Đạo diễn Oliver Hirschbiegel: VINH DANH NGƯỜI ÁM SÁT HỤT HITLER

Oliver Hirschbiegel có vẻ rất thích chủ đề Đệ tam Đế chế. Sau bộ phim “Der Untergang” (2004) kể về những ngày cuối cùng của Hitler và Đảng quốc xã, đạo diễn người Đức này vừa làm một phim về Georg Elser, người đã định giết Hitler vào năm 1939.

Từ một nhân vật rất bình thường, Elser bỗng trở thành một người rất anh hùng, sẵn sàng hy sinh bản thân cho tự do của người khác. Cũng hơi có chút giống Snowden bây giờ.

Dưới đây là cuộc trò chuyện với đạo diễn Oliver Hirschbiegel vừa đăng trên nhật báo “Metro” (ấn bản tại Bỉ) hôm 27-1, đúng vào ngày tưởng niệm các nạn nhân holocaust của chủ nghĩa độc tài toàn trị quốc xã.
 

- “Der Untergang” của ông năm 2004 là bộ phim Đức đầu tiên mà mọi người nghe thấy Hitler nói tiếng Đức. Các đồng hương của ông có sẵn sàng để nhìn lại quá khứ đau đớn của dân tộc trên màn ảnh rộng không?

Không thực sự lắm. Có rất nhiều người ghét tôi vì bộ phim này. Họ vẫn chưa hiểu vì sao phim “Der Untergang” là cần thiết.

- Còn khán giả có phản ứng tiêu cực không?
 
Không, khán giả thì không. Mọi người sẵn sàng đi xem. Nhưng báo chí Đức thì chưa sẵn sàng. 

- Bây giờ ông lại làm một phim về người định ám sát Hitler. Vì sao ông lại có hứng thú với nhân vật này?
 
Tôi không hẳn hứng thú với nhân vật này mà tôi hứng thú với những câu chuyện hay. Và Đệ tam Đế chế đã hàm chứa một số câu chuyện như thế.

 

Mà này, tôi không định làm chuyên gia về Đệ tam Đế chế đâu nhé. Chúng ta cũng đã biết khá nhiều về những hành động xấu xa xảy ra trong chiến tranh, nhưng về hai cái tuần cuối cùng của Hitler thì ít người biết.

Vì thế tôi đã nhìn thấy một góc thú vị ở đó cho phim “Der Untergang”. Còn cái đặc biệt hấp dẫn tôi ở bộ phim mới này là cái hình mẫu một con người trong một cuộc chiến ác liệt như thế đã tự đứng lên chống lại sự phi nhân tính.

Anh ấy đã nhận ra rằng hòa bình và tự do đang bị đe dọa và anh cho thấy anh sẵn sàng chết để ngăn ngừa việc đó. Elser chắc chắn là người có tầm nhìn xa: anh ấy đã hiểu điều gì sẽ xảy ra nếu Hitler không dừng lại.

- Đó là lý thuyết riêng của ông hay là đã có những dấu hiệu thực sự rằng Elser đã nhìn thấy rằng holocaust sẽ xảy ra?
 
Nếu như anh ấy thực sự sáng suốt, anh ấy đã có thể khuyến cáo. Thật vậy, điều đó đã được viết trong cuốn “Cuộc tranh đấu của tôi” (Mein Kampf). Tất cả những gì mà Hitler định làm, anh có thể thấy rõ trong cuốn sách khốc liệt đó: chinh phục nước Nga, cho những chủng tộc “ít giá trị” làm nô lệ...

Ngay cả nếu như Elser không đọc cuốn “Cuộc tranh đấu của tôi”, anh ấy cũng biết chắc chắn rằng một cuộc chiến tranh trên diện rộng ở châu Âu sẽ xảy ra. Trong phim có một cảnh anh ấy hét lên với những người lính canh: “Các anh không thấy cái gì đang xảy ra hả? Chúng ta xâm lược Ba Lan và các anh nghĩ rằng các nước khác sẽ để yên như thế chắc?”.

Anh ấy đã thực sự nói những câu đó.
 

- Bây giờ Elser được công chúng Đức biết đến chứ?
 
Anh ấy không được chú ý cho tới năm 1986 khi cuốn tiểu sử ra đời, và năm 1989 được lên phim. Anh ấy chỉ là một nhân viên bình thường bất chợt tỏa sáng. Giới thượng lưu đã không tôn anh lên vì anh không thuộc tầng lớp của họ (Elser là thợ mộc, công nhân - ND).

Claus Von Stauffenberg (một sĩ quan đã lên kế hoạch tấn công Hitler năm 1944 nhưng bất thành) lúc đó là một nhà tư sản nên anh được biết đến rất nhanh. Còn Georg thì không. Vì vậy tôi hy vọng phim này sẽ mang đến một cách nhìn khác.
 
- Liệu có một mối liên hệ nào đó giữa số phận của Georg Elser và những con sói đơn độc trong chủ nghĩa khủng bố ngày nay không?
 
Ở trường hợp của Elser có lẽ tôi thích đề cập về một hành động của chủ nghĩa anh hùng dân sự hơn. Nếu tìm một nhân vật tương tự ngày nay có lẽ tôi sẽ so sánh với một ai đó như Snowden chả hạn.

Cũng như Elser, Snowden đã thấy tự do của chúng ta bị đe dọa, anh muốn làm một cái gì đó và biết rõ hậu quả hay hệ lụy của nó, thậm chí có thể cả nguy hiểm đến tính mạng. Đó là bằng chứng cho lòng can đảm và sự hy sinh.
 
- Tất nhiên Elser là một người anh hùng. Anh ấy đứng về phía thiện của lịch sử. Việc anh ấy muốn giết Hitler anh có thấy đúng không? Ý tôi là liệu anh có thể nhân danh cuộc sống để giết một tên giết người?
 
Câu hỏi này đã được Thomas Aquinas (Tommaso d'Aquino, nhà thần học, triết học theo chủ nghĩa kinh viện, tu sĩ, linh mục dòng Đa Minh - ND) đặt ra ngay từ thế kỷ 13: liệu anh có quyền giết một tên bạo chúa không?

Và ông ấy đã thấy là có: nếu như anh có thể cứu được những cuộc đời bằng cách giết chết một kẻ lạm dụng dân chúng, thì điều đó là chính đáng. Tôi tin rằng Georg cũng đã vật vã với câu hỏi này, và anh không bao giờ tha thứ cho kẻ đã giết những người vô tội.

 

 
- Vì sao ông chọn Christian Friedel vào vai chính?
 
Chúng tôi đã thực hiện vô số casting và anh ấy là người tốt nhất. Anh ấy không cố gắng bắt chước Elser. Anh ấy cứ như chính nhân vật đó vậy. Như anh thấy đấy, anh ấy rất tuyệt.