SZABÓ MAGDA, BÀ HOÀNG CỦA VĂN HỌC HUNGARY, ĐÃ VĨNH VIỄN RA ĐI!

Nữ sĩ Hungary Szabó Magda (1917-2007) - „Người đàn bà đầy nữ tính 90 tuổi, mỏng manh, mắt hơi xếch này là niềm tự hào của chúng ta. Bà là chứng nhân cho thấy dù sao vẫn có thể gìn giữ cho tới cuối đời sự kiên nhẫn, niềm tin, sự cởi mở, sự nồng hậu tâm hồn, những hồi ức tốt đẹp, nhân cách nhà văn và con người” (Stuber Andrea)

Hôm qua 2-12-2007, tang lễ bà đã được cử hành trọng thể tại Debrecen, thành phố quê hương bà. Theo ý nguyện của bà, một nửa di cốt sẽ được đưa về đặt bên cạnh mộ các cụ thân sinh nữ văn sĩ, nửa kia sẽ đưa lên Budapest, đặt cạnh di cốt người bạn đời của bà, nhà văn Szobotka Tibor.

Szabó Magda sinh ngày 5-10-1917 tại thành phố Debrecen, một thành phố nằm phía Đông Hungary, cách biên giới Romania không xa. Những năm nhỏ tuổi bà theo học phổ thông tại quê nhà, sau tốt nghiệp chuyên ngành tiếng La Tinh – Hungary - Lịch sử tại Trường Đại học Tisza István. Từ năm 1940, bà dạy học tại Hódmezővasárhely, từ năm 1945 bà làm việc trong Bộ Tôn giáo và Giáo dục.

Thời gian đầu, Szabó Magda xuất hiện trên thi đàn Hungry, nhưng từ năm 1949 bà bị cấm in, bị đuổi việc, cho tới năm 1958 sách của bà không được phép ấn hành.

Szabó Magda có cách mô tả thế giới nội tâm của các nhân vật, những thay đổi bên trong tâm hồn, các mối quan hệ con người rất tinh tế.

Năm 1959 và 1972 bà được trao Giải thưởng József Attila, năm 1978 nhận Giải Kossuth, năm 2001 được trao Dây chuyền Corvin và năm 2003 bà nhận Giải thưởng Femina (của Pháp) dành cho các tác phẩm văn học nước ngoài, cho tác phẩm Cái cửa (Az ajtó) dịch ra tiếng Pháp, sau đó bà đoạt Giải Prima Primissima. Năm 2007, nhân kỷ niêm 90 năm ngày sinh của bà, tổng thống Solyom László đã trao tặng bà Huân Chương Đại Thập (ngạch dân sự) của Cộng hòa Hungary (đây là huân chương cao quý nhất của Nhà nước Hungary). Mới trước đây ít ngày bà được trao tặng Giải thưởng Tổ Quốc tôi (Hazám-díj).

Nhà văn Szabó Magda và tổng thống Hungary Sólyom László

Bà đã hai lần được Viện Hàn lâm Nghệ thuật Széchényi đề cử lên Ủy ban Nobel đưa vào danh sách xét tặng Giải Nobel Văn chương.

Szabó Magda là công dân danh dự của thủ đô Budapest và thành phố quê hương bà là Debrecen.

Những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Szabó Magda là Freskó (Bức tranh tường, 1958), Mondják meg Zsofikának (Hãy nói với Zsofika, 1959), Az őz (Con hoẵng, 1959), Bárány Boldizsár (1959), Disznótor (Mổ lợn, 1960), Születésnap (Ngày sinh, 1962), Pilátus (1963), Danaida (1964), Tündér Lala (1960), Katalin utca (Phố Katalin, 1969), Abigél (1970), A szemlélők (Những người quan sát, 1973), Régimódi történet (Câu chuyện kiểu xưa, 1977), Az ajtó (Cái cửa, 1987), Für Elise (2002). Tuyển tập kịch bản tựa đề Békekötés (Ký ước Hòa bình) được xuất bản năm 2006.

Hiệu sách mang tên Szabó Magda

Ông Barna Imre, Giám đốc Nhà xuất bản Európa (NXB Châu Âu), nơi ấn hành những tác phẩm của bà, đã nói: „Một NXB có truyền thống ấn hành những tác phẩm văn học thế giới như NXB Európa khó có thể tưởng tượng nổi một tác giả mang bản sắc Hungary mà trong tính cách Hung lại mang bản sắc Châu Âu hơn Szabó Magda. Các tác phẩm của bà đã trải qua „cuộc Phục hưng thực sự”, không chỉ các tác phẩm trước đây của bà gặt hái nhiều thành công trong lòng bạn đọc mười năm qua, mà cả tác phẩm mới ra đời „Für Elise” cũng là một trong những thành công lớn nhất trong thập kỷ qua của NXB Európa.”

Vĩnh biệt một nhà văn lớn của Hungary, NCTG hy vọng sẽ có dịp giới thiệu với bạn đọc Việt Nam những tác phẩm xuất sắc của Szabó Magda.