HUNGARY THỰC SỰ MUỐN NGƯNG CHƯƠNG TRÌNH CÔNG TRÁI ĐỊNH CƯ?

Nghe bản audio tại đây.

Lý do là vì, nước này không còn cần tới việc huy động vốn nữa, và chương trình công trái định cư đã đạt được mục tiêu của nó, theo Thủ tướng Orbán Viktor. Tuy nhiên, phe đối lập và báo chí nước này thì nhấn mạnh yếu tố an ninh quốc gia và tham nhũng khi chỉ trích gay gắt chương trình này.

Đó là chưa kể đảng đối lập cực hữu JOBBIK còn đặt điều kiện tiên quyết cho chính phủ Hung là phải đình chỉ lập tức chương trình công trái định cư, thì liên minh cầm quyền mới có được lá phiếu ủng hộ của họ trong cuộc bỏ phiếu tu chính Hiến pháp hôm 8/11 nhằm chống việc tiếp nhận người tỵ nạn.

Định cư dễ dàng tại Hungary và Châu Âu

“Hãy định cư tại Hungary và sống tại Liên minh Châu Âu” - đó là slogan Việt ngữ quảng cáo cho chương trình công trái định cư của Hungary, được khởi động và xúc tiến tích cực trong những tháng gần đây tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, kèm theo những thông tin rất hứa hẹn về viễn cảnh ở Liên Âu.

Nhắc lại, chương trình “quốc trái” định cư được tiến hành từ cuối năm 2012 theo “sáng kiến” của một yếu nhân đảng cầm quyền FIDESZ, ông Rogán Antal, khi đó là Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Quốc hội Hung, nhằm “tạo điều kiện” cho những nhà đầu tư hữu sản được nhập cảnh và cư trú ở EU.

Đổi lại, những nhà đầu tư cần mua “quốc trái” (được đảm bảo hoàn trả đầy đủ không tính lãi suất sau 5 năm) mệnh giá tối thiểu 300 ngàn Euro, và chi khoản phí dịch vụ 60.000 Euro/đầu người, và trong thời gian ngắn, họ sẽ được nhận thẻ định cư một cách rất “nhẹ nhàng” và không có rủi ro.

Với những điều kiện rất dễ dàng như không cần thông qua phỏng vấn, không cần chứng minh nguồn tiền đầu tư, không yêu cầu cư trú và có kế hoạch đầu tư tại nước Hung, v.v..., chương trình này tạo điều kiện để bất cứ ai cũng có thể vào Liên Âu miễn là có đủ tiền mua công trái và phí dịch vụ.

 

Ngoài việc “mua” thẻ định cư cho mình, nhà đầu tư còn có thể “mua” cho thân nhân gần trong gia đình (con cái, bố mẹ...) chỉ với khoản phí dịch vụ 10.000 Euro. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có tới hàng chục ngàn người, mà người Hoa và Nga chiếm đa số, được định cư ở Hung bằng cách này.

Không hề có lợi gì cho nước Hung

Ngay từ khi mới được khởi động, chương trình công trái định cư đã gặp phải sự phản đối gay gắt của các đảng đối lập, các nhóm dân sự, cùng sự mổ xẻ, phân tích của giới truyền thông độc lập. Những chỉ trích chủ yếu liên quan tới vấn đề an ninh quốc gia và “quốc nạn” tham nhũng.

Báo chí Hung phanh phui rằng, mấy năm qua, trong số hàng chục ngàn “nhà đầu tư” nhập cảnh EU theo con đường này (mà công dân Trung Quốc và Nga chiếm đa số), có cả những kẻ tội phạm hoặc có quan hệ tài chính với các lực lượng khủng bố, mà bằng cách khác họ không thể vào EU.

Trong chiến dịch trưng cầu dân ý vừa qua về việc bỏ phiếu chống dự án phân bổ người tỵ nạn theo hạn ngạch của Liên Âu, đảng đối lập MSZP (Đảng Xã hội Hungary) nhiều lần nhấn mạnh, chính quyền bài xích người tỵ nạn, nhưng lại mở rộng vòng tay đón những kẻ nhập cư hữu sản.

Nhất là, bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho thấy nước Hung không có lợi lộc gì với chương trình này, vì tiền vào hết túi của những “công ty ma”, những nhóm lợi ích thân chính phủ, được trao nhiệm vụ bán “quốc trái” thông qua những thủ tục trung gian nhiêu khê và hưởng lợi từ cả nhà nước lẫn thân chủ.

