TRÙM KHỦNG BỐ CHÍNH TRỊ LẠI “HIỆN DIỆN” Ở NGA

Ngay sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin ký lệnh đổi tên đơn vị chiến đấu của Bộ Nội vụ, những nhà hoạt động nhân quyền tại Liên bang Nga đã lập tức lên án hành động này, vì theo họ cái tên Felix Dzerzhinsky gắn liền với sự đàn áp và khủng bố Bolshevik.

Bởi lẽ, nhà cách mạng cựu trào này chính là người sáng lập cơ quan mật vụ chính trị Nga - Xô, thoạt đầu mang tên Cheka (dưới thời Lenin), sau đổi thành Cục An ninh Quốc gia (GPU), rồi Bộ Dân ủy Nội vụ (NKVD, thời Stalin), để rồi sau đó chuyển thành Cơ quan An ninh Quốc gia (KGB) khét tiếng.

Trong lịch sử hình thành và hoạt động, cơ quan này đã vấy máu và lấy đi mạng sống của nhiều triệu người vô tội - dầu vậy, tên tuổi Felix Dzerzhinsky vẫn tương đối được coi trọng ở Nga vì ông không liên quan tới những vụ “đại thanh trừng” thập niên 30 dưới thời Stalin.

Lý do rất đơn giản, là bởi ông đã qua đời từ năm 1926 - một số nguồn tin cho rằng có bàn tay của Stalin trong cái chết bất ngờ của ông. Kể từ đó tới khi Liên Xô thay đổi thể chế, Felix Dzerzhinsky được coi là biểu tượng cho thế hệ những nhà cách mạng trong sạch, có đạo đức và trung thành tuyệt đối với đảng. Cho tới nay, vẫn có nhiều người coi ông như một anh hùng nhân dân.

Trong số những công trạng của Felix Dzerzhinsky, sắc lệnh cho phép đơn vị vũ trang của Bộ Nội vụ Nga được nhận lại tên ông nhấn mạnh: nhà cách mạng gốc Ba Lan này đã có những chiến tích quả cảm trong sự nghiệp bảo vệ tổ quốc và phục vụ lợi ích của đất nước.

Được đưa ra trong bối cảnh Liên bang Nga bị Phương Tây tẩy chay vì sự can thiệp quân sự tại Ukraine, quyết định kể trên của Tổng thống Putin đã gây nên sự bất bình lớn trong giới đối lập Nga, và càng củng cố những khẳng định của Phương Tây, theo đó quả thực ông đang tìm cách dựng lại đế chế Liên Xô.

Từng có thời kỳ mang tên Felix Dzerzhinsky, đơn vị chiến đấu của Bộ Nội vụ Nga được thành lập năm 1924 với nhiệm vụ hàng đầu là bảo vệ tại các sự kiện quốc tế và các tòa nhà thuộc sở hữu của Bộ Nội vụ. Trong Đệ nhị Thế chiến, đơn vị này đã tham gia chiến đấu một cách tích cực, ví dụ trong trận chiến bảo vệ Moscow tháng 11-1941.

Sau đó, chỉ đến thập niên 80-90 thế kỷ trước, đơn vị mới lại có mặt trong các xung đột vũ trang, kể cả tại những khu vực xa xôi như Chechnya hay Nam Ossetia. Chính quyền Nga muốn tổ chức lại đơn vị này theo hình mẫu của các lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc.