nhà làm phim hoạt hình vẫn hay dùng đến và nó là nền tảng cho kỹ thuật phim hoạt hình nói chung. Lotte Reiniger đã đi vào lịch sử và là người tiên phong trong lĩnh vực này. Từ 100 năm trước, gần một thập niên trước cả Walt Disney, bà đã làm được những phim hoạt hình với nội dung là truyện cổ tích, chẳng hạn như của Grimm và Andersen.

 

Khi Đệ nhất Thế chiến bùng nổ, cùng chồng, Charlotte Reiniger đã quyết định rời khỏi nước Đức sang Anh, sau đó sang Pháp và Ý bởi bà có nhiều bạn bè văn nghệ sĩ, họa sĩ là người Do Thái. Năm 1943, trước khi Đệ nhị Thế chiến chấm dứt, hai vợ chồng bà mới quay trở về Berlin. Nhưng rồi sau vài năm, bà lại quay sang London và làm việc cho kênh truyền hình BBC nổi tiếng.

Năm 1979, Charlotte Reiniger được trao Huân chương Công trạng (Grosses Bundesverdienstkreuz).

Giờ đây, những ai có mặt ở Berlin, khi ghé ngang qua quảng trường Potsdam, nơi hàng năm Liên hoan phim Quốc tế Berlin (Berlinale) được tổ chức, mà vô tình ghé sang bên phía Sony Center thì sẽ bước qua những ngôi sao lát dưới con đường màu đỏ chạy giữa. Rất có thể bạn sẽ thấy ngôi sao với cái tên Lotte Reiniger.

Lotte Reiniger là một trong những nhân vật lịch sử Berlin bởi đơn giản với niềm say mê nghệ thuật của mình, bà đã được lịch sử lưu danh, ghi nhận.

 

Nếu hôm nay Lotte Reiniger còn sống thì sẽ là sinh nhật lần thứ 117 của bà. Và cũng vào ngày này, ai vô tình nhấn vào logo Google tại trang chủ của hãng, sẽ không phải tình cờ mà được xem một bộ phim hoạt hình ngắn về bà Lotte để tưởng nhớ sự nghiệp của bà. Phim được dựng bởi Olivia Huỳnh, một nhà làm phim và họa sĩ người Mỹ (gốc Hoa/ Việt) trẻ tuổi: vì biết và hâm mộ Lotte Reiniger, cô muốn thế giới cùng nhớ/ biết đến bà Lotte nhiều hơn.

Và cũng là một sự trùng hợp, tình cờ đúng vào đầu năm nay CLB VINAPHUNU đã tổ chức một cuộc triển lãm “Tranh cắt giấy Trung Hoa” hay còn gọi là nghệ thuật Song Hoa, một nghệ thuật có từ trước đời Đường đã lan truyền sang Đức cũng như một số nước Châu Âu và tồn tại cho đến tận ngày nay.

Nước Đức vào đầu thế kỷ 20 khi Lotte Reiniger chào đời. ASIATICUS - VINAPHUNU được thành lập vào đầu thập niên 90. Năm nay 2016, trong những ngày này, bộ phim kỷ niệm sự nghiệp nghệ thuật tiên phong của Lotte Reiniger được đưa lên Youtube. Trung Quốc với nghệ thuật Song Hoa (tranh cắt giấy) có từ trước đây hơn 1.600 năm...

 

Đó đều là những cái mốc, những nơi sinh ra một con người, một tổ chức, một sự kiện nhỏ, một bộ phim ngắn hay là nguyên cả một nghệ thuật được hình thành và phát triển từ những ý tưởng tưởng chừng chỉ là tình cờ...

Có những điều dường như vô tình mà chúng lại có liên quan đến nhau, mang lại ý nghĩa cho nhau. Đầy ý nghĩa. Để thấy rằng, mỗi chúng ta, những hoạt động của mỗi con người cho dù nhỏ nhoi nhưng đều liên quan đến nhau, có thể có ảnh hưởng đến nhau, thậm chí rất lớn và lâu dài.