 

Những tính toán của báo giới cho thấy, khoản tiền mà sau 5 năm nhà nước Hung phải trả cho các nhà đầu tư sau khi huy động từ họ, thật ra Hungary có thể vay nợ được ở bất cứ đâu với lãi suất ít hơn nhiều. Chương trình công trái định cư, rốt cục chỉ rót tiền vào các công ty môi giới thân chính quyền.

Xung đột với phe cực hữu

Sự xuất hiện của đảng cực hữu JOBBIK trong vấn đề này càng khiến ván bài của chính quyền trở nên phức tạp và khó đoán định hơn, khi đảng này gây sức ép và “tối hậu thư” cho liên minh cầm quyền, rằng phải đình chỉ chương trình “quốc trái” thì mới ủng hộ việc tu chính Hiến pháp hôm 8-11.

Phải chăng quyết định đình chỉ công trái định cư một cách gấp gáp như vậy là bởi nội các cánh hữu phải chiều lòng JOBBIK? Báo chí Hungary đã có nhiều phân tích về sự liên quan giữa việc đình chỉ công trái định cư và việc sửa đổi Hiến pháp theo hướng không tiếp nhận hàng loạt người tỵ nạn.

Sự thật là liên minh cầm quyền dù chiếm “thượng phong” trong Quốc hội Hungary, nhưng vẫn cần thêm 2 lá phiếu của dân biểu đối lập mới đủ để thông quan việc sửa đổi Hiến pháp. Và trước mắt, chỉ có đảng đối lập cực hữu JOBBIK là tỏ ý có thể ủng hộ nội các cánh hữu trong vụ này.

Tuy nhiên, ngay cả khi chính quyền không đáp ứng đòi hỏi của JOBBIK - tức là không đình chỉ ngay công trái định cư - và do đó, không đủ phiếu để thông qua việc sửa đổi Hiến pháp (điều đã xảy ra trong thực tế), thì FIDESZ cũng vẫn giành phần thắng trong cuộc đua này, như báo Hung bình luận.

 

Bởi lẽ, FIDESZ vẫn tiếp tục tuyên truyền được rằng, ở Hungary chỉ họ là đảng phái yêu nước và bảo vệ quốc gia trước sức ép của Brussels, và bóng ma về việc Liên Âu “ép” Hungary tiếp nhận người tỵ nạn vẫn tiếp tục được FIDESZ sử dụng, nhiều khi cũng hữu hiệu, trong việc củng cố quyền lực.

Tiếp tới ra sao?

Công trái định cư, tập đoàn lợi ích, người tỵ nạn và di dân, cũng như những tranh giành ảnh hưởng trên chính trường Hungary một năm rưỡi trước kỳ bầu cử Quốc hội 2018 là những yếu tố khiến tuyên bố chấm dứt việc “bán” thẻ định cư cho người nước ngoài hữu sản, tới giờ vẫn còn mập mờ.

Thời điểm của sự đình chỉ chưa được nêu ra, và giới chức chính phủ thì đưa ra những phát biểu khác nhau, rằng nó còn phụ thuộc vào một số điều khác. Trong khi đó, một hãng môi giới dịch vụ định cư và nhập tịch cho công dân Nga tại nước ngoài thì đã công bố trên trang chủ mốc thời gian 27-12.

Câu hỏi tại sao công ty Nga nọ lại biết thông tin đó, trong khi chính quyền Hung còn chưa công bố cụ thể, hiện chưa có lời giải đáp. Báo chí Hung đặt giả thiết, cũng có thể thời điểm dừng phi vụ làm ăn này đã được rò rỉ để các công ty môi giới thúc giục các thân chủ họ “nhanh chân” vào giờ chót.

Bên cạnh đó, truyền thông Hung đưa tin, việc quảng cáo công trái định cư vẫn được tiến hành dồn dập ở nhiều nước, các văn phòng môi giới tiếp tục được mở ngay cả trong siêu thị, ví dụ tại Iraq. Ở Việt Nam, các hội thảo giới thiệu công trái định cư cũng vẫn diễn ra trong thời gian gần đây.

 

Dầu sao đi nữa, một ước đoán cho thấy, nếu thực sự công trái định cư được chính quyền Hungary đình chỉ vào cuối năm nay theo một số nguồn tin, thì các nhóm lợi ích cũng đã kiếm được hơn hàng trăm tỷ Forint chỉ bằng công việc môi giới rất nhẹ nhàng do chính phủ trao cho họ độc quyền